Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

Giải Toán lớp 9 trang 11, 12 tập 2 giúp các bạn học sinh có thêm nhiều gợi ý tham khảo để trả lời các câu hỏi và bài tập trong SGK bài 2 Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn.

Bạn đang đọc: Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

Giải Toán 9 Bài 2 trang 11, 12 tập 2 được biên soạn với các lời giải chi tiết, đầy đủ và chính xác bám sát chương trình sách giáo khoa môn Toán. Giải Toán lớp 9 trang 11, 12 tập 2 là tài liệu cực kì hữu ích hỗ trợ các em học sinh trong quá trình giải bài tập. Đồng thời phụ huynh có thể sử dụng để hướng dẫn con em học tập và đổi mới phương pháp giải phù hợp hơn.

Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Trả lời câu hỏi Toán 9 Bài 2

    Câu hỏi trang 8

    Xét hai phương trình bậc nhất hai ẩn 2x+y=3 và x-2y=4.

    Kiểm tra rằng cặp số (x; y) = (2; -1) vừa là nghiệm của phương trình thứ nhất, vừa là nghiệm của phương trình thứ hai.

    + Cặp số Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn là nghiệm của phương trình ax+by=c khi Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn thỏa mãn hệ thức Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Lời giải chi tiết

    + Thay x=2;y=-1 vào phương trình 2x + y = 3 ta được 2.2 + (-1) = 3 Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn (luôn đúng)

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn cặp số (x; y) = (2; -1) là nghiệm của phương trình 2x + y = 3

    + Thay x=2;y=-1 vào phương trình x – 2y = 4 ta được 2 – 2 .(-1) = 4 Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn 4=4 (luôn đúng)

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn cặp số (x; y) = (2; -1) là nghiệm của phương trình x – 2y = 4

    Vậy cặp số (x; y) = (2; -1) vừa là nghiệm của phương trình thứ nhất, vừa là nghiệm của phương trình thứ hai.

    Câu hỏi trang 9

    Tìm từ thích hợp để điền vào chỗ trống (…) trong câu sau:

    Nếu điểm M thuộc đường thẳng ax + by = c thì tọa độ (xo; yo) của điểm M là một … của phương trình ax + by = c.

    Lời giải chi tiết

    Nếu điểm M thuộc đường thẳng ax + by = c thì tọa độ (xo; yo) của điểm M là một nghiệm của phương trình ax + by = c.

    Giải bài tập Toán 9 trang 11 tập 2

    Bài 4 (trang 11 SGK Toán 9 Tập 2)

    Không cần vẽ hình, hãy cho biết số nghiệm của mỗi hệ phương trình sau đây và giải thích vì sao:

    a) Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    b) Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    c) Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    d) Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Xem gợi ý đáp án

    a) Ta có:

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Ta có a = -2, a’ = 3 nên a ≠ a’.

    Do đó hai đường thẳng (d) và (d’) cắt nhau nên hệ phương trình đã cho có một nghiệm duy nhất.

    b) Ta có:

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Ta có Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩnGiải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn nên a = a’, b ≠ b’.

    Do đó hai đường thẳng (d) và (d’) song song nên hệ phương trình đã cho vô nghiệm.

    c) Ta có:

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Ta có Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn nên a ≠ a’

    Do đó hai đường thẳng (d) và (d’) cắt nhau nên hệ phương trình đã cho có một nghiệm duy nhất.

    d) Ta có:

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Ta có a = 3, b = -3 và a’ = 3, b’ = -3 nên a = a’, b = b’.

    Do đó hai đường thẳng (d) và (d’) trùng nhau nên hệ phương trình đã cho có vô số nghiệm.

    Bài 5 (trang 11 SGK Toán 9 Tập 2)

    Đoán nhận số nghiệm của hệ phương trình sau bằng hình học:

    a) Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    b)Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Xem gợi ý đáp án

    a) Ta có:

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    +) Vẽ (d): y=2x-1

    Cho x = 0 ⇒ y = -1, ta được A(0; -1).

    Cho Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn, ta được Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn.

    Đường thẳng (d) là đường thẳng đi qua hai điểm A, B.

    +) Vẽ (d’): Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Cho x = 0 Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn, ta được Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Cho y = 0 ⇒ x = -1, ta được D = (-1; 0).

    Đường thẳng (d’) là đường thẳng đi qua hai điểm C, D.

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    +) Quan sát hình vẽ, ta thấy hai đường thẳng cắt nhau tại điểm có tọa độ M( 1, 1).

    Thay x = 1, y = 1 vào các phương trình của hệ ta được:

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn (luôn đúng)

    Vậy hệ phương trình có một nghiệm (x; y) = (1; 1).

    b) Ta có:

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    +) Vẽ (d): y=-2x+4

    Cho x = 0 ⇒ y = 4, ta được A(0; 4).

    Cho y = 0 ⇒ x = 2, ta được B(2; 0).

    Đường thẳng (d) là đường thẳng đi qua hai điểm A, B.

    Vẽ (d’): y=x+1

    Cho x = 0 ⇒ y = 1, ta được C(0; 1).

    Cho y = 0 ⇒ x = -1, ta được D(-1; 0).

    Đường thẳng (d’) là đường thẳng đi qua hai điểm C, D.

    Quan sát hình vẽ, ta thấy hai đường thẳng cắt nhau tại điểm có tọa độ N(1;2).

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩnThay x = 1, y = 2 vào các phương trình của hệ ta được:

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn (luôn đúng)

    Vậy hệ phương trình có một nghiệm (x; y) = (1; 2).

    Bài 6 (trang 11 SGK Toán 9 Tập 2)

    Đố: Bạn Nga nhận xét: Hai hệ phương trình bậc nhất hai ẩn vô nghiệm thì luôn tương đương với nhau.

    Bạn Phương khẳng định: Hai hệ phương trình bậc nhất hai ẩn cùng có vô số nghiệm thì cũng luôn tương đương với nhau.

    Theo em, các ý kiến đó đúng hay sai? Vì sao? (Có thể cho một ví dụ hoặc minh họa bằng đồ thị).

    Xem gợi ý đáp án

    Bạn Nga đã nhận xét đúng vì hai hệ phương trình cùng vô nghiệm có nghĩa là chúng cùng có tập nghiệm bằng Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn(rỗng).

    Bạn Phương nhân xét sai. Chẳng hạn, hai hệ phương trình:

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Hệ (I) và hệ (II) đều có vô số nghiệm nhưng tập nghiệm của hệ (I) được biểu diễn bởi đường thẳng y = x, còn tập nghiệm của phương trình (II) được biểu diễn bởi đường thẳng y = -x. Hai đường thẳng này là khác nhau nên hai hệ đang xét không tương đương (vì không có cùng tập nghiệm).

    Giải bài tập toán 9 trang 11 tập 2: Luyện tập

    Bài 7 (trang 12 SGK Toán 9 Tập 2)

    Cho hai phương trình 2x + y = 4 và 3x + 2y = 5.

    a) Tìm nghiệm tổng quát của mỗi phương trình trên.

    b) Vẽ các đường thẳng biểu diễn tập nghiệm của hai phương trình trong mỗi một hệ trục tọa độ, rồi xác định nghiệm chung của chúng.

    Xem gợi ý đáp án

    a) Ta có:

    +) Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Do đó phương trình có nghiệm dạng tổng quát là:

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    +) Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Do đó phương trình có nghiệm tổng quát như sau:

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    b) +) Vẽ (d): y =-2x+ 4

    Cho x = 0 ⇒ y = 4 được A(0; 4).

    Cho y = 0 ⇒ x = 2 được B(2; 0).

    Đường thẳng (d) là đường thẳng đi qua hai điểm A, B.

    +) Vẽ (d’): Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Cho x = 0Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn ta được Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Cho y = 0 Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn, ta được Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Đường thẳng (d’) là đường thẳng đi qua hai điểm M, N.

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Hai đường thẳng cắt nhau tại D(3; -2).

    Thay x = 3, y = -2 vào từng phương trình ta được:

    2 . 3 + (-2) = 4 và 3 . 3 + 2 . (-2) = 5 (thỏa mãn)

    Vậy (3; -2) là nghiệm chung của các phương trình đã cho.

    Bài 8 (trang 12 SGK Toán 9 Tập 2)

    Cho các hệ phương trình sau:

    a)Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    b) Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Xem gợi ý đáp án

    a) Ta có

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Dự đoán: Hệ có nghiệm duy nhất vì một đồ thị là đường thẳng (d):x = 2 song song với trục tung, còn một đồ thị là đường thẳng (d’):y = 2x – 3 cắt hai trục tọa độ.

    +) Vẽ (d): x = 2 là đường thẳng đi qua điểm có tọa độ (2;0) và song song với trục Oy.

    +) Vẽ (d’ ): y =2x- 3

    Cho x = 0 ⇒ y = -3 ta được A(0; -3).

    Cho y = 0 Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn ta được Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Đường thẳng (d’) là đường thẳng đi qua hai điểm A, B.

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Ta thấy hai đường thẳng cắt nhau tại N(2; 1).

    Thay x = 2, y = 1 vào hệ phương trình

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn ta được

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn(luôn đúng)

    Vậy hệ phương trình có nghiệm (2; 1).

    b)Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Hệ có nghiệm duy nhất vì một đồ thị là đường thẳng (d):Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn cắt hai trục tọa độ, còn một đồ thị là đường thẳng (d’):y = 2 song song với trục hoành.

    +) Vẽ Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Cho x = 0 Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn ta được Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Cho y = 0 ⇒ x = 2 ta được B(2; 0).

    Đồ thị hàm số Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn là đường thẳng đi qua hai điểm A, B.

    +) Vẽ y = 2 là đường thẳng đi qua điểm có tọa độ (0;2) trên trục tung và song song với trục hoành (Ox)

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Ta thấy hai đường thẳng cắt nhau tại M(-4; 2).

    Thay x = -4, y = 2 vào hệ phương trình

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn ta được

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn (luôn đúng)

    Vậy hệ phương trình có nghiệm (-4; 2).

    Bài 9 (trang 12 SGK Toán 9 Tập 2)

    Đoán nhận số nghiệm của mỗi hệ phương trình sau, giải thích vì sao:

    a)Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    b) Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Xem gợi ý đáp án

    a) Ta có:

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Suy ra a = -1, a’ = -1; b = 2, Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn nên a = a’, b ≠ b’.

    Do đó hai đường thẳng (d) và (d’) song song nhau nên hệ đã cho vô nghiệm.

    b) Ta có:

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Ta có: Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn nên a = a’, b ≠b’.

    Do đó hai đường thẳng (d) và (d’) song song với nhau nên hệ đã cho vô nghiệm.

    Bài 10 (trang 12 SGK Toán 9 Tập 2)

    Đoán nhận số nghiệm của mỗi hệ phương trình sau, giải thích vì sao:

    a) Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    b) Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Xem gợi ý đáp án

    a. Ta có:

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Suy ra Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Do đó hai đường thẳng (d) và (d’) trùng nhau nên hệ phương trình có vô số nghiệm.

    b)Ta có:

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Suy ra Giải Toán 9 Bài 2: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    Do đó hai đường thẳng (d) và (d’) trùng nhau nên hệ phương trình có vô số nghiệm.

    Bài 11 (trang 12 SGK Toán 9 Tập 2)

    Nếu tìm thấy hai nghiệm phân biệt của một hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn (nghĩa là hai nghiệm được biểu diễn bởi hai điểm phân biệt) thì ta có thể nói gì về số nghiệm của hệ phương trình đó? Vì sao?

    Xem gợi ý đáp án

    Nếu một hệ phương trình bậc nhất hai ẩn có hai nghiệm phân biệt

    ⇒ Hệ đó có vô số nghiệm.

    Vì hệ có hai nghiệm phân biệt nghĩa là hai đường thẳng biểu diễn tập nghiệm của hai phương trình của hệ có hai điểm chung phân biệt, suy ra chúng trùng nhau.

    Lý thuyết Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

    1. Khái niệm về hệ phương trình bậc nhất hai ẩn+ Khái niệm: Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn có dạng:

    trong đó ax + by = c và a’x + b’y = c’ là những phương trình bậc nhất hai ẩn.

    + Nếu hai phương trình của hệ có nghiệm chung thì nghiệm chung ấy gọi là nghiệm của hệ phương trình (I). Trái lại, nếu hai phương trình không có nghiệm chung thì ta nói hệ (I) là vô nghiệm.

    Giải hệ phương trình là tìm tất cả các nghiệm của nó.

    2. Minh họa hình học tập nghiệm của hệ phương trình bậc nhất hai ẩn

    Đối với hệ phương trình (I), ta gọi (d) là đường thẳng biểu diễn tập nghiệm của phương trình ax + by = c và (d’) là đường thẳng biểu diễn tập nghiệm của phương trình a’x + b’y = c’.

    + Nếu (d) cắt (d’) thì hệ (I) có một nghiệm duy nhất.

    + Nếu (d) song song với (d’) thì hệ (I) vô nghiệm.

    + Nếu (d) trùng với (d’) thì hệ (I) có vô số nghiệm.

    3. Hệ phương trình tương đương

    Hai hệ phương trình được gọi là tương đương với nhau nếu chúng có cùng tập nghiệm.

    Ta dùng kí hiệu “⇔” để chỉ sự tương đương của hai hệ phương trình.

    4. Ví dụ minh họa

    Câu 1: Tìm hai nghiệm của phương trình x + y = 2 (1)

    Lời giải:

    + Cho y = 0 ⇒ x = 2 → (2; 0) là một nghiệm của phương trình (1).

    + Cho y = 1 ⇒ x = 1 → (1; 1) là một nghiệm của phương trình (1).

    ⇒ (2; 0); (1; 1) là hai nghiệm cần tìm của phương trình x + y = 2.

    Câu 2: Cho hai cặp số (1; 2) và (0; 1). Hỏi cặp nào là nghiệm của phương trình 2x + 3y = 8 ?

    Lời giải:

    + Ta có 2.1 + 3.2 = 8 ⇒ (1; 2) là cặp nghiệm của phương trình 2x + 3y = 8.

    + Ta có 2.0 + 3.1 = 3 ≠ 8 ⇒ (0; 1) không phải là cặp nghiệm của phương trình 2x + 3y = 8

    Câu 3: Cặp số (1:1) có phải là nghiệm của phương trình x + y = 1 không?

    Hướng dẫn:

    Ta có: 1 + 1 = 2 ≠ 1 nên (1;1) không là nghiệm của phương trình x + y = 1

    Để lại một bình luận

    Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *