Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống

Hoạt động của G và H

Nội dung cần đạt

Hoạt động 2: chữa phần đọc hiểu

Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu

G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung

G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu

G gọi hai học sinh lên bảng làm bài

Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung, hoàn chỉnh bài tập

I.PHẦN ĐỌC-HIỂU

ĐỀ 1:

1D, 2C, 3C, 4C, 5C, 6D, 7A, 8B.

Câu 9:

Ý nghĩa của câu “Tôi đi xa để gần gũi ngàn năm” là: Tác giả đã rời xa quê hương để tìm kiếm những giá trị văn hóa, truyền thống của dân tộc nhằm giữ gìn trân trọng những kí ức xanh của mình và cả một vùng bến bãi. Nó cũng thể hiện tinh thần phiêu lưu, tìm kiếm và khao khát vươn tới những điều mới mẻ đầy ý nghĩa

Câu 10:

+ Yêu mến thiết tha, gắn bó sâu nặng, đau đáu nhớ nhung về một miền quê lam lũ mà thơ mộng.

+ Đó là tình cảm đẹp đẽ của một con người có ý thức về cội nguồn; tình cảm ấy được thể hiện chân thành, sâu sắc và xúc động.

ĐỀ 2:

Câu 1: D

Câu 2: D

Câu 3: C

Câu 4: D

Câu 5: C

Câu 6: D

Câu 7: C

Câu 8: Tư tưởng nhân đạo của Nam Cao trong truyện ngắn này mới mẻ và sâu sắc ở chỗ nhà văn đã phát hiện và miêu tả phẩm chất tốt đẹp của người lao động ngay khi tưởng như họ đã bị cái xã hội tàn ác cướp mất cả bộ mặt lẫn linh hồn người (Tư tưởng nhân đạo của phần lớn các cây bút hiện thực khác chủ yếu thể hiện ở sự đồng cảm với nỗi khổ của người nông dân, lên án cái xã hội thực dân nửa phong kiến đẩy họ vào đường cùng, ngợi ca phẩm chất của họ). Tác dụng: – Cụ thể hóa cảm xúc một cách sinh động, gợi cảm.

Câu 9: Ngôn ngữ và giọng điệu của tác phẩm “Chí Phèo”

Trong tác phẩm của Nam Cao ngôn ngữ không chỉ là công cụ, là phương tiện miêu tả mà còn là đối tượng miêu tả. Ngôn ngữ trong sáng tác của Nam Cao là ngôn ngữ đa âm, phức điệu, hiện đại. Ông không chỉ sử dụng đắc địa đại từ nhân xưng: nó, hắn, y, thị, gã mà còn có khả năng hóa thân, nhập vai vào tất cả các nhân vật, suy nghĩ và nói năng bằng tiếng nói của nhân vật.

Đó là giọng điệu trần thuật hài hòa có sự kết hợp giữa lời đối thoại và lời độc thoại, giữa trực tiếp và lời nửa trực tiếp. Đọc cả câu chuyện chúng ta có có thể cảm nhận được Nam Cao đang ở trong câu chuyện đó, là người quan sát cả làng Vũ Đại và rồi thi thoảng như vào sâu trong nội tâm nhân vật Chí Phèo. Vì vậy, nhiều đoạn có sự lồng ghép giữa ngôn ngữ người kể chuyện và ngôn ngữ nhân vật. Ví dụ: đoạn kể về tiếng chửi của Chí, đoạn tả tâm trạng Chí sau cuộc gặp với Thị Nở và khi bị từ chối… Đối thoại Chí với Bá Kiến, Chí với Thị Nở… Giọng điệu trần thuật này là những đóng góp quan trọng của Nam Cao trong quá trình hiện đại hóa của thể loại truyện ngắn hiện đại Việt Nam.

Câu 10: Cảm nhận của anh/ chị về chi tiết bát cháo hành trong truyện Chí Phèo ( Nam Cao)

* Sự xuất hiện: Hình ảnh này xuất hiện ở phần giữa truyện. Chí Phèo say rượu, gặp Thị Nở ở vườn chuối. Khung cảnh hữu tình của đêm trăng đã đưa đến mối tình Thị Nở – Chí Phèo. Sau hôm đó, Chí Phèo bị cảm. Thị Nở thương tình đã về nhà nấu cháo hành mang sang cho hắn.

* Ý nghĩa:

– Về nội dung:

+ Thể hiện tình yêu thương của Thị Nở dành cho Chí phèo

+ Là hương vị của hạnh phúc, tình yêu muộn màng mà Chí Phèo được hưởng

+ Là liều thuốc giải cảm và giải độc tâm hồn Chí : gây ngạc nhiên, xúc động mạnh, khiến nhân vật ăn năn, suy nghĩ về tình trạng thê thảm hiện tại của mình. Nó khơi dậy niềm khao khát được làm hoà với mọi người, hi vọng vào một cơ hội được trở về với cuộc sống lương thiện. Như vậy, bát cháo hành đã đánh thức nhân tính bị vùi lấp lâu nay ở Chí Phèo.

+ Là biểu tượng của tình người ấm áp.

+ Đều thể hiện bi kịch của nhân vật và hiện thực xã hội: Ở “Chí Phèo” là bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người [bát cháo hành rất bình di, thậm chí là nhỏ bé, tầm thường nhưng đó là lần đầu tiên Chí được cho mà không phải đi cướp giật]. Ở “Vợ nhặt”, số phận con người cũng trở nên rẻ mạt.

+ Đều thể hiện tấm lòng nhân đạo sâu sắc, cái nhìn tin tưởng vào sức mạnh của tình yêu thương con người của các nhà văn.

– Về nghệ thuật:

+ Là chi tiết rất quan trọng thúc đẩy sự phát triển của cốt truyện, khắc họa sâu sắc nét tính cách, tâm lí và bi kịch của nhân vật.

+ Góp phần thể hiện sinh động tư tưởng Nam Cao: tin tưởng vào sức mạnh cảm hoá của tình người.

+ Là biểu tượng của tình người ấm áp.

+ Đều thể hiện bi kịch của nhân vật và hiện thực xã hội: Ở “Chí Phèo” là bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người [bát cháo hành rất bình di, thậm chí là nhỏ bé, tầm thường nhưng đó là lần đầu tiên Chí được cho mà không phải đi cướp giật]. Ở “Vợ nhặt”, số phận con người cũng trở nên rẻ mạt.

+ Thể hiện tấm lòng nhân đạo sâu sắc, cái nhìn tin tưởng vào sức mạnh của tình yêu thương con người của các nhà văn.

HS có trả lời theo suy nghĩ về giá trị của thời gian đảm bảo sự thuyết phục với người đọc, người nghe.

Hoạt động của G và H

Nội dung cần đạt

G gọi 2 H lên bảng phân tích đề

Cho H nhận xét và hoàn chỉnh

G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở

bài

G? Trong phần thân đoạn văn nghị luận xã hội cần phải bảo đảm những yêu cầu nào?

G? Với đề bài này cần phải làm

như thế nào?

II. PHÂN TÍCH ĐỀ, LẬP DÀN Ý

1. Phân tích đề

– Nội dung NL:

– Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh

– phạm vi dẫn chứng:

2. Lập dàn ý

2.1.Đề số 1

Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm

Học sinh có thể vận dụng các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng phải lí giải được sự lựa chọn của bản thân. Có thể trình bày theo các hướng sau:

– Giới thiệu: Bài thơ “Tự tình tháng ba” của Bình Nguyên là một tác phẩm thơ miêu tả cảm xúc của tác giả về quê hương và tuổi thơ. Tác phẩm để lại ấn tượng mạnh mẽ cho người đọc bởi sự tinh tế và sâu sắc trong cảm nhận của nhà thơ về những giá trị tinh thần của cuộc sống.

– Về nội dung: Bài thơ là bức tranh chân thật về quê hương và tuổi thơ. Những hình ảnh về cánh đồng, dòng sông, hoa cải, hoa cà và con đò…được tác giả miêu tả một cách tinh tế và sâu sắc, tạo một không gian đậm chất quê hương. Tác giả còn diễn tả những hồi ức, cảm xúc của mình về quê hương và tuổi thơ, qua đó thể hiện tâm trạng bồi hồi, xúc động, nhưng cũng tràn đầy hi vọng. Những cảm xúc đó được diễn tả một cách chân thật tạo nên một bài thơ đầy cảm hứng, ý nghĩa

– Về mặt nghệ thuất: Bài thơ có nhiều đặc sắc, tác giả đã sử dụng hình ảnh đậm chất thiên nhiên và giàu sắc thái biểu cảm để tạo một bức tranh tuyệt đẹp về quê hương và tuổi thơ. Các từ ngữ được sử dụng rất tinh tế và đặc sắc phản ánh tình cảm chân thật và sâu sắc của tác giả. Ngoài ra còn có sự phối hợp hài hòa giữa các hình tượng tạo nên cảnh sống động và tươi sáng. Điều này giúp cho bạn đọc có thể dễ dàng cảm nhận và hình dung được những cảnh vật mà tác giả muốn diễn tả.

2.2.Đề số 2

1. Mở bài: Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.

Nam Cao là một nhà tư tưởng nhân đạo sâu sắc. Dù trong đề tài người trí thức hay người nông dân, ông luôn tìm thấy và nhận ra những điểm sáng trong tâm hồn những kiếp người khốn khổ.

Truyện ngắn “Chí Phèo” lúc đầu có tên là “Cái lò gạch cũ”. Khi in thành sách lần đầu (1941), Nhà xuất bản Đời mới Hà Nội tự ý đổi tên là “Đôi lứa xứng đôi”. Năm 1946, khi in trong tập “Luống cày”, tác giả đặt lại tên là “Chí Phèo”.Đây là tác phẩm thành công của Nam Cao viết về đề tài người nông dân. Nhân vật Chí Phèo thể hiện tấn bi kịch tinh thần lớn nhất của con người, đó là bi kịch bị tha hoá. Những thế lực tàn bạo đã tước đoạt của người nông dân chất phác hiền lành những khát vong và ước mơ về một cuộc sống lương thiện, biến họ thành kẻ lưu manh. Và khi lương tâm thức tỉnh, họ đã phải tự kết thúc đời mình khi nhận ra rằng mình không còn con đường trở về với cuộc sống lương thiện.

2. Thân bài:

* Khái quát chủ đề của truyện

Tác phẩm “Chí Phèo” của nhà văn Nam Cao nói về một bộ phận nông dân lương thiện bị đẩy vào con đường tha hóa, đồng thời khẳng định tính lương thiện của họ ngay trong khi bị mất cả nhân hình, nhân tính.

* Phân tích từng nhân vật tiêu biểu và mối quan hệ giữa các nhân vật

+ Bát cháo hành và tình thương yêu chăm sóc chân thành của thị Nở tiếp tục đánh thức tính người trong Chí Phèo (cử chỉ quệt mồ hôi cười, thấy lòng thành trẻ con, muốn làm nũng với thị như với mẹ, nhận ra hiền và ác…). Chí khao khát được làm người lương thiện, được sống lương thiện (Trời ơi! Hắn thèm lương thiện, hắn muốn làm hòa với mọi người biết bao! và niềm tin thị Nở sẽ mở đường, mọi người sẽ thấy hắn không làm hại được ai, sẽ lại nhận hắn vào xã hội bằng phẳng, thân thiện…) và khát khao hạnh phúc (lời nói với thị Giá cứ…, Hay là… , cảm giác nhẹ người, vẻ mặt rất phong tình, cười nghe thật hiền…) tình tiết hấp dẫn; giọng điệu đan xen biến hóa; ngôn ngữ sống động, điêu luyện mà gần gũi, tự nhiên…

+ Nhân vật Chí Phèo được khắc họa qua các phương diện nghệ thuật: cách miêu tả tâm lí nhân vật sắc sảo; tạo tình huống truyện độc đáo với các tình tiết hấp dẫn; giọng điệu đan xen biến hóa; ngôn ngữ sống động, điêu luyện mà gần gũi, tự nhiên

* Phân tích vai trò của nhân vật trong việc thể hiện chủ đề của truyện

Nam Cao phát hiện và miêu tả người nông dân với phẩm chất tốt đẹp và bản chất lương thiện ngay khi tưởng như họ bị biến thành quỷ dữ.

+ Đánh giá cách nhìn mang tính phát hiện về người nông dân: Nhà văn đã khơi những nguồn chưa ai khơi bằng sự hiểu biết sâu sắc về người nông dân trước Cách mạng tháng Tám; bằng trái tim nhân đạo, giàu tình yêu thương con người và niềm tin vào bản chất lương thiện của người lao động ngay cả khi họ bị cướp nhân hình lẫn nhân tính; bằng biệt tài diễn tả phân tích tâm lí nhân vật.

* Đánh giá chủ đề và ý nghĩa của nhân vật trong việc thể hiện chủ đề, rút ra ý nghĩa đối với cuộc sống

. Qua đây, nhà văn muốn nhắn nhủ chúng ta hãy tin vào con người, vào bản chất tốt đẹp của con người. Chúng ta hãy cùng nhau xây đắp phần người trong mỗi cá nhân ngày càng bền vững, mạnh mẽ. Chúng ta sống trên đời cần có sự quan tâm, chia sẻ và tình cảm yêu thương giữa con người với con người. Chính tình yêu và tình thương sẽ làm giảm bớt sự hận thù, giữ gìn và nuôi dưỡng nhân tính thậm chí có sức mạnh cảm hóa con người.

3. Kết bài: Khẳng định ý nghĩa của vấn đề nghị luận