Hóa học 9 Bài 38: Axetilen

Giải Hóa học 9 Bài 38 giúp các bạn học sinh có thêm nhiều gợi ý tham khảo để trả lời câu hỏi trong SGK Hóa 9 trang 122 và SBT được nhanh chóng thuận tiện hơn.

Bạn đang đọc: Hóa học 9 Bài 38: Axetilen

Soạn Hóa 9 bài 38 Axetilen được biên soạn với các lời giải chi tiết, đầy đủ và chính xác bám sát chương trình sách giáo khoa Chương 4: Hiđrocacbon nhiên liệu. Hi vọng đây sẽ là tài liệu cực kì hữu ích hỗ trợ các em học sinh lớp 9 trong quá trình giải bài tập. Ngoài ra các bạn xem thêm nhiều tài liệu khác tại chuyên mục Hóa học 9.

Hóa học 9 Bài 38: Axetilen

Lý thuyết Hóa 9 Bài 38: Axetilen

Công thức phân tử: C₂H₂

Phân tử khối: 26

I. Tính chất vật lí

Là chất khí, không màu, không mùi, nhẹ hơn không khí ( )

It tan trong nước

II. Cấu tạo phân tử

Công thức cấu tạo của axetilen:

Viết gọn:

Đặc điểm:

+ Có 1 liên kết ba giữa 2 nguyên tử cacbon

+ Trong liên kết ba có 2 liên kết kém bền, dễ bị đứt lần lượt trong phản ứng hóa học

III. Tính chất hóa học

1. Tác dụng với oxi:

Khi đốt trong không khí, axetilen cháy với ngọn lửa sáng, tỏa nhiều nhiệt

2C₂H₂ + 5O₂ 4CO₂ + 2H₂O

Hỗn hợp gồm C₂H₂và O₂ theo tỉ lệ 2 : 5 là hỗn hợp nổ rất mạnh

2. Tác dụng với dung dịch brom:

Ở điều kiện thích hợp, axetilen có phản ứng cộng với brom trong dung dịch

HC ≡ CH + Br₂ → Br – CH = CH – Br (đibrometilen)

Sản phẩm sinh ra có liên kết đôi trong phân tử nên có thể cộng tiếp với 1 phân tử Br₂nữa

HC ≡ CH + Br₂ → Br₂CH – CHBr₂ (tetrabrometan)

Nếu nước brom lấy dư và axetilen phản ứng hết thì viết:

HC ≡ CH + 2Br₂ → Br₂CH – CHBr₂

Trong điều kiện thích hợp, axetilen còn tham gia phản ứng cộng với nhiều chất khác như H₂, Cl₂…

HC ≡ CH + H₂ → CH₂= CH₂

HC ≡ CH + 2H₂ → CH₃– CH₃

IV. Điều chế

1. Trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp, cho canxi cacbua phản ứng với nước

CaC₂ + 2H₂O → Ca(OH)₂ + C₂H₂↑

2. Phương pháp hiện đại để điều chế axetilen hiện nay là nhiệt phân metan ở nhiệt độ cao, sau đó làm lạnh nhanh

2CH₄ C₂H₂ + 3H₂

V. Ứng dụng

Sản xuất nhựa PVC, cao su

Axetilen dùng làm nhiên liệu trong đèn xì oxi-axetilen dể hàn, cắt kim loại.

Sản xuất axit axetic, rượu etylic

Giải bài tập Hóa 9 Bài 38 trang 122

Câu 1

Hãy cho biết trong các chất sau:

CH₃ – CH₃ ; CH≡ CH; CH₂ = CH₂; CH₄; CH≡ C – CH₃.

a) Chát nào có liên kết ba trong phân tử?

b) Chất nào làm mất màu dung dịch brom?

Lời giải:

a) Có hai chất: CH≡ CH và CH≡ C – CH₃ có liên kết ba.

b) Có ba chất làm mất màu dung dịch brom: CH≡ CH; CH₂ = CH₂ và CH≡ C – CH₃.

Câu 2

Cần bao nhiêu ml dung dịch brom 0,1M để tác dụng vừa đủ với:

a) 0,224 lít etilen ở điều kiện tiêu chuẩn.

b) 0,224 lít axetilen ở điều kiện tiêu chuẩn.

Gợi ý đáp án

a) Số mol C₂H₄ = 0,224 : 22,4 = 0,01 mol

C₂H₄ + Br₂ → C₂H₄Br₂

Thấy ngay số mol Br₂  phản ứng = số mol C₂H₄ = 0,01 mol

= 0,1 lít = 100ml

b) Số mol С₂H₂ = 0,01 mol

С₂H₂ + 2Вг₂ → C₂H₂Br₄

p.ư: 0,01   0,02      0,01 (mol)

Câu 3

Biết rằng 0,1 lít khí etilen (đktc) làm mất màu tối đa 50 ml dung dịch brom. Nếu dùng 0,1 lít khí axetilen (đktc) thì có thể làm mất màu tối đa bao nhiêu ml dung dịch brom trên?

Gợi ý đáp án

Số mol của khí etilen: n_C2H4 = 0,1/22,4 mol

Phương trình phản ứng: CH₂ = CH₂ + Br₂ → C₂H₄Br₂ (1)

Theo phương trình: 0,1/22,4 → 0,1/22,4 (mol)

HC≡CH + 2Br₂ → Br₂CH-CHBr₂ (2)

0,1/22,4 → 20,1/22,4 (mol)

Từ (1) và (2) ta thấy số mol Br₂ phản ứng với C₂H₂ gấp 2 lần số mol Br₂ phản ứng với C₂H₄

Vì cùng một dung dịch brom nên thể tích dung dịch brom cần là 50 x 2 = l00ml.

Câu 4

Đốt cháy 28 ml hỗn hợp khí metan và axetilen cần phải dùng 67,2 ml khí oxi.

a) Tính phần trăm thể tích của mỗi khí trong hỗn hợp.

b) Tính thể tích khí CO₂ sinh ra.

(Các thể tích khí đo ở cùng điểu kiện nhiệt độ và áp suất).

Gợi ý đáp án

Đối với chất khí, trong cùng điều kiện về nhiệt độ và áp suất, tỉ lệ số mol trong phương trình phản ứng cũng là tỉ lệ về thể tích các khí.

a) Gọi thế tích của CH₄ và C₂H₂ lần lượt là x, у (ml).

Phương trình phản ứng: CH₄ + 2O₂ → CO₂ + 2H₂O

Theo phương trình: x→ 2x x (ml)

2C₂H₂ + 5O₂ → 4CO₂ + 2H₂O
Theo phương trình: у → 2,5y 2y (ml)

Theo thể tích hỗn hợp và thể tích oxi, ta có hệ phương trình:

Giải (1) và (2), ta được x = 5,6ml và y = 22,4ml.

%C_{CH 4} = (5,6/28) x 100% = 20%; %V_{C 2 H 2} = 100% – 20% = 80%

b) Thể tích khí khí CO₂ sinh ra = x + 2y = 5,6 + 2 x 22,4 = 50,4ml.

Câu 5

Cho 0,56 lít (đktc) hỗn hợp khí gồm C₂H₄, C₂H₂ tác dụng hết với dung dịch brom dư, khối lượng brom đã tham gia phản ứng là 5,6 gam.

a) Hãy viết phương trình hoá học.

b) Tính phần trăm thể tích của mỗi khí trong hỗn hợp.

Gợi ý đáp án

Số mol hỗn hợp = 0m56 : 22,4 = 0,025 mol; số mol Br₂ = 5,6 : 160 = 0,035 mol.

Gọi x, y lần lượt là số mol của etilen và axetilen.

a) Phương trình hoá học:

C₂H₄ + Br₂ → C₂H₄Br₂
Theo phương trình: x x x (mol)

C₂H₂ + 2Br₂ → C₂H₂Br₄
Theo phương trình: y 2y y (mol)

b) Ta có hệ phương trình: ; Giải hệ ta được y = 0,01 và x = 0,015

%V_C2H4 = 0,015/0,025.100% = 60%; %V_C2H2 = 100% – 60% = 40%

Giải SBT Hóa học 9 Bài 38

Bài 38.1: Có các dãy chất sau :v

Dãy 1: CH₄; CH₃ – CH₃; CH₃ – CH₂ – CH₃; …

Dãy 2: CH₂ = CH₂; CH₂ = CH – CH₃; CH₂ = CH – CH₂ – CH₃

Dãy 3: CH = CH; CH = C- CH_3; CH ≡ C – CH₂ – CH₃; …

a) Nhận xét đặc điểm cấu tạo của các chất trong mỗi dãy

b) Viết công thức phân tử của các chất trên.

c) Viết công thức tổng quát của mỗi dãy.

d) Dự đoán tính chất hoá học của các chất trong mỗi dãy.

Lời giải:

a) Các chất trong dãy 1: Chỉ có liên kết đôi.

Các chất trong dãy 2: Có 1 liên kết đôi.

Các chất trong dãy 3: Có 1 liên kết ba.

c) Công thức tổng quát của các dãy là:

Dãy 1: C_nH_2n+2.

Dãy 2: C_mH_2m.

Dãy 3: C_aH_2a-2

d) Các chất trong dãy 1, 2, 3 đều cháy

Các chất trong dãy 1 có phản ứng thế với clo khi chiếu sáng.

Các chất trong dãy 2, 3 có phản ứng cộng với brom trong dung dịch.

Bài 38.2 Viết phương trình hoá học phản ứng cháy của các chất sau. CH₄, C₂H₄, C₂H₂

Tính tỉ lệ giữa số mol H₂0 và số mol CO₂ sinh ra trong mỗi trường hợp.

Lời giải:

Tỉ lê số mol H₂0 và CO₂ sinh ra khi đốt cháy CH₄ là = 2

Tỉ lệ số mol H₂0 và CO₂ sinh ra khi đốt cháy C₂H₄ là: = 1

Tỉ lệ số mol H₂0 và CO₂ sinh ra khi đốt cháy C₂H₂là: = 1/2

Bài 38.3 A là hiđrocacbon mạch hở, trong phân tử có 1 liên kết ba. Khi cho 4 gam tác dụng với dung dịch brom dư thấy lượng brom đã tham gia phản ứng là 32 gam. Hãy xác định công thức phân tử của A.

Lời giải:

Gọi công thức phân tử của A là C_xH_y, vì có 1 liên kết ba nên có phản ứng

C_xH_y + 2Br₂ → C_xH_yBr₄

Ta có: 12x + y = 40.

Vậy: Công thức phân tử của A là C₃H₄.

Bài 38.4 Xác định công thức phân tử của hiđrocacbon A, biết rằng khi đốt cháy người ta nhận thấy tỉ lệ số mol chất A với số mol C0₂ và H₂O là 1 : 2 : 1.

Lời giải:

Công thức phân tử của hiđrocacbon A là C₂H₂

Bài 38.5 Tính khối lượng khí C₂H₂ thu được khi cho 128 gam CaC₂ tác dụng hết với H₂0.

Lời giải:

Theo phương trình hoá học số mol CaC₂ = số mol C₂H₂.

=> = 128/64 = 2 mol

=> = 26 x 2 = 52g

Bài 38.6 Đốt cháy hoàn toàn một hỗn hợp gồm C₂H₂ và C₂H₄có thể tích 6,72 lít (đktc) rồi cho toàn bộ sản phẩm thu được hấp thụ hết vào dung dịch Ca(OH)₂dư. Sau khi phản ứng kết thúc, thấy khối lượng bình đựng Ca(OH)₂ tăng thêm 33,6 gam đồng thời có m gam kết tủa. Xác định thành phần % thể tích của mỗi chất trong hỗn hợp và tính m.

Lời giải:

Gọi số mol C₂H₂ và C₂H₄ trong hỗn hợp là x, y.

Ta có x + y = 6,72/22,4 = 0,3 mol

2C₂H₂ + 50₂ → 4C0₂ + 2H₂0

C₂H₄ + 30₂ → 2C0₂ + 2H₂0

Theo phương trình hoá học của phản ứng cháy, ta có :

= 2x + 2y => = 44(2x + 2y)

= x + 2y → = 18 (x + 2y)

Theo đề bài, khối lượng bình Ca(OH)₂ tăng lên chính là khối lượng của C0₂ và H₂0. Vậy:

+ = 44(2x + y) + 18 (x + 2y) = 33,6g

Ta có các phương trình: x + y = 0,3

106x + 124y = 33,6

Giải ra ta được: x = 0,2; y = 0,1.

% = 0,2×22,4/6,72 x 100% = 66,67%

% = 33,33%

= 2(x+y) = 0,6 mol =

= 0,6 x 100 = 60g

Bài 38.7 Để thu axetilen tinh khiết từ hỗn hợp C₂H₂ có lẫn C0₂, S0₂ người ta cho hỗn hợp

A. Qua dung dịch NaOH dư.

B. Qua dung dịch brom dư.

C. Qua dung dịch KOH dư, sau đó qua H₂SO₄ đặc.

D. Lần lượt qua bình chứa dung dịch brom và dung dịch H₂S0₄ đặc.

Lời giải:

Đáp án C.

Bài 38.8 Có các hiđrocacbon sau: CH₂=CH₂; CH=CH; CH₂=CH-CH=CH₂: CH₃-CH=CH₂. Số chất tác dụng với Br₂ theo tỉ lệ về số mol 1:2 là:

A. 1; B. 2; C. 3; D. 4.

Lời giải:

Đáp án B.