TOP 8 bài văn Phân tích vẻ đẹp nhân vật Phương Định SIÊU HAY, giúp các em học sinh thấy rõ vẻ đẹp tâm hồn đáng quý của nhân vật chính trong truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê.
Bạn đang đọc: Phân tích vẻ đẹp của nhân vật Phương Định (2 Dàn ý + 8 mẫu)
Phương Định là nữ thanh niên xung phong gan dạ, dũng cảm, xung phong làm nhiệm vụ đầy khó khăn, nguy hiểm nơi tuyến đường Trường Sơn ác liệt với những nét đẹp ngoại hình và vẻ đẹp phẩm chất nổi bật. Vậy mời các em cùng tham khảo bài viết để hiểu rõ hơn truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi trong chương trình Văn 9, Bài 7 sách Ngữ văn 8 Kết nối tri thức với cuộc sống Tập 2.
Phân tích vẻ đẹp Phương Định trong Những ngôi sao xa xôi
Dàn ý Phân tích vẻ đẹp nhân vật Phương Định
Dàn ý 1
1. Mở bài
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm, nhân vật Phương Định: Tác giả Lê Minh Khuê, tác phẩm “Những ngôi sao xa xôi”, Phương Định là một cô gái mang những vẻ đẹp phẩm chất và tâm hồn
2. Thân bài
- Giới thiệu hoàn cảnh sống và chiến đấu của Phương Định
- Vẻ đẹp tinh thần dũng cảm, trách nhiệm cao với công việc
- Vẻ đẹp tinh thần lạc quan, yêu đời
- Vẻ đẹp tình đồng đội, đồng chí
- Vẻ đẹp tâm hồn trong sáng, hồn nhiên
3. Kết bài
- Khẳng định vẻ đẹp của nhân vật Phương Định: Tác giả Lê Minh Khuê đã thực sự rất thành công khi xây dựng hình tượng nhân vật Phương Định với biết bao vẻ đẹp cả về tâm hồn, tư tưởng, tình cảm và hành động
Dàn ý 2
1. Giới thiệu chung:
- Lê Minh Khuê là cây bút nữ chuyên viết truyện ngắn. Trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ của dân tộc, ngòi bút của bà trong chiến tranh luôn hướng về cuộc sống chiến đấu của tuổi trẻ trên tuyến đường Trường Sơn.
- “Những ngôi sao xa xôi” được tác giả viết năm 1971, thời kì chống Mĩ gay go ác liệt. Đoạn trích trong sách giáo khoa đã khắc họa hình ảnh, vẻ đẹp của thế hệ trẻ Việt Nam trên tuyến đường Trường Sơn, nổi bật là nhân vật Phương Định.
2. Phân tích:
2.1. Giới thiệu hoàn cảnh, công việc của nhân vật:
Phương Định cùng Nho và Thao – những cô gái thanh niên xung phong sống trên cao điểm giữa mênh mông khói bụi Trường Sơn và bom đạn hủy diệt của kẻ thù. Công việc của chị và đồng đội trong tổ trinh sát mặt đường là “đo khối lượng đất lấp và hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom” để bảo vệ con đường cho những đoàn xe băng về phía trước, góp phần vào sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Công việc thật vinh quang nhưng cũng đầy hi sinh gian khổ. Nhưng chính hoàn cảnh gian khó, hiểm nguy này đã làm sáng lên những phẩm chất đáng quý của chị.
2.2. Vẻ đẹp của nhân vật Phương Định:
a. Tinh thần dũng cảm, thái độ bình tĩnh, vượt lên mọi hiểm nguy:
- Chạy trên cao điểm bị bom đạn cày nát, còn ẩn giấu những quả bom chưa nổ – cũng có nghĩa là nó sẽ nổ bất cứ lúc nào, đồng nghĩa với việc đối mặt với thần chết nhưng chị vẫn bình thản, thậm chí còn thấy thú vị, dù trên mình còn có vết thương chưa lành miệng.
- Tư thế đàng hoàng, thái độ bình tĩnh, thao tác thành thạo khi phá bom.
- Có những lúc cũng nghĩ đến cái chết nhưng chỉ “mờ nhạt”, còn ý nghĩa cháy bỏng là “liệu mìn có nổ, bom có nổ không? Không thì làm thế nào để châm mìn lần thứ hai?”. Mục đích hoàn thành nhiệm vụ luôn được Phương Định đặt lên trên hết.
b. Trong Phương Định luôn thường trực một tình cảm đồng chí, đồng đội nồng ấm:
* Tấm lòng vị tha, luôn quan tâm đến đồng chí, đồng đội.
– Lo lắng, sốt ruột khi đồng đội lên cao điểm chưa về.
– Luôn trìu mến yêu thương bạn bè:
- Cách Phương Định nhận xét về Nho, phát hiện ra vẻ dễ thương:“nhẹ, mát như một que kem trắng” của bạn.
- Chăm sóc tận tình khi Nho bị thương.
- Rất hiểu các sở thích và tâm trạng của chị Thao
* Ngược lại, chị cũng rất cần sự cổ vũ, động viên của đồng đội.
- Thấy ấm lòng và tự tin hơn khi cảm thấy ánh mắt dõi theo, khích lệ của các anh chiến sĩ pháo binh.
- Rất yêu mến và cảm phục tất cả những người chiến sĩ mà chị gặp hằng đêm trên trọng điểm của con đường vào mặt trận.
c. Tâm hồn trong sáng, giàu mơ mộng, hồn nhiên như trẻ thơ:
- Phương Định là người con gái Hà Nội vào chiến trường. Chị vừa qua tuổi học sinh vô tư lựu. Giữa chiến trường khói lửa, chị vẫn hay nhớ lại những kỉ niệm êm đềm bên mẹ trong căn gác nhỏ, nhớ về thành phố tuổi thơ.
- Chị hay hát, hay cười một mình, hay ngắm mình trong gương. Chị tự đánh giá mình là một “cô gái khá”, có “hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn”. Mắt “dài, màu nâu, hay nheo lại như chói nắng”, và được các anh chiến sĩ nhận xét là “có cái nhìn sao mà xa xăm”. Chị có cái điệu đà của một cô gái Hà Nội, nhưng là cái điệu thật đáng yêu vì nó hồn nhiên và vô cùng chân thực.
3. Đánh giá:
Bằng ngòi bút miêu tả tâm lí nhân vật sinh động, tinh tế, Lê Minh Khuê đã làm hiện lên thế giới nội tâm phong phú của Phương Định, cô nữ thanh niên xung phong trên tuyến đường huyết mạch Trường Sơn trong những năm kháng chiến chống Mĩ. Qua Phương Định, chúng ta hiểu hơn thế hệ trẻ Việt Nam trong những năm tháng hào hùng ấy.
Phân tích vẻ đẹp nhân vật Phương Định – Mẫu 1
Thế hệ trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước bước vào thơ ca đã có nhiều chân dung quen thuộc và đáng yêu, đáng cảm phục: những chiến sĩ lái xe trong “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật, những cô gái mở đường trong “Khoảng trời hố bom” của Lâm Thị Mĩ Dạ,… Và Lê Minh Khuê – một nhà văn thuộc thế hệ những tác giả bắt đầu sáng tác trong thời kì kháng chiến chống Mĩ – cũng đóng góp một chân dung như thế cho văn học nước nhà: cô gái Phương Định trong truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi”. Đó là một nữ chiến sĩ thanh niên xung phong xinh đẹp, trong sáng, giàu tình cảm và dũng cảm, ngoan cường.
Là một cô gái thanh niên xung phong có nhiệm vụ cùng đồng đội san lấp những hố bom trên tuyến đường Trường Sơn lửa đạn, ngày đêm đối mặt với đất bụi, khói bom nhưng Phương Định không hề mất đi vẻ trẻ trung, xinh đẹp của một cô gái mới lớn. Chị là người nhạy cảm và luôn quan tâm đến hình thức của mình. Chị tự đánh giá: “Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các lái xe bảo: Cô có cái nhìn sao mà xa xăm”, vẻ đẹp ấy của chị đã hấp dẫn bao chàng trai ”các anh pháo thủ và lái xe hay hỏi thăm tôi”.
Phương Định đã để sự dũng cảm, ngoan cường và vẻ đẹp tâm hồn trong sáng, giàu tình thương tôn thêm vẻ đẹp cho mình.
Phương Định cùng những người bạn của mình sống và chiến đấu trên một cao điểm, giữa một vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Chị phải chạy trên cao điểm đánh phá của máy bay địch. Sau mỗi trận bom, chị cùng đồng đội phải lao ra trọng điểm, đo và ước tính khối lượng đất đá bị bom địch đào xới, đếm những quả bom chưa nổ và dùng những khối thuốc nổ đặt vào cạnh nó để phá. Đó là công việc mạo hiểm với cái chết luôn gần kề tạo áp lực khiến thần kinh vô cùng căng thẳng. Thực hiện công việc đó, Phương Định và đồng đội phải vô cùng bình tĩnh và họ đã thực sự bình tĩnh, ung dung một cách lạ thường. Thậm chí, với họ, công việc ấy đã trở thành bình thường: ”Có ở đâu như thế này không: đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay đang ầm ì xa dần. Thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết rằng có nhiều quả bom chưa nổ, nhưng nhất định sẽ nổ… Rồi khi xong việc, quay lại nhìn đoạn đường một lần nữa, thở phào, chạy về hang”.
Mặc dù đã quen với công việc nguy hiểm này, thậm chí một ngày có thể phải phá tới năm quả bom nhưng mỗi lần vẫn là một thử thách tột độ với thần kinh của Phương Định. Từ khung cảnh và không khí chứa đầy căng thẳng đến cảm giác là các anh cao xạ ở trên kia cùng đang theo dõi từng động tác cử chỉ của mình để lòng dũng cảm ở cô như được kích thích bởi sự tự trọng: “Tôi đến gần quả bom… đàng hoàng mà bước tới”. Ở bên quả bom, kề sát với cái chết im lìm và bất ngờ, từng cảm giác của con người như cũng trở nên sắc nhọn hơn: “Thỉnh thoảng lưỡi xẻng… dấu hiệu chẳng lành”.
Sống giữa nơi sự sống và cái chết tranh giành nhau từng li một như thế nhưng Phương Định không để tâm hồn mình mòn đi. Chị rất giàu tình cảm với đồng chí, đồng đội, quê hương và vô cùng lạc quan yêu đời.
Giống như hai người đồng đội trong tổ trinh sát, Phương Định yêu mến những người đồng đội trong tổ và cả đơn vị của mình. Đặc biệt, cô yêu mến và cảm phục tất cả những người chiến sĩ mà hằng đêm cô gặp trên trọng điểm của những con đường vào mặt trận. Phương Định đã lo lắng, sốt ruột khi đồng đội lên cao điểm chưa về. Chị yêu thương và gắn bó với bạn bè nên có những nhận xét tốt đẹp đầy thiện cảm về Nho, phát hiện ra vẻ đẹp dễ thương ”nhẹ, mát như một que kem trắng” của bạn. Chị còn hiểu và đồng cảm sâu sắc với những sở thích và tâm trạng của chị Thao.
Phương Định cũng là người con gái có một thời học sinh hồn nhiên, vô tư bên người mẹ thân thương trong một căn buồng nhỏ nằm trên một đường phố yên tĩnh hồi ở Hà Nội còn thanh bình trước chiến tranh. Những kỉ niệm ấy luôn sống lại trong cô giữa chiến trường dữ dội. Nó là niềm khao khát làm dịu mát tâm hồn trong hoàn cảnh căng thẳng, khốc liệt của chiến trường.
Vào chiến trường đã ba năm, làm quen với những thử thách hiểm nguy, giáp mặt hàng ngày với cái chết nhưng ở Phương Định không mất đi sự hồn nhiên trong sáng và cả những mơ ước về tương lai: ’’Tôi thích nhiều bài hát, dân ca quan họ dịu dàng, dân ca Ý trữ tình giàu có”.
“Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê đã miêu tả chân thực và sinh động tâm lí nhân vật. Tác phẩm được kể từ ngôi thứ nhất tạo thuận lợi để tác giả miêu tả thế giới nội tâm qua việc để nhân vật tự sự về mình.
Phương Định là cô thanh niên xung phong trên tuyến đường huyết mạch Trường Sơn những ngày kháng chiến chống Mĩ. Qua nhân vật này, chúng ta hiểu hơn thế hệ trẻ Việt Nam trong những năm tháng hào hùng ấy.
Bước chân lên đường đánh Mĩ, những chàng trai, cô gái thanh niên xung phong tuổi đời còn rất trẻ, có những người vừa rời ghế nhà trường. Tâm hồn các anh, các chị trong trẻo, đầy ước mơ, khao khát và đặc biệt là giàu lí tưởng. Chính những kỉ niệm êm đẹp về gia đình như kỉ niệm về người mẹ trên căn gác nhỏ của Phương Định hay những những kỉ niệm về bạn bè, mái trường,… là hành trang để các anh, các chị mang vào trận chiến. Sống giữa nơi đầu tên mũi đạn họ chiến đấu và hoàn thành nhiệm vụ một cách ngoan cường, dũng cảm. Ai bảo không có những phút giây yếu lòng, lo lắng? Ai bảo tâm hồn họ là thép là đá? Không. Con tim họ cũng biết run lên khi tiếng súng phát nổ. Thần kinh họ cũng căng ra khi quan sát trái bom… Nhưng điều đáng quý và điều làm nên sự khác biệt ở họ là các anh các chị đã giữ được tâm hồn trong trẻo, giàu yêu thương đối với gia đình, đồng đội, đất nước. Và rồi, chính những tình cảm cao đẹp đó đã trở thành động lực để họ chiến thắng những phút giây hiểm nguy, nao núng. Các anh các chị thực sự là “… những con người Việt Nam đẹp nhất / Biết căm thù và cũng biết yêu thương” như nhà thơ Tố Hữu từng ca ngợi. Không tiếc tuổi thanh xuân, họ hiến dâng trọn vẹn cho Tố quốc những gì quý giá nhất:
“Xẻ dọc Trường Sơn đi đánh Mĩ
Mà lòng phơi phới dậy tương lai”.
Đọc “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê, người đọc thấy khâm phục và yêu mến Phương Định trước hết bởi những nét tính cách đáng quý của cô. Nhưng không chỉ vậy, qua nhân vật này chúng ta còn cảm nhận được hình ảnh, tâm hồn thế hệ trẻ Việt Nam trong những năm kháng chiến chống Mĩ hào hùng gian khó. Và đây cũng là thành công quan trọng nhất của tác phẩm giàu chất nhân văn này.
Phân tích vẻ đẹp nhân vật Phương Định – Mẫu 2
Lê Minh Khuê là cây bút nữ chuyên về truyện ngắn. Những tác phẩm đầu tay của bà ra đời vào những năm 70 đều viết về cuộc sống chiến đấu của tuổi trẻ Việt Nam trên tuyến đường Trường Sơn. “Những ngôi sao xa xôi” là tác phẩm tiêu biểu của bà. Truyện đã khắc họa thành công nhân vật Phương Định với tâm hồn trong sáng, hồn nhiên, mơ mộng, với lòng dũng cảm, kiên cường, bất khuất.
Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” được Lê Minh Khuê viết năm 1971 khi cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra ác liệt. Truyện viết về cuộc sống chiến đấu của ba nữ thanh niên xung phong tại vùng trọng điểm của tuyến đường Trường Sơn. Nổi bật nhất là Phương Định – nhân vật chính – người kể chuyện. Dường như tác giả đã gửi vào nhân vật bao vẻ đẹp, bao ước mơ khát vọng và cả những gian khổ, hi sinh của những cô gái thanh niên xung phong lúc bấy giờ.
Phương Định là một cô gái Hà Nội trẻ trung, xinh đẹp. Cô tự hào về vẻ đẹp của mình: “Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các anh lái xe bảo: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm!”.” Vẻ đẹp của cô hấp dẫn bao người: “Không hiểu sao các anh pháo thủ và lái xe lại hay hỏi thăm tôi. Hỏi thăm hoặc viết những thư dài gửi đường dây, làm như ở cách xa nhau hàng nghìn cây số, mặc dù có thể chào nhau hằng ngày.”
Phương Định cũng là một cô thanh niên xung phong dũng cảm, kiên cường. Cô cùng Nho và chị Thao sống trong một cái hang dưới chân cao điểm tại một vùng trọng điểm của tuyến đường Trường Sơn – nơi tập trung nhiều bom đạn, sự hiểm nguy, khốc liệt. Nơi đây dường như không có sự sống: “đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn, không có lá xanh, chỉ có những thân cây bị tước khô cháy”. Công việc chiến đấu của cô đặc biệt nguy hiểm và lặng lẽ: “khi có bom nổ thì chạy lên đo khối lượng đất cần san lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom”. Cô phải chạy trên cao điểm giữa ban ngày: “trên đầu thì có máy bay ì ầm, dưới chân có những quả bom chưa nổ nhưng nhất định sẽ nổ”. Mỗi lần phá bom là mỗi lần phải đối diện với Thần Chết. Hoàn cảnh sống khó khăn, công việc nguy hiểm, vậy mà Phương Định đã sống và làm công việc ấy được ba năm – ba năm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Tác giả miêu tả tâm lí nhân vật trong một lần phá bom để giúp người đọc thấy rõ những gian khổ, hi sinh cũng như lòng dũng cảm, kiên cường của cô gái thanh niên xung phong. Dù phá bom là công việc đã trở thành thường xuyên nhưng mỗi lần phá bom là mỗi lần phải đối diện với Thần Chết, sự căng thẳng bao trùm: thần kinh như căng ra, thời gian, không gian như ngừng lại,… rồi đồng đội bị thương… Có những khi họ cũng nghĩ đến cái chết – một cái chết mờ nhạt, thoáng qua. Nhưng quan trọng hơn “liệu bom có nổ, mìn có nổ không? Không thì làm cách nào để châm mìn lần hai?” Từ lo lắng cho tính mạng nhanh chóng chuyển sang lo lắng cho nhiệm vụ. Hoàn thành nhiệm vụ luôn được đặt lên trên hết. Cô sẵn sàng hi sinh cả tính mạng để hoàn thành nhiệm vụ.
Phương Định còn là người có tâm hồn trong sáng, hồn nhiên, mơ mộng. Cô gái trẻ tâm hồn mơ mộng, thích làm đẹp cho mình và cho cuộc sống dù ngay giữa chiến trường ác liệt: “thích ngắm mắt mình trong gương”. Cô có những ước mơ, khát vọng về tương lai. Cô có những kỉ niệm về một thời học sinh vô tư bên mẹ trong một căn gác nhỏ nơi cuối phố – đó vừa là hành trang, vừa là niềm khao khát làm dịu mát tâm hồn cô nơi chiến trường bom đạn. Phương Định hát hay, thuộc nhiều và cũng hay hát. Cô thích ngồi bó gối mơ màng và hát – tiếng hát của tâm hồn lạc quan phơi phới. Sau những căng thẳng về nhiệm vụ, rồi đồng đội bị thương, cơn mưa đá bất chợt đã đem niềm vui thích con trẻ trở lại với Phương Định, biết bao kỉ niệm về quê hương lại dội về.
Không chỉ vậy, ở Phương Định còn có tình đồng đội yêu thương, gắn bó. Cô gắn bó với đồng đội của mình như chị em: quan tâm, lo lắng cho nhau, hiểu rõ tính cách, tâm trạng của chị Thao cũng như phát hiện ra vẻ đẹp của Nho. Cô còn dành tình cảm yêu mến, cảm phục đối với tất cả những người chiến sĩ trên đường ra mặt trận. Đặc biệt, khi Nho bị thương, Phương Định cùng chị Thao cứu chữa, chăm sóc: moi đất, bế Nho lên, rửa vết thương, băng bó vết thương, pha đường sữa cho Nho,… thành thạo như một cô y tá thành thục. Phải chăng chính tình đồng đội yêu thương đã giúp Phương Định trưởng thành?
Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” đã khắc họa thành công hình ảnh nhân vật Phương Định với cách sử dụng ngôi kể hợp lí: truyện kể theo ngôi thứ nhất, Phương Định – nhân vật chính – người kể chuyện làm cho câu chuyện hiện lên sâu sắc và đi sâu miêu tả thế giới nội tâm nhân vật. Cách kể chuyện sinh động, ngôn ngữ kể trẻ trung kết hợp linh hoạt các kiểu câu khi kể chuyện tạo sức cuốn hút cho tác phẩm. Với những nét nghệ thuật ấy, “Những ngôi sao xa xôi” – Lê Minh Khuê đã khắc họa thành công hình ảnh Phương Định nói riêng và hình ảnh những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn trong những năm tháng chống Mĩ ác liệt nói chung với vẻ đẹp của tâm hồn trong sáng, mộng mơ và tinh thần dũng cảm. Phương Định là hình ảnh tiêu biểu của tuổi trẻ Việt Nam trong những năm “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước – Mà lòng phơi phới dậy tương lai”.
“Những ngôi sao xa xôi” đã thể hiện những tài năng nghệ thuật cũng như sự từng trải trên chiến trường của Lê Minh Khuê. Từ hình ảnh Phương Định, truyện cổ vũ thanh niên hôm nay và mai sau quyết tâm đứng lên xây dựng, bảo vệ và gìn giữ đất nước.
Phân tích vẻ đẹp nhân vật Phương Định – Mẫu 3
Khi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đang diễn ra ác liệt, hình tượng những cô gái thanh niên xung phong quả cảm mà lạc quan đã trở thành nguồn cảm hứng của biết bao nhà văn yêu nước. Trong đó nhân vật Phương Định trong truyện ngắn “ Những ngôi sao xa xôi” của nhà văn Lê Minh Khuê kết tinh những vẻ đẹp ấy.
Phương Định cùng với hai đồng đội của mình là Nho, Thao làm nhiệm vụ phá bom mở đường. Trở thành một chiến sĩ trong tổ trinh sát mặt đường nên cô gái Phương Định sống trong môi trường khắc nghiệt. Ở cao điểm, sự sống như bị vùi dập hoàn toàn. “ Đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có những thân cây bị tước khô cháy”. Bằng những câu văn ngắn, nhà văn đã khắc họa một cách rõ nét không gian sống hoang tàn, xơ xác. Đó là nơi chiến tranh vẫn đang nổ ra đầy cam go và máu lửa. Xuất thân là người con gái đất Hà thành, Phương Định tự nhận mình là “ một cô gái khá”. Về ngoại hình, cô có cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Nét duyên dáng gây sự chú ý nhất là cái nhìn của cô gái “ Sao mà xa xăm”. Cái nhìn đó ẩn chứa bao vẻ đẹp tâm hồn sâu kín mà cô gái Hà Nội nhã nhặn, lịch lãm khiêm tốn không thể hiện ra một cách vồn vã, săn sóc. Vậy mà trong suy nghĩ Phương Định “ những người đẹp nhất, thông minh, can đảm và cao thượng nhất là những người mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ”. Những tình cảm tốt đẹp đều hướng tới những người có cùng lý tưởng với cô.
Gánh vác trên vai một nhiệm vụ quan trọng nên cô gái của chúng ta được tôi luyện một bản lĩnh can trường. Nhiệm vụ của tổ trinh sát mặt đường là phá bom một ngày đến năm lần, phải chạy trên cao điểm cả ban ngày. “ Khi bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm số bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom”. Công việc gian khó biết bao bởi nhiệt độ bên ngoài nóng trên 30 độ lúc chui vào hang nghỉ ngơi, toàn thân rung lên đột ngột. Hơn thế, công việc luôn phải đối mặt với thần chết. Hắn ta lẩn trong ruột những quả bom, có khi bị bom vùi luôn. Vẻ đẹp gan dạ của Phương Định toát lên cụ thể nhất trong một lần phá một quả bom trên đồi. Một loạt những động từ chỉ sự khéo léo, linh hoạt của cô gái: “ dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom, cẩn thận bỏ gói thuốc mìn, nép người vào bức tường đất…”. Phương Định cũng giống như bao đồng chí của mình: “ Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh”( Quang Dũng). Ngọn đèn lý tưởng soi sáng giúp cô gái mạnh mẽ hơn, cùng với đó những ánh mắt của các anh cao xạ làm nữ chiến sĩ vững niềm tin, cô “ đàng hoàng bước tới” khó khăn trước mặt. Cái chết chỉ mờ nhạt thoáng qua suy nghĩ của Phương Định, cô xem nhẹ cái chết và tất cả tâm trí hướng tới nhiệm vụ có được hoàn thành hay không. Đặt trách nhiệm lên trên sinh mệnh của mình mới thấy tinh thần tự giác cao độ của cô gái thanh niên xung phong anh dũng phi thường.
Phương Định còn là cô gái coi trọng tình đồng chí, đồng đội. Khi được chị Thao giao nhiệm vụ ở trong hang, bởi cô đang bị thương ở đùi, Phương Định không cãi lời chị dù đó công việc rất “khổ”. Chưa thấy Nho,Thao trở về, nỗi lo âu khiến cô bồn chồn không thể ngồi yên dù chỉ một phút “ có gì lý thú đâu nếu các bạn tôi không quay về”. Chỉ đến khi đồng đội trở về, Phương Định mới thấy nhẹ nhõm, thích thú. Tình đồng đội keo sơn được khắc họa qua lần cô chăm sóc chu đáo cho Nho lúc bị thương như tận tụy như săn sóc người em gái bé bỏng: “ bế Nho, rửa cho Nho, tiêm cho Nho, pha sữa cho nó”. Sức mạnh đoàn kết được hun đúc thêm qua những việc làm ân cần, giản đơn như thế.
Ẩn sau tính cách gan dạ của Phương Định là tâm hồn trong sáng, thơ mộng như con trẻ. Khi bắt gặp mưa đá trên cao điểm đầy bom này. Nhưng rõ ràng cô không tiếc những viên đá mà cơn mưa ngắn ngủi gọi dậy bao kỉ niệm đẹp, êm đềm nơi quê hương với hình ảnh người mẹ, cái cửa sổ,…những gì gắn bó, thân thuộc nhất. Nơi hậu phương tiếp thêm niềm tin để chiến đấu bảo vệ những điều thân thương của mình.
Nhà văn Lê Minh Khuê làm nổi bật tâm hồn hồn nhiên đầy mơ mộng, tinh thần dũng cảm của Phương Định trong cuộc sống chiến đấu gian khổ. Đó chính là hình ảnh đẹp, tiêu biểu về thế hệ trẻ Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mỹ.
Phân tích vẻ đẹp Phương Định hay nhất
“Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước
Mà lòng phơi phới dậy tương lai”.
Đó là tinh thần của cả thời đại chống Mĩ. Đó là hình ảnh những anh bộ đội, những cô thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn đã đi vào văn chương và trở thành mạch nguồn cảm xúc xuyên suốt văn học một thời. Đó là những người lính lái xe trong “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật; “Mảnh trăng cuối rừng” của Nguyễn Minh Châu; những cô gái mở đường trong “Khoảng trời hố bom” của Lâm Thị Mĩ Dạ…Cũng được khơi nguồn từ cảm hứng ấy, truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê lại đem đến cho người đọc những cảm xúc mới mẻ về hình ảnh những nữ thanh niên xung phong trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt. Họ vừa mang vẻ đẹp của những cô gái tuổi mười tám, đôi mươi hồn nhiên giàu mộng mơ, lại vừa mang vẻ đẹp của người lính giữa chiến trường gan dạ, dũng cảm không sợ hi sinh. In đậm nhất trong tâm trí bạn đọc là hình ảnh nhân vật chính, cô thanh niên xung phong, cô “hoa hậu” trong lòng bom đạn – Phương Định.
Lê Minh Khuê là nữ nhà văn đã từng có năm tháng tuổi trẻ gắn bó với những con đường Trường Sơn mưa bom, bão đạn, từng chứng kiến, trải qua và chia sẻ những gian khổ, hi sinh của người lính giữa chiến trường. Bởi vậy những trang viết của bà về con người và cuộc sống nơi đây thật chân thực và xúc động vô cùng. Ở “Những ngôi sao xa xôi” cũng vậy, hiện thực cuộc sống giữa chiến trường và hình ảnh những nữ thanh niên xung phong với cuộc sống gian khổ một thời cứ hiện lên sống động sau từng câu chữ.
Ấn tượng sâu đậm nhất mà Lê Minh Khuê để lại trong lòng bạn đọc ở “Những ngôi sao xa xôi” là hình ảnh những con người dũng cảm, có tinh thần trách nhiệm cao, có tình đồng chí, đồng đội sáng ngời, có tâm hồn trong trẻo, giàu mơ mộng, và nhạy cảm. Tất cả những vẻ đẹp ấy được thể hiện tập trung nhất ở nhân vật Phương Định, và chủ yếu qua đời sống nội tâm của cô. Phương Định, người con gái thanh niên xung phong mang trong mình tinh thần của thời đại, cô là “hoa hậu” ngay trong bom đạn của chiến tranh!
Trước hết, vẻ đẹp của Phương Định được thể hiện qua lời tự đánh giá của cô về bản thân mình: Đó là “một cô gái khá” với “hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn”. Còn mắt cô, các anh lái xe bảo: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm!”. Qua đó ta thấy Phương Định là một cô gái đẹp và ý thức rất rõ vẻ đẹp của mình. Dù biết nhiều người dành tình cảm cho mình nhưng cô không tỏ ra săn đón, vội vã. Trước họ, cô chọn một chỗ đứng riêng, “khoanh tay lại trước ngực và nhìn đi nơi khác, môi mím chặt”, dù tự đáy lòng mình cô cũng rất quý mến họ, thích khi được họ quý mến. Những nét tâm lí đầy nữ tính của cô cũng giống như những cô gái mới lớn khác. Phương Định rất mơ mộng, luôn sống lạc quan, yêu đời. Cô thích “ngồi bó gối mơ màng”, “thích ngắm mình trong gương”, và “đặc biệt là cô rất mê hát”, nhiều khi cô còn “bịa lời ra mà hát”. Cô thích hát dân ca, thích hành khúc của bộ đội khi hành quân, thích Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô…Ta thấy Phương Định hiện lên thật lạc quan phơi phới.
Vẻ đẹp của Phương Định nơi chiến trường hiện lên thật ấn tượng trong một lần phá bom. Sự nhạy cảm của cô trước hết được thể hiện thật rõ ràng trong cảm nhận của cô về khung cảnh, không khí nơi hiện trường quả bom. Nơi ấy chứa đầy sự căng thẳng như đe dọa tinh thần con người. Cô tiến về phía quả bom mà cảm giác được ánh mắt các anh cao xạ đang đứng nhìn mình. Như được tiếp thêm sức mạnh, cô cảm thấy tự tin, vững vàng hơn. Và đặc biệt là nét tự trọng rất “con gái”, cô quyết định không đi khom mà sẽ đàng hoàng bước tới. Bởi cô không muốn các anh nghĩ mình yếu đuối. Khi đang ngồi bên cạnh quả bom, cận kề cái chết im ỉm dường như mọi cảm giác của cô càng trở nên sắc nhọn hơn. Cô cảm thấy chiếc xẻng chạm vào quả bom sắc nhọn đến ghê người như cứa vào da thịt, rồi cô cảm thấy như quả bom nóng lên – một dấu hiệu chẳng lành. Dù vậy nhưng cô không một chút lúng túng hay sợ sệt. Cả khi nghe thấy tiếng còi của chị Nho – người đồng chí của mình báo hết giờ, cô vẫn bình tĩnh, gan dạ, cẩn thận với thao tác cuối cùng và chạy về nơi ẩn nấp. Căng thẳng nhất đối với cô không phải giây phút ở bên cạnh quả bom mà là giây phút chờ bom nổ. Khi ấy ý nghĩ về cái chết thoáng qua trong đầu cô nhưng rất mờ nhạt. Điều Phương Định lo nhất không phải tính mạng mình mà là công việc “mìn có nổ không” và “không nổ thì làm sao để chậm lại”…
Quả thật, cô “hoa hậu” ấy không chỉ ý thức được vẻ đẹp của mình mà còn có tinh thần trách nhiệm cao, có sự dũng cảm, gan dạ; và đặc biệt luôn mang sự trong sáng, hồn nhiên rất nữ tính. Cô là hình ảnh tiêu biểu của những con người luôn mang trong mình tinh thần của cả thời đại, sẵn sàng hi sinh tuổi thanh xuân của mình để tô điểm cho trang sử hào hùng của dân tộc.
Vẻ đẹp tâm hồn trong sáng của Phương Định còn được thể hiện qua cảm xúc trước cơn mưa đá. Bắt đầu từ tiếng kêu: “Mưa đá!Cha mẹ ơi!Mưa đá”. Cùng với những tiếng reo ấy là những hành động vui thích cuống cuồng: Cô chạy ra ngoài nhặt những viên đá nhỏ bỏ vào tay Nho rồi chạy ra nhặt tiếp. Những niềm háo hức thơ trẻ mở ra say sưa, tràn đầy. Nhưng rồi cơn mưa chợt đến, chợt đi rất nhanh để lại trong cô sự tiếc nuối “tiếc không nói nổi”. Không phải cô tiếc trận mưa đá với những viên đá nhỏ mà nhớ tiếc một cái gì đó không thật cụ thể. Cô thấy nhớ Hà Nội, nhớ mẹ và những căn phòng với những ô cửa sổ, nơi có những năm tháng tuổi thơ êm đềm…Cô nhớ tất cả những gì gắn bó với cô…
Giữa chiến trường khốc liệt, những kỉ niệm êm đềm ấy sống dạy trong tâm trí cô. Phải chăng cô đang khát vọng về cuộc sống bình yên không bom đạn chiến tranh, và cũng vì những khát khao ấy mà lớp trẻ như cô sẵn sàng gửi lại tất cả để bước vào cuộc chiến đấu gian khổ với một niềm tin mãnh liệt rằng: Một cuộc sống bình yên sẽ đến…
“Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình”. Với những vẻ đẹp cao quý ấy, nữ thanh niên xung phong Phương Định xứng đáng là “hoa hậu” của văn học Việt Nam. Và tất cả những cô gái thanh niên xung phong như Phương Định mãi sẽ là những “ngôi sao xa xôi” lấp lánh trong cuộc sống của chúng ta hôm nay.
Phân tích vẻ đẹp tâm hồn Phương Định
Lê Minh Khuê là nhà văn trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Các tác phẩm của bà thường viết về những người thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn máu lửa, trong số đó Những ngôi sao xa xôi là truyện ngắn xuất sắc nhất. Truyện kể về Phương Định, Nho, Thao những nữ thanh niên xung phong trên con đường Trường Sơn huyền thoại. Thông qua nhân vật trung tâm Phương Định, độc giả cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn đáng quý cùng tinh thần dũng cảm, kiên cường của những nữ chiến sĩ trong cuộc kháng chiến gian khổ.
Phương Định, Thao, Nho làm nhiệm vụ phá bom, thông đường trên tuyến đường huyết mạch Trường Sơn. Nhiệm vụ khó khăn, gian khổ, nguy hiểm nhưng ở họ – những cô gái trẻ luôn toát lên niềm lạc quan, yêu đời. Họ là những tấm gương tiêu biểu cho thế hệ trẻ trong kháng chiến chống Mỹ. Phương Định là một cô gái Hà Nội, trẻ trung, xinh đẹp, yêu đời. Nghe theo tiếng gọi của Tổ quốc, Phương Định đã xung phong vào cao điểm ác liệt nhất của con đường Trường Sơn, làm nhiệm vụ nguy hiểm nhất: phá bom vá đường. Có thể nói, Phương Định là đại diện tiêu biểu cho thế hệ thanh niên trẻ thời đó, họ sẵn sàng chiến đấu, sẵn sàng hi sinh xương máu của mình vì độc lập của dân tộc.
Sống và chiến đấu trong cảnh mưa bom bão đạn nhưng Phương Định lại gây ấn tượng với bạn đọc bởi sự trẻ trung, lạc quan, yêu đời. Phương Định tự ý thức được về bản thân mình và niềm kiêu hãnh mà không phải cô gái nào cũng có “Tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn”. Không phải cô gái nào cũng có được sự tự tin và sự tự ý thức bản thân như thế! Điều đó chứng tỏ Phương Định rất coi trọng bản thân cũng như vẻ bề ngoài của mình, rất nhạy cảm và đáng yêu. Biết được các anh bộ đội “hay hỏi thăm minh”, cô cũng vui, tự hào nhưng luôn giấu kín điều đó vào trong suy nghĩ. Đó là nét duyên ngầm mà các cô gái mới lớn thường hay có. Lê Minh Khuê đã khéo léo dựng lên chân dung của một cô gái trẻ rất chân thực, gần gũi và đáng yêu.
Không chỉ thế, Phương Định còn là một người con gái có tinh thần lạc quan, yêu đời. Giữa chiến trường khói lửa, nguy hiểm rình rập nhưng cô chưa bao giờ chùn bước, luôn có những phút giây vui đùa với đồng đội ngay giữa khó khăn “Có khi bò trên cao điểm về chỉ thấy hai con mắt lấp lánh. Cười thì hàm răng trắng lóa trên khuôn mặt nhem nhuốc. Những lúc đó, chúng tôi gọi nhau là “những con quỷ mắt đen”. Tinh thần đó có lẽ được hun đúc từ những ngày Phương Định còn ngồi trên ghế nhà trường và là một nữ sinh thanh lịch của đất Hà thành.
Cũng như bao cô gái khác, Phương Định mê hát. Cô hát mọi thể loại, có khi “bịa cả lời” ra để hát, từ những “Những bài hành khúc bộ đội hay hát trên những ngả đường mặt trận” đến “ca chiu sa” của Hồng Quân Liên Xô” hay “dân ca ý trữ tình, giàu có, phải lấy giọng thật trầm”. Tiếng hát của cô không chỉ là niềm yêu thích mà còn chứa cả lý tưởng, cả tình yêu, sự yên bình của gia đình, …
Là một cô gái của đất thủ đô, đã từng có thời gian được sống dưới sự ấm êm của gia đình, dưới sự chở che của mẹ nên Phương Định hay mơ về Hà Nội và nghĩ về những kỷ niệm xa xôi khi đặt chân đến chiến trường này. Tâm hồn cô vẫn còn mang những nét trẻ trung như thời còn được ở Hà Nội. Đó là khi trận mưa đá tới, cô đã vui thích tới “cuống cuồng”. Nhưng khi cơn mưa đó tạnh đi vội vã, cô bỗng “tiếc không nói nổi”. Nhưng Phương Định không rõ cô tiếc điều gì. Cô chỉ biết rằng cơn mưa đá đó đã khiến cô nhớ về những kỉ niệm bên mẹ, bên gia đình “tôi nhớ một cái gì đấy, hình như mẹ tôi, cái cửa sổ, hoặc những ngôi sao to trên bầu trời thành phố”. Người thiếu nữ mới mười bảy – Phương Định vẫn mang trong mình một tâm hồn hết sức trẻ trung, thơ ngây, đáng yêu và hết sức thành thật. Đó là tâm hồn của những cô gái trẻ vừa rời ghế nhà trường đã quyết tâm hiến dâng tuổi xuân của mình để góp phần làm nên mùa xuân của Tổ quốc: một tâm hồn trẻ thơ, lạc quan nhưng đầy kiêu hãnh.
Không chỉ là một người con gái lạc quan, hay mơ mộng, Phương Định còn là một người chiến sĩ dũng cảm, kiên trung và trách nhiệm vô cùng. Hãy nhìn vào cách mà cô thực hiện nhiệm vụ một mình trên cứ điểm cao. Một mình cô đối đầu với một quả bom lớn “quả bom nằm lạnh lùng trên một bụi cây khô”. Có lẽ ở cái tuổi mười bảy của mình, còn quá trẻ, liệu Phương Định có sợ hãi, có những cảm xúc nôn nao về sự nguy hiểm trong công việc của mình không? Không, cô hoàn toàn không có chút sợ hãi dù ở đó “vắng lặng đến phát sợ. Cây còn lại xơ xác. Đất nóng. Khói đen vật vờ”. Phương Định – nữ thanh niên xung phong của tổ trinh sát mặt đường vẫn bình tĩnh “dùng xẻng nhỏ” để phá bom. Những tiếng động sắc lạnh như “cứa vào da thịt” cũng không làm cô chùn bước. Cô không đi “khom” bởi đó là kiểu đi không “đàng hoàng”, cô dõng dạc bước đến bên quả bom, “bỏ gói thuốc mìn vào lỗ đã đào” rồi chạy về điểm nấp. Ở nơi khốc liệt này, có bao giờ những cô gái ấy nghĩ về cái chết không? Có, họ nghĩ về cái chết mỗi ngày nhưng “đó là một cái chết mờ nhạt, không cụ thể”. Điều quan trọng với họ chỉ là bom có nổ không, đường có thông để xe qua hay không. Sự quả cảm của người nữ thanh niên xung phong ấy khiến cho ta phải cảm phục vô cùng. Giữa bom đạn và chết chóc, cái chết với họ chỉ là một cái chết “nhẹ tựa lông hồng”. Họ không sợ hãi, không chùn bước ở bất kỳ hoàn cảnh nào. Cùng với đó, tinh thần trách nhiệm là động lực để họ tiến lên, và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình.
Không chỉ vậy, Phương Định còn là một người con gái rất giàu tình cảm nữa. Ở giữa nơi chiến trường ác liệt này, cô sống cùng hai người đồng đội là Thao và Nho. Họ sống với nhau, chiến đấu cùng nhau qua từng trận đánh, cùng nhau đối diện với nguy hiểm rình rập. Có lẽ vì thế mà họ đã coi nhau như người thân trong gia đình. Phương Định có thể hiểu và nắm rõ từng sở thích cũng như nỗi sợ hãi của hai người bạn của mình. Cô biết đội trưởng Thao là người hay làm điệu “áo lót của chị cái nào cũng thêu chỉ màu” hay đôi lông mày “tỉa nhỏ như cái tăm”, thế nhưng trong công việc chị lại là người “cương quyết, táo bạo” và “bình tĩnh đến phát sợ”. Cô cũng hiểu rõ nỗi sợ hãi của chị Thao là máu và vắt. Còn với Nho, cô coi nó như đứa em gái nhỏ của mình. Phải là người luôn quan tâm tới đồng đội, yêu thương họ thì cô mới có thể tinh tế mà nắm bắt từng sở thích cũng như nỗi sợ hãi của họ!
Đến khi Nho sập hầm bị thương, chính Phương Định là người đã chăm sóc, băng bó cho Nho, pha sữa cho Nho uống. Cô săn sóc những người đồng đội của mình như những người chị người em trong gia đình. Sự săn sóc đó của cô đã chứng minh cho một tâm hồn giàu tình cảm, luôn yêu thương mọi người của Phương Định.
Sống ở nơi chiến trường ác liệt này khiến cho người con gái giàu tình cảm như Phương Định lại càng khao khát và mong nhớ về quê hương. Cô nhớ căn phòng nhỏ của mình giữa con phố nơi Hà Nội, nhớ mẹ, nhớ ô cửa sổ nhỏ, “những ngôi sao to trên bầu trời thành phố”, “cái vòm tròn của nhà hát”, “bà bán kem đẩy một chiếc xe chở đầy thùng kem”, … Đó là những điều nhỏ nhặt nhưng lại khiến cô “tiếc không nói nổi” và mong nhớ không thôi.
Phương Định – cô nữ thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn là đại diện cho thế hệ trẻ Việt Nam trong những năm tháng hào hùng nhất:
“Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước
Mà lòng phơi phới dậy tương lai”
Lê Minh Khuê đã miêu tả rất chân thực cuộc sống và chiến đấu của những người con gái trên tuyến đường máu lửa năm nào. Bà đã chọn ngôi kể thứ nhất, hoá thân vào nhân vật để nói lên những suy tư, cảm xúc chân thật nhất của mình. Ngôn từ kể chuyện bình dị, gần gũi đã cho chúng ta thấy được một Phương Định rất thân quen, mộc mạc và chân thành.
Nhân vật Phương Định trong Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê đã mang đến những ấn tượng sâu đậm trong lòng độc giả. Cô là đại diện cho lớp thanh niên trẻ, thế hệ trẻ đã cống hiến tuổi xuân của mình trong những năm tháng gian lao mà hào hùng của dân tộc.
Cảm nhận vẻ đẹp nhân vật Phương Định
Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” là một trong số những tác phẩm đầu tay của Lê Minh Khuê, viết năm 1971, khi cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra ác liệt. Truyện cho thấy tâm hồn trong sáng, sự dũng cảm, hồn nhiên và cuộc sống chiến đấu nhiều gian khổ, hi sinh nhưng vẫn lạc quan của các nhân vật nữ thanh niên xung phong. Đặc biệt, nhân vật Phương Định đã được tác giả miêu tả chân thực, sinh động bằng nhiều thủ pháp nghệ thuật độc đáo.
“Những ngôi sao xa xôi” viết về một tổ nữ thanh niên xung phong có nhiệm vụ trinh sát mặt đường tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn, gồm hai cô gái trẻ là Phương Định, Nho và tổ trường là Thao. Nhiệm vụ cụ thể của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá phải san lấp, đánh dấu vị trí các trái bom chưa nổ và phá bom, thậm chí mấy lần trong một ngày.
Cuộc sống giữa chiến trường dù khắc nghiệt và nguy hiểm nhưng họ vẫn có những niềm vui hồn nhiên của tuổi trẻ, những giây phút thanh thản, mơ mộng và đặc biệt là rất gắn bó, yêu thương nhau. Phần cuối, truyện tập trung miêu tả hành động và tâm trạng của các nhân vật, chủ yếu là của Phương Định trong một lần phá bom, Nho bị thương và sự lo lắng, săn sóc của hai đồng đội.
Vào chiến trường được ba năm, đã quen với những thử thách và nguy hiểm, giáp mặt hàng ngày với cái chát, nhưng cô vẫn không đánh mất sự hồn nhiên, trong sáng và những mơ ước về tương lai. Nét cá tính ở nhân vật được thể hiện khá rõ là nhạy cảm, hay mơ mộng và có sở thích là ưa hát và hát rất hay. Cô là người lạc quan, yêu đời đến cuồng nhiệt. Dưới cơn mưa đá, cô “vui thích cuống cuồng”, say sưa tận hưởng cơn mưa hồn nhiên như chưa hề nghe thấy tiếng bom rơi đạn nổ.
Cũng giống như hai người bạn trong tổ trinh sát, Phương Định yêu mến những đồng đội trong tổ và cả đơn vị của mình. Hơn nữa, cô cũng mến yêu và cảm phục những người chiến sĩ mà cô gặp hàng đêm trên trọng điểm của con đường vào mặt trận.
Trong phần đầu truyện, Phương Định nhạy cảm và quan tâm đến hình thức của mình. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Các anh lái xe thường khen: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm”. Cô biết mình được nhiều người, nhất là các anh lính để ý và có thiện cảm. Điều đó làm cô thấy vui và tự hào, nhưng chưa dành riêng tình cảm cho một ai.
Nhạy cảm, nhưng cô lại khá kín đáo, không hay biểu lộ tình cảm của mình, thường giữ khoảng cách giữa đám đông, dường như là kiêu kì. Cô cũng là người có tinh thần trách nhiệm với công việc, hết sức dũng cảm, gan dạ, bình tĩnh, tự tin và rất tự trọng. Khi thực hiện nhiệm vụ phá bom, ban đầu cô cũng thấy căng thẳng, hồi hộp, nhưng cảm thấy có ánh mắt của các chiến sĩ đang dõi theo động viên, khích lệ, lòng tự trọng trong cô đã thắng cả bom đạn
Ở đoạn hồi tưởng của nhân vật về tuổi học trò, tác giá làm nổi rõ nét tính cách hồn nhiên; vô tư với một chút tinh nghịch và mơ mộng của một thiếu nữ. Chẳng hạn, chỉ một trận mưa đá vụt qua cũng đánh thức dậy ở nhân vật này rất nhiều kỉ niệm và nỗi nhớ về thành phố quê hương, gia đình và tuổi thơ thanh bình của minh.
Tâm lí nhân vật Phương Định trong một lần phá bom được miêu tả rất cụ thể, tinh tế đến từng cảm giác, ý nghĩ, dù chỉ thoáng qua trong giây lát. Mặc dù đã rất quen với công việc nguy hiểm này, nhưng mỗi lần vần là một thử thách đối với thần kinh. Ở bên quả bom, kề sát với cái chết im lìm và bất ngờ, từng cảm giác của con người như cùng trở nên sắc nhọn hơn. “Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người, cửa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và bóng thấy tại sao mình làm quả chậm. Nhanh lên một tí! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành “. Tiếp đó là cảm giác căng thẳng chờ đợi tiếng nổ của quả bom.
Tóm lại, ngòi bút của Lê Minh Khuê đã miêu tả sinh động, chân thực tâm lí nhân vật, làm hiện lên một thế giới nội tâm phong phú. Cách nhìn và thể hiện con người thiên về ngợi ca cái tốt đẹp, trong sáng, cao thượng. Qua nhân vật Phương Định và các cô thanh niên xung phong, Lê Minh Khuê đã có cái nhìn thật đẹp, thật lãng mạn về cuộc sống chiến tranh, về con người trong chiến tranh. Chiến tranh là đau thương mất mát song chiến tranh không thể hủy diệt được vẻ đẹp tâm hồn rất tươi xanh của tuổi trẻ, của con người. Chính từ những nơi gian lao, quyết liệt ta lại thấy ngời sáng vẻ đẹp của tuổi trẻ, của chủ nghĩa anh hùng Cách mạng Việt Nam.
Ngôn ngữ trần thuật phù hợp với nhân vật kể chuyện – cô gái thanh niên xung phong người Hà Nội – tạo cho truyện có giọng tự nhiên, thoải mái, trẻ trung và có chất nữ tính. Lời kể thường dùng những câu ngắt, nhịp nhanh, tạo được không khí khẩn trương trong hoàn cảnh chiến trường, ở những đoạn hồi tưởng, nhịp kề chậm lại, gợi nhớ những kỉ niệm tuổi niên thiếu hồn nhiên, nhạy cảm của một cô học sinh thành phố thích mơ mộng.
Truyện kể theo ngôi thứ nhất đã tạo một điểm nhìn phù hợp dễ dàng tái hiện hiện thực khốc liệt của chiến tranh, khắc họa thế giới tâm hồn, cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật một cách chân thực giàu sức thuyết phục, làm hiện lên vẻ đẹp của con người trong chiến tranh.
Truyện viết về chiến tranh, có những chi tiết, sự việc về bom đạn, chiến đấu, hi sinh, nhưng chủ yếu vẫn hướng vào thế giới nội, tâm, làm hiện lên vẻ đẹp tâm hồn của con người trong chiến tranh.
Viết về cuộc sống và chiến đấu của những cô gái thanh niên xung phong trên một cao điểm ở tuyến đường Trường Sơn trong những năm chiến tranh chống Mỹ cứu nước, Những ngôi sao xa xôi đã làm nổi bật tâm hồn trong sáng, giàu mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống, chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan của họ. Đó chính là hình ảnh đẹp, tiêu biểu vẻ thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.
Cảm nhận vẻ đẹp Phương Định hay nhất
Con đường Trường Sơn trong kháng chiến chống Mĩ được coi là biểu tượng anh hùng của cuộc chiến đấu giành độc lập tự do. Nhà văn Lê Minh Khuê đã từng là thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn máu lửa. Những tác phẩm của chị viết về cuộc sống chiến đấu của bộ đội và thanh niên xung phong ở đây đã gây được sự chú ý của bạn đọc mà truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” là một trong những tác phẩm ấy.
Truyện viết về 3 cô gái trong một tổ trinh sát mặt đường làm nhiệm vụ phá bom trên tuyến đường Trường Sơn đạn bom khốc liệt. Phương Định, nhân vật kể chuyện cũng là nhân vật chính để lại nhiều ấn tượng đẹp và tình cảm sâu sắc trong lòng người đọc.
Trước hết, ở nhân vật Phương Định ta thấy, cô là một cô gái hồn nhiên, ngây thơ, tinh nghịch. Cô vốn là nữ sinh của thủ đô thanh lịch bước vào chiến trường. Phương Định có một thời học sinh- cái thời áo trắng ngây thơ, hồn nhiên và vô tư lự của cô thật vui sướng ! Những hoài niệm của cô về thời học sinh thật đáng yêu luôn sống trong cô ngay giữa chiến trường.
Cơn mưa đá ngắn ngủi đột ngột xuất hiện ở cuối truyện, ngay sau trận phá bom đầy nguy hiểm cũng thức dậy trong cô bao niềm vui thơ trẻ : cô nhớ về mẹ, cái cửa sổ căn nhà, những ngôi sao to trên bầu trời thành phố… Nó thức dậy những kỉ niệm và nỗi nhớ về thành phố, gia đình, về tuổi thơ thanh bình của mình. Nó vừa là niềm khao khát, vừa làm dịu mát tâm hồn trong hoàn cảnh, khốc liệt và nóng bỏng của chiến trường.
Những thử thách và nguy hiểm ở chiến trường, thậm chí cả cái chết không làm mất đi ở cô sự hồn nhiên trong sáng và những ước mơ về tương lai. Phương Định vẫn là người con gái nhạy cảm, hồn nhiên, hay mơ mộng và thích hát. Cô đem cả lòng say mê ca hát vào chiến trường Trường Sơn ác liệt. Cô thích hát những hành khúc bộ đội, những bài dân ca quan họ, dân ca Nga, dân ca Ý. Giọng của Phương Định chắc là hay lắm nên “chị Thao thường yêu cầu cô hát đấy sao”? Định còn có tài bịa ra lời bài hát nữa. Chị Thao đã ghi cả vào sổ những lời hát cô bịa ra….
Phương Định là một cô gái xinh xắn. Cũng như các cô gái mới lớn, cô nhạy cảm và quan tâm đến hình thức của mình. Chiến trường khốc liệt nhưng không đốt cháy nổi tâm hồn nhạy cảm của cô. Cô biết mình đẹp và được nhiều người để ý: “Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá…” ; còn mắt tôi thì các anh lái xe bảo: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm.” Điều đó làm cô thấy vui và tự hào.
Cô luôn yêu mến đồng đội của mình, yêu mến và cảm phục tất cả các chiến sĩ mà cô gặp trên tuyến đường Trường Sơn. Biết mình được cánh lính trẻ để ý nhưng cô ‘không săn sóc, vồn vã’, không biểu lộ tình cảm của mình, nhưng chưa để lòng mình xao động vì ai : “thường đứng ra xa, khoanh tay lại trước ngực và nhìn đi nơi khác, môi mím chặt.” Đó là cái vẻ kiêu kì đáng yêu của các cô gái Hà Nội như chính cô đã thú nhận : “chẳng qua là tôi điệu đấy thôi”.
Phương Định còn là một chiến sĩ gan dạ, dũng cảm đến phi thường. Phẩm chất ấy được minh chứng rõ ràng trong mỗi lần phá bom. Lúc đến gần quả bom, trong không khí căng thẳng và vắng lặng đến rợn người, nhưng rồi một cảm giác bỗng đến với cô làm cô không sợ nữa : “tôi đến gần quả bom”. Cảm thấy ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình, tôi không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom. Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đàng hoàng mà bước tới ». Lòng dũng cảm của cô như được kích thích bởi sự tự trọng.
Và khi đã ở bên quả bom, kề sát với cái chết có thể đến tức khắc, từng cảm giác của cô như cũng trở nên sắc nhọn hơn và căng như dây đàn: “thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người cứa vào da thịt tôi, tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí ! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành”. Thần chết nằm chực ở đó chờ phút ra tay. Cô phải nhanh hơn, mạnh hơn nó, không được phép chậm trễ một giây.
Tiếp đó là cảm giác căng thẳng chờ đợi tiếng nổ của quả bom. Thật đáng sợ cái công việc chọc giận Thần Chết đó. Ai dám chắc là quả bom sẽ không nổ ngay bây giờ, lúc Phương định đang lúi húi đào đào, bới bới ấy. Thế mà cô vẫn không run tây, vẫn tiếp tục cái công việc đáng sợ : “tôi cẩn thận bỏ gói thuốc mình xuống cái lỗ đã đào, châm ngòi. Tôi khoả đất rồi chạy lại chỗ ẩn nấp của mình : liệu mìn có nổ, bom có nổ không ? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai.
Nhưng quả bom nổ. Một thứ tiếng kì quái đến váng óc. Ngực tôi nhói, mắt cay mãi mới mở ra được. Mùi thuốc bom buồn nôn. Ba tiếng nổ nữa tiếp theo. Đất rơi lộp bộp, tan đi âm thanh trong những bụi cây. Mảnh bom xé không khí, lao và rít vô hình trên đầu. Bốn quả bom đã nổ. Thắng rồi ! Nhưng một đồng đội đã bị bom vùi ! Máu túa ra từ cánh tay Nho, túa ra, ngấm vào đất. Da xanh, mắt nhắm nghiền, quần áo đầy bụi”.. . Nhưng không ai được khóc trong giờ phút rất cần sự cứng cỏi của mỗi người.
Cái công việc khủng khiếp bóp nghẹt trái tim ấy không chỉ đến một lần trong đời mà đến hàng ngày: “Quen rồi. Một ngày tôi phá bom đến năm lần. Ngày nào ít : ba lần. Tôi có nghĩ đến cái chết. Nhưng một cái chết mờ nhạt, không cụ thể”. Cảm xúc và suy nghĩ chân thực của cô đã truyền sang cho người đọc nỗi niềm đồng cảm yêu mến và sự kính phục. Một cô nữ sinh nhỏ bé, hồn nhiên, giàu mơ mộng và nhạy cảm mà cũng thật anh hùng, thật xứng đáng với những kì tích khắc ghi trên những tuyến đường Trường Sơn bi tráng. Một ngày trong những năm tháng Trường Sơn của cô là như vậy. Những trang lịch sử Trường Sơn không thể quên ghi một ngày như thế.
Phương Định là hình ảnh tiêu biểu của tuổi trẻ Việt Nam anh hùng. Là một nữ sinh, Phương Định xung phong ra mặt trận, cùng thế hệ của mình “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước mà lòng phơi phới dậy tương lai” để giành độc lập tự do cho Tổ Quốc. Cô ra đi mà không tiếc tuổi thanh xuân, nguyện dâng hiến hết mình cho Tổ quốc. Cô kể : “chúng tôi có ba người. Ba cô gái. Chúng tôi ở trong một cái hang dưới chân cao điểm. Con đường đi qua trước hang bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có thân cây bị tước khô cháy”. Trên cao điểm trống trơn, cô và các bạn phải chạy giữa ban ngày phơi mình ra giữa vùng trọng điểm đánh phá của máy bay địch.
Cô nói về công việc của mình gọn gàng khô khốc, tĩnh nhẹ như không : “việc của chúng tôi là ngồi đây. KHi có bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom” . Phương Định nghĩ về công việc của mình quá giản dị, cô cho là cái thú riêng : “có ở đâu như thế này không : đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay đang ầm ĩ xa dần. Thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn không hay biết rằng khắp xung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. Có thể nổ bây giờ, có thể chốc nữa. Nhưng nhất định sẽ nổ”. Giản dị mà cũng thật anh hùng. Chiến tranh và đạn bom đã làm cô lớn lên, trở thành dũng sĩ mạnh mẽ mà cô không hề biết. Thật đáng phục.
Chúng ta luôn tự hào về những chiến sĩ, những thanh niên xung phong như Phương Định và đồng đội của cô. Lịch sử những cuộc kháng chiến và chiến thắng hào hùng của dân tộc không thể thiếu những tấm gương như cô và thế hệ những người đã đổ máu cho nền độc lập của Tổ Quốc. Chúng ta càng yêu mến tự hào về cô, càng biết ơn và học tập tinh thần của những người như cô trong công cuộc xây dựng đất nước hôm nay.
Đánh giá vẻ đẹp của Phương Định
Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê là một trong những tác phẩm tiêu biểu viết về cuộc sống chiến đấu của những người lính trong thời kì kháng chiến chống Mỹ. Nổi bật trong tác phẩm là ba cô gái thanh niên xung phong Nho, Thao và Phương Định, họ là những gương mặt tiêu biểu đại diện cho thế hệ trẻ trong thời kì kháng chiến. Phương Định là nhân vật được khắc họa rất rõ nét với những vẻ đẹp phẩm chất của một nữ thanh niên xung phong.
Phương Định chính là nhân vật kể chuyện, là một cô gái Hà Nội xung phong vào tuyến đường Trường Sơn tham gia kháng chiến, cùng với Nho và Thao, ba cô gái sống và chiến đấu ở nơi khó khăn, gian khổ, thực hiện công việc nguy hiểm nhất. Đó là phá dỡ bom mìn do địch ném xuống, đảm bảo cho tuyến đường sạch bom mìn để xe từ hậu phương tiếp viện cho tiền tuyến. Sống và chiến đấu giữa mọi bề khó khăn thiếu thốn và cận kề cái chết nhưng đó lại chính là phông nền lý tưởng làm nổi lên biết bao vẻ đẹp ở cô gái Phương Định. Cô là một người thanh niên xung phong có tinh thần dũng cảm, kiên cường và trách nhiệm cao trong công việc.
Từ một cô gái thành thị bước vào chiến trường sau ba năm, Phương Định đã dày dặn sương gió, nhiều lần đối đầu với hiểm nguy, sống giữa cao điểm nơi địch tập trung đánh phá và thả bom dữ dội nhưng cô chưa hề run sợ trước tiếng bom rơi. Phải chạy trên cao điểm lúc ban ngày, bom có thể rơi trúng bất cứ lúc nào, và còn phải phá bom, công việc như đùa giỡn với tử thần nhưng cô rất gan dạ và kiên cường, luôn hoàn thành xuất sắc công việc của mình. Nơi chiến trường chết chóc cận kề nhưng trong con người Phương Định vẫn luôn tồn tại tinh thần lạc quan, yêu đời. Cái nhìn lạc quan của cô thể hiện trong cách nói về công việc của mình, công việc nguy hiểm nhưng cô coi nó rất nhẹ nhàng, bom rơi hằng ngày thì Phương Định lại càng hay hát, tiếng hát của cô như át đi tiếng bom, động viên tinh thần cho đồng đội và cho chính mình.
Con người Phương Định rất giàu tình cảm, trong cô luôn thường trực tình đồng đội và đồng chí nồng hậu, luôn quan tâm và lo lắng cho đồng đội một cách sâu sắc, luôn yêu thương và thấu hiểu mọi người, khi Nho bị thương cô đã tận tình băng bó, tiêm thuốc và pha sữa cho Nho. Chính vì tấm lòng nhân hậu vị tha, Phương Định được rất nhiều người yêu mến. Một nét đẹp vô cùng ấn tượng ở nhân vật Phương Định chính là tâm hồn trong sáng và hồn nhiên. Cô gan dạ dũng cảm nhưng cũng rất nhạy cảm và lãng mạn, cô hay có những hồi tưởng về kỉ niệm tuổi thơ, thời học sinh và luôn tự mình tìm kiếm niềm vui, niềm say mê trong công việc và cuộc sống. Luôn nhớ về Hà Nội và say sưa hát nghêu ngao, tận hưởng những cơn mưa đá.
Tác giả Lê Minh Khuê đã thực sự rất thành công khi xây dựng hình tượng nhân vật Phương Định với biết bao vẻ đẹp cả về tâm hồn, tư tưởng, tình cảm và hành động. Người đọc cảm phục trước một hình tượng cô gái thanh niên xung phong anh hùng giữa thời bom đạn ác liệt của chiến tranh, thế hệ trẻ ngày nay cần nhìn vào đó để học tập, phấn đấu và vươn lên, xứng đáng với sự hy sinh của thế hệ trước.
