Sinh học 11 Bài 24: Khái quát về sinh sản ở sinh vật

Sinh sản vô tính

Sinh sản hữu tính

Khái niệm

Sinh sản vô tính là sự sinh ra cơ thể mới với các đặc điểm giống cá thể ban đầu mà không có sự đóng góp vật chất di truyền của các cá thế khác

Sinh sản hữu tính là hình thức sinh sản có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái tạo thành hợp tử, hợp tử phát triển thành cơ thể mới

Cơ sở tế bào học

Nguyên phân

Nguyên phân, giảm phân, thụ tinh

Đặc điểm di truyền

• Không có sự giảm phân hình thành giao tử, không có sự thụ tinh
• Cơ thể con được hình thành từ một phần hay một nhóm tế bào của cơ thể mẹ
• Đời con giống hệt cơ thể mẹ ban đầu
• Không đa dạng di truyền

• Có sự phân li độc lập và tổ hợp tự do của các cặp gen trong quá trình phát sinh giao tử đã tạo ra nhiều giao tử khác nhau
• Các loại giao tử này được tổ hợp lại trong quá trình thụ tinh đã tạo ra nhiều tổ hợp khác nhau làm xuất hiện nhiều biến dị tổ hợp
• Có sự đa dạng di truyền

Ý nghĩa

Tạo ra các cá thể thích nghi với điều kiện sống ổn định

Tạo ra các cá thể thích nghi tốt với điều kiện sống thay đổi

Ví dụ

Từ một lá của cây sen đá có thể phát triển thành một cây hoặc nhiều cây sen đá mới có đặc điểm giống hệt cây sen đá cung cấp lá

Ở con người, sinh sản là quá trình tinh trùng thụ tinh với trứng tạo thành phôi, nhờ quá trình nguyên phân phát triển thành một thai nhi

Sinh sản vô tính

Sinh sản hữu tính

Ưu điểm

• Con sinh ra có bộ gen giống hệt mẹ.
• Chỉ cần một cơ thể ban đầu.
• Cá thể sống độc lập vẫn có thể sinh ra đời con, vì vậy có lợi trong trường hợp mật độ cá thể thấp – sinh trưởng nhanh tạo số lượng lớn.
• Các cá thể mới thích nghi tốt với môi trường sống.

• Có sự tổ hợp vật chất di truyền tạo nên nhiều biến dị tổ hợp ở cá thể con –> đa dạng về di truyền hay đa dạng về tính trạng cá thể.
• Tăng khả năng thích nghi của đời con đối với sự thay đổi của môi trường sống.

Nhược điểm

• Không đa dạng về di truyền.
• Khi thay đổi điều kiện sống dễ chết hàng loạt.

• Cần có sự kết hợp của giao tử đực và cái.
• Khi mật độ cá thể quá thấp thì khó duy trì được số lượng cá thể của loài.