TOP 6 mẫu Nghị luận về nhân cách và phẩm giá của con người siêu hay mà Download.vn giới thiệu trong bài viết dưới đây sẽ đem đến cho các bạn có thêm nhiều gợi ý tham khảo, củng cố kỹ năng viết văn nghị luận xã hội ngày một hay hơn.
Bạn đang đọc: Văn mẫu lớp 12: Nghị luận về nhân cách và phẩm giá của con người (Dàn ý + 6 mẫu)
Nhân cách và phẩm giá là hai yếu tố quan trọng làm nên giá trị con người. Từ xa xưa con người đã chú ý đến việc rèn luyện nhân cách và đạo đức để có một phẩm giá cao đẹp, đối với con người trong xã hội hiện đại việc trau dồi, rèn luyện nhân cách, phẩm chất càng quan trọng hơn cả. Vậy dưới đây là 6 bài văn nghị luận về nhân cách và phẩm giá của con người, mời các bạn cùng theo dõi. Bên cạnh đó các bạn xem thêm nghị luận xã hội về sự im lặng đáng sợ của người tốt.
Nghị luận xã hội về phẩm chất con người hay nhất
Dàn ý nghị luận về nhân cách và phẩm giá của con người
I. Mở bài:
– Giới thiệu về nhân cách và phẩm giá.
II. Thân bài:
1. Giải thích:
– Nhân cách:
- Là những đức tính tốt đẹp của con người phù hợp với chuẩn mực đạo đức xã hội.
- Được biểu hiện bằng hành động và việc làm.
– Phẩm giá:
- Giá trị tinh thần cao quý riêng của một con người.
- Thể hiện qua thái độ và hành vi ứng xử của cá nhân trong các mối quan hệ trong gia đình cũng như ngoài xã hội, mang giá trị về mặt văn hóa đạo đức trong lối sống của mỗi người.
2. Phân tích:
– Yếu tố hình thành nên nhân cách và phẩm giá:
- Môi trường sống và học tập.
- Sự giáo dục, dạy dỗ.
– Tại sao con người lại cần phải giữ gìn nhân cách và phẩm giá?
- Nhân cách và phẩm giá là thước đo giá trị của con người.
- Có nhân cách và phẩm giá tốt sẽ được mọi người coi trọng, quý mến.
- Nhân cách và phẩm giá xấu sẽ bị mọi người khinh bỉ, coi thường.
– Làm sao để giữ gìn được nhân cách và phẩm giá?
- Tiếp thu, kế thừa truyền thống đạo đức lối sống cao đẹp.
- Siêng năng, chăm chỉ học tập.
III. Kết bài:
– Khẳng định lại tầm quan trọng của nhân cách và phẩm giá.
Nghị luận xã hội về phẩm chất con người – Mẫu 1
Nhân cách là biểu hiện những yếu tố đặc trưng bản chất một người được định hình và không ngừng bổ sung, hoàn chỉnh, là căn cứ để khẳng định:thiện, ác, chính, tà, trung, gian, thật, giả, cao thượng, thấp hèn, tốt, xấu, hay, dở, trọng, khinh, yêu, ghét, là thước đo giá trị cả kiếp sống. Nhân cách không tự nhiên có mà là kết quả tác động môi trường, từ thiên nhiên, gia đình, cộng đồng, nhà trường, xã hội cùng với nhận thức và quá trình tu dưỡng, rèn luyện.
Do đó, nhân cách mang màu sắc cá nhân. Nhân cách động chứ không tĩnh, khả biến chứ không bất biến. Vì vậy, việc không ngừng bổ sung hoàn thiện và giữ gìn nhân cách vô cùng quan trọng. Ngoài những yếu tố cơ bản mang tính ổn định, nhân cách diễn biến theo lịch sử cho phù hợp với từng thời đại, từng quốc gia. Bởi thế nhân cách không chỉ là thước đo giá trị một người, mà còn là căn cứ để đánh giá bản chất một chế độ, xã hội và dân tộc.
Nhân cách định hình và phát triển, bổ sung, hoàn thiện theo từng giai đoạn phụ thuộc vào độ tuổi và môi trường sống. Rồi từ nhân cách mở rộng tiếp nhận Đạo làm người ở tuổi trưởng thành. Đạo làm người là nền tảng xác lập phẩm giá đạo đức cho cả đời người. Cổ nhân dạy: Đi hỏi già, về nhà hỏi trẻ. Ra ngoài xã hội muốn khôn ngoan, trưởng thành phải hỏi, phải nghe những lời răn bảo của người già, vì họ nhiều kinh nghiệm. Còn về nhà muốn biết sự thật những việc đã diễn ra thì hỏi trẻ, trẻ con chưa biết nói dối. Nếu ở tuổi ấu thơ, trong giai đoạn hình thành tính cách, các cháu được nuôi dưỡng, dạy dỗ trong môi trường gia đình và học đường tốt, ông bà, cha mẹ anh chị em mẫu mực có nề nếp gia phong, có chí lớn thì đức tính tốt như thật thà được duy trì và định hình trong sự phát triển nhân cách.
Ngược lại nếu khi còn thơ ấy để các cháu nhiễm phải các thói hư tật xấu, không trung thực, lừa gạt, xuyên tạc, vu khống thậm chí bất chấp thủ đoạn xấu xa bỉ ổi sẽ rất nguy hiểm. Nhân cách, phẩm giá là vô cùng cao quý. Người nào có nhân cách cao thượng, phẩm giá sáng trong thì sẽ được mọi người yêu mến, quý trọng và được xã hội nể phục, tôn vinh.
Nghị luận xã hội về phẩm chất con người – Mẫu 2
Khi mỗi người trong chúng ta làm một việc tốt, bất kể là việc gì, có ai biết rằng chúng ta đang thể hiện đức hạnh của chính mình. Hay nhà văn Pháp M. Xi-xê-rông từng nói: “Mọi phẩm chất của đức hạnh là ở trong hành động”.
Mỗi con người khi sinh ra đều có mặt tốt và mặt xấu. Trong mặt tốt, một phần chính là đức hạnh của mỗi người. Đức hạnh là đạo đức, là phẩm chất, là những đức tính tốt đẹp của con người, có sẵn hay phải trải qua quá trình rèn luyện mới có được. Mọi phẩm chất tốt đẹp cần được thể hiện ở trong những hành động cụ thể. Một người không phải tự nhiên được biết đến là có đức hạnh, mà điều đó còn phụ thuộc vào những việc làm ý nghĩa mà người ấy đã làm. Đơn giản hơn, đó chỉ là những công việc bình thường, như giúp đỡ người già qua đường nhường chỗ cho phụ nữ và trẻ em trên xe buýt hay biết quan tâm đến người khác và đối xử tốt với mọi người xung quanh. Đó chỉ là những công việc nhỏ hằng ngày được xuất phát từ một tâm hồn trong sáng, người như vậy là người có nhân cách tốt, phẩm giá tốt.
Tuy vậy, vẫn có một số trường hợp cần được xem xét trong từng hoàn cảnh. Nói dối được xem là một hành động xấu và sai. Nhưng trong trường hợp một bác sĩ phải nói dối về bệnh tình của bệnh nhân để người ấy yên tâm tiếp tục điều trị, đó lại là một hành động cao cả. Thế nhưng vẫn còn tồn tại rất nhiều những kẻ thiếu đức hạnh. Họ nói ra những điều lớn lao, cao cả nhưng hành động thì ngược lại, vì thực chất, họ làm vậy vì những mục đích ích kỷ riêng cho chính họ. Chúng ta không loại bỏ họ mà phải làm thay đổi được những con người ấy. Một xã hội tốt đẹp là một xã hội có những con người làm nhiều việc tốt, biết tu dưỡng bản thân, hoàn thiện tâm hồn. Điều đó được xuất phát từ nhân cách hay cũng chính là sự thể hiện của một con người có phẩm chất tốt. Câu nói “Trong cuộc sống, không có gì cao quý và tốt đẹp hơn là đem hạnh phúc cho người khác” của Beethoven thể hiện quan niệm sống đẹp, khẳng định, ca ngợi quan niệm sống hướng về cống hiến, vị tha… Trong cuộc sống, ai cũng tìm kiếm hạnh phúc nhưng quan niệm về hạnh phúc của mỗi người khác nhau. Có người coi sự thỏa mãn vật chất, tình cảm của riêng mình là hạnh phúc. Nhưng cũng có không ít người quan niệm hạnh phúc là cống hiến, là trao tặng. Đối với họ, cuộc sống chỉ có ý nghĩa khi con người biết hi sinh cho hạnh phúc nhân loại.
Thật vậy, trong cuộc sống nếu chúng ta đem lại được hạnh phúc cho người khác thì quả là tuyệt vời. Hạnh phúc đó có thể dễ dàng có được khi ta giúp đỡ một cụ già qua đường, hay nhường chỗ cho một phụ nữ có thai trên xe buýt… Tất cả những điều đó thật đơn giản nhưng đã mang lại hạnh phúc cho người khác, làm mọi người vui vẻ. Và không dừng ở đó, hạnh phúc cũng ở tại với chúng ta khi ta làm được một điều tốt đẹp, có ích cho người khác, cho xã hội. Trong gia đình, chúng ta cần lên án những người chồng vũ phu, đánh đập vợ con hoặc những đứa con bất hiếu chỉ ăn chơi, thỏa mãn nhu cầu cá nhân, làm cha mẹ đau lòng. Tại sao những con người ấy lại nhẫn tâm đem lại bất hạnh cho chính những người thân yêu nhất của mình?…
Ngoài xã hội, hiện có một lớp thanh niên, thay vì giúp đỡ người già yếu, họ lại lợi dụng để cướp giật, móc túi… những kẻ đó là những người sống thiếu nhân cách. Mỗi người trong chúng ta phải không ngừng nâng cao nhận thức, học tập và rèn luyện nhằm nâng cao nhân cách và phẩm giá của bản thân mình, trở thành một người có ích cho xã hội.
Nghị luận nhân cách và phẩm giá con người – Mẫu 3
Sau này, nếu bạn được lãnh một nhiệm vụ quan trọng trong xã hội mà thi hành nhiệm vụ đó một cách đầy đủ, đắc lực, đã công minh lại liêm chính thì bạn cũng chưa nên lấy vậy làm hãnh diện; vì nghĩ cho cùng, vậy mới là làm tròn nhiệm vụ của mình thôi. Một vị giáo sư đại học soạn bài kĩ lưỡng, giảng giải rõ ràng cho sinh viên của mình, một ông giám đốc điều khiển 1 cơ quan một cách điều hòa, được việc mà không tốn năng suất; một người thợ điện bắt dây gắn bóng khéo léo mà không hao dây; một người đạp xích lô chở khách hàng tới nơi tới chốn không vô ý mà bị rủi ro; so sánh những người đó, tôi không thấy ai hơn ai. Địa vị có khác nhau, sự quan trọng của công việc cũng khác nhau; nhưng hết thảy chỉ đều làm tròn bổn phận để xứng đáng hưởng số tiền mình nhận được. Nghị luận xã hội về giá trị con người.
“Cái giá trị của một người không đo bằng địa vị, bằng cấp mà đo bằng sự ích lợi của người đó đối với đồng bào, xã hội ngoài công việc mà người đó làm để mưu sinh”. Nghị luận xã hội về giá trị con người.
Hay “Giá trị của con người không ở chân lí người đó sở hữu hoặc cho rằng mình sở hữu, mà ở chỗ gian khó chân thành người đó nhận lãnh trong khi đi tìm chân lý”. Câu nói của Lét-xinh gợi cho ta nhiều suy nghĩ về những thành công và thất bại trong hành trình kiếm tìm những giá trị cao đẹp của đời sống con người.
Ông giáo sư đại học, ngoài giờ dạy học ra phải khảo cứu, trứ tác, làm thêm một việc gì đó bổ ích cho văn hóa, thì mới được quốc dân mang ơn. Ông giám đốc một sở cũng vậy, phải có một sáng kiến nào làm tăng năng suất của nhân viên, giảm chi phí cho công quỹ thì mới được gọi là làm cái gì đó cho đời. Người thợ điện, người đạp xe không có sáng kiến tạo được cái gì mới thì có thể giúp láng giềng họ hàng, đồng bào trong phạm vi của mình: chẳng hạn chỉ cách thức sửa đèn cho một nhà hàng xóm, chở một em nhỏ lạc đường về nhà nó, giúp đỡ, an ủi người nghèo hơn mình…
Trong cuộc sống, con người luôn khao khát khám phá những giá trị của bản thân mình: Mình đang đứng ở đâu? Mình là ai trong mắt mọi người, trong đời sống xã hội? Xác định được vị trí, hiểu được giá trị của bản thân là nhu cầu tất yếu, chính đáng của mỗi người. Song, không phải ai cũng có được nhận thức đúng đắn về điều đó. Có những kẻ luôn ngộ nhận về khả năng của mình, họ cho rằng mình là số một, là chân lý của cuộc sống. Đó là tư tưởng của những kẻ độc tài, tự kiêu và tự phụ. Lại có người nhút nhát, sợ sệt mọi thứ, không bao giờ nghĩ rằng mình có thể làm được điều gì có ích. Đó lại là những người tự ti. Rõ ràng “Giá trị của con người không ở chân lí người đó sở hữu hoặc cho rằng mình sở hữu”, tức là giá trị của con người không nằm ở những gì tốt đẹp, đúng đắn mà bản thân họ có hay họ nghĩ rằng mình có. Vậy giá trị ấy nằm ở đâu? Nó nằm ở những “gian khó chân thành người đó nhận lãnh trong khi đi tìm chân lý”.
Vậy là, điều được ghi nhận trong giá trị của con người là những nỗ lực, những cố gắng trong hành trình đi tìm, vươn tới cái đẹp, cái thiện ờ đời. Cuộc sống là hành trình con người đi tìm mình và tự khẳng định mình. Ai cũng khao khát vươn tới cái hoàn mĩ của sự sống. Nếu con người đạt được một điều nào đó, một chân lý trong cuộc sống thì chân lý đó đã được con người chiếm lĩnh. Nhưng bất hạnh nằm ở việc chân lý cũng có tính tương đối, nó có thể đúng trong nhiều trường hợp nhưng lại sai trong một số trường hợp. Vậy nếu con người bằng lòng với chân lí mình có, dừng lại cuộc hành trình tìm kiếm vẻ đẹp cuộc sống thì khi ấy con người thất bại. Vậy kết quả của mọi công việc chưa phải là điều lớn nhất chúng ta đòi hỏi ở một con người. Quan trọng là con người ấy đã vượt khó, vượt khổ để đi tới thành công. Chính trong quá trình vượt qua những gian khó mà con người nhận lãnh trên đường đi tìm chân lý đã giúp con người bộc lộ nhiều phẩm chất, đức tính của mình. Đó có thể là sự chăm chỉ cũng có thể là lười nhác. Đó cỏ thề là can đảm cũng có thể là hèn nhát. Đó có thể là sáng tạo, năng động nhưng cũng có thể là thụ động, máy móc. Đó có thể là sự chân thành nhưng cũng có thể là dối trá,… Hành trình đi tìm cái đẹp là hành trình chạy đua trong một đường hầm kín. Kẻ về đích sớm nhất, ló dạng ra khỏi đường hầm sớm nhất chưa chắc đã là kẻ nhanh nhất, giỏi nhất, tốt nhất,… Chính bởi những điều ấy, giá trị đích thực của một con người phải là những “gian khó chân thành người đó nhận lãnh trong khi đi tìm chân lý. Qua quá trình vượt qua những điều khó khăn ấy, con người bộc lộ những phẩm chất, giá trị của mình.
Trong cuộc đời này, mọi người đang cùng đứng trên một quả đất nhưng mảnh đất ta đang đứng không bằng phẳng mà chỗ cao, chỗ thấp. Ấy bởi mỗi người một hoàn cảnh, một điều kiện, một xuất phát điểm khác nhau. Còn chân lý lại là một độ cao nhất định mà tất cả chúng ta phải vươn tới mới đạt được. Vậy thì, giá trị của mỗi người không nằm ở việc ai chạm tay vào chân lí sớm hơn mà nằm ở việc đã nhảy như thế nào từ vị trí của mình để đến được với chân lí.
Nghị luận về nhân cách và phẩm giá con người – Mẫu 4
Nhân cách và phẩm giá là hai yếu tố quan trọng làm nên giá trị con người. Thật vậy từ xa xưa con người đã chú ý đến việc rèn luyện nhân cách và đạo đức để có một phẩm giá cao đẹp, đối với con người trong xã hội hiện đại việc trau dồi, rèn luyện nhân cách, phẩm chất càng quan trọng hơn cả.
Xã hội hiện đại có đủ mọi điều kiện cho con người phát triển, ai ai cũng được bình đẳng, tuy nhiên lại phân thành người giàu kẻ nghèo, người đáng được tôn trọng và kẻ đáng khinh. Sự thật như vậy là bởi vì mỗi người khác nhau ở cách suy nghĩ và hành động của họ, mỗi người đều có một nhân cách và phẩm giá khác nhau làm nên sự khác nhau trong giá trị bản thân họ. Như vậy nhân cách và phẩm giá đóng vai trò rất lớn trong việc khẳng định nên giá trị bản thân con người, vậy nhân cách là gì?
Trước tiên nhân cách là những đức tính tốt đẹp của con người phù hợp với chuẩn mực đạo đức xã hội như lòng yêu nước, tinh thần nhân đạo, truyền thống uống nước nhớ nguồn, tôn sư trọng đạo, tôn trọng và gìn giữ những nét đẹp truyền thống của dân tộc,…Nhân cách được biểu hiện qua hành động và việc làm. Chẳng ai được người khác công nhận là nhân cách tốt nếu họ luôn đố kị và ganh đua với người khác, họ tự cho rằng mình tài giỏi hơn người khác trong khi hết mực buông lời dèm pha, đố kỵ.
Còn phẩm giá là gì? Tại sao nhân cách và phẩm giá lại đóng vai trò quan trọng như vậy với mỗi người? Trước hết chúng ta cần hiểu phẩm giá là giá trị tinh thần cao quý riêng của một con người, phẩm giá do bản thân của mỗi người tạo nên và được công nhận bởi người khác. Phẩm giá thể hiện qua thái độ và hành vi ứng xử của cá nhân trong các mối quan hệ trong gia đình cũng như ngoài xã hội, mang giá trị về mặt văn hóa đạo đức trong lối sống của mỗi người. Người có nhân cách và phẩm giá tốt là người khôn khéo trong các tình huống xã hội, luôn làm chủ được suy nghĩ và hành động để không ảnh hưởng đến những người xung quanh, sẵn sàng hy sinh lợi ích cá nhân, lắng nghe người khác để hoàn thiện bản thân mình. Chính vì sự khéo léo, chỉnh chu cả trong suy nghĩ lẫn hành động nên họ sẽ được mọi người tôn trọng, trở thành tấm gương sáng, thước đo cho các giá trị đạo đức và dễ dàng thăng tiến trong sự nghiệp.
Thật vậy nhân cách và phẩm giá là một trong những yếu tố làm nên thành công lớn trong cuộc đời mỗi con người, nhân cách và phẩm giá được hình thành từ môi trường sống và học tập của con người. Một đứa trẻ từ khi sinh ra cho đến lúc trưởng thành chịu ảnh hưởng rất lớn từ môi trường sống của chúng. Nếu một người trưởng thành trong hoàn cảnh khó khăn thì họ sẽ biết trân trọng những gì đang có và có tinh thần vươn lên để đạt được mơ ước, ngược lại người được nuông chiều, sống trong cảnh sung túc từ khi sinh ra sẽ không biết đến khó khăn, không biết đến cái gọi là cảm thông chia sẻ. Mọi thứ đều dễ dàng và thuận lợi sẽ khiến chúng mất đi tính tự lập, dễ dàng bỏ cuộc để rồi sa vào thói hư tật xấu của xã hội. Tuy nhiên môi trường sống không phải là tất cả, để hình thành nên nhân cách còn bao gồm cả sự giáo dục. Trẻ được nuôi dưỡng trong tình yêu thương, một nền giáo dục tốt sẽ giúp cho chúng phát triển một cách toàn diện hơn. Được dạy dỗ, được giáo dục đâu là đúng sai sẽ giúp cho chúng phát triển về nhân cách, qua thời gian chúng rèn luyện được những đức tính tốt đẹp kia sẽ dần trở thành nếp sống, thói quen và rồi tạo nên phẩm giá của bản thân. Không có đức trẻ nào yếu kém, không có trẻ em hư nếu như chúng được nuôi dạy trong một môi trường giáo dục đúng. Tình yêu và sự chân thành sẽ là cầu nối cho con người đến với nhau, tạo nên một môi trường tốt đẹp để cùng nhau phát triển.
Nhân cách, phẩm giá thực sự quan trọng với mỗi con người, có nhân cách và phẩm giá tốt sẽ được mọi người quý mến và tôn trọng, có được thiện cảm của người khác sẽ dễ dàng nhận được sự giúp đỡ trong công việc và cuộc sống. Nhân cách và phẩm giá không chỉ là thước đo giá trị của con người mà còn phản ánh cách nhìn nhận của người khác về bản thân mình. Ngược lại nếu nhân cách xấu, không có phẩm giá cũng đồng nghĩa với việc bản thân không có giá trị sẽ không được người khác tôn trọng, nhân cách xấu sẽ tự khiến mình rơi vào tệ nạn xã hội, bị xã hội phủ nhận, đào thải.
Như vậy thì chắc hẳn ai cũng đã hiểu được giá trị và tầm quan trọng của nhân cách và phẩm giá. Vậy làm sao để rèn luyện bản thân trở thành một người có nhân cách tốt, phẩm giá sáng ngời. Đúng vậy biết được, hiểu được là một chuyện dễ dàng nhưng phải làm sao để rèn luyện trở thành một người như thế mới là chuyện khó. Thật vậy để trở thành người có nhân cách, phẩm giá được mọi người coi trọng thì trước tiên mỗi người phải tự trang bị kiến thức, rèn luyện bản thân mình. Có kiến thức, hiểu biết sẽ giúp chúng ta phân biệt phải trái đúng sai để từ đó điều chỉnh suy nghĩ và hành động của mình phù hợp với chuẩn mực đạo đức xã hội, khi suy nghĩ và hành động đúng đắn đương nhiên sẽ có nhân cách tốt, phẩm giá cao. Và tự học thôi là chưa đủ, học qua sách vở, học của người đi trước để lại, các kỹ năng, kinh nghiệm sống quý báu đã trở thành tinh hoa của dân tộc cũng là điều phải học. Hơn thế chúng ta cũng cần lắng nghe góp ý, đóng góp của những người xung quanh để rèn luyện bản thân tốt hơn, mọi sự cố gắng, rèn luyện của bản thân sẽ được người khác nhìn nhận và đánh giá, nhiệt tình tiếp thu ý kiến của người khác không chỉ giúp bản thân sửa đổi mà còn cải thiện các mối quan hệ, thể hiện bản thân là người có hiểu biết, biết lắng nghe và sửa chữa từ đó sẽ nhận được thêm nhiều thiện cảm của mọi người.
Xã hội càng phát triển, đời sống của con người càng đi lên thì lại càng xuất hiện nhiều người không có nhân phẩm, đạo đức. Đây là một điều đáng buồn bởi họ sống buông thả coi trọng quá mức giá trị của đồng tiền mà bán rẻ đạo đức và nhân cách của bản thân để rồi sa vào những thú vui, tệ nạn dẫn đến những kết cục đáng buồn. Tuy đây chỉ là một bộ phận nhỏ nhưng lại làm ảnh hưởng xấu đến toàn xã hội. Trộm cắp, bạo lực khiến cho con người dần mất niềm tin vào cái gọi là đạo đức, là lẽ phải. Bởi vậy cần sớm có những biện pháp để cảnh tỉnh kịp thời những người đang lầm đường lạc lối. Đưa họ trở về đúng quỹ đạo của cuộc đời mình, để họ làm lại từ đầu, bớt đi gánh nặng cho gia đình và xã hội.
Nhân cách và phẩm giá là thước đo giá trị của con người, thể hiện địa vị và tầm quan trọng của mỗi người trong xã hội. Bởi vậy mỗi người trong chúng ta cần không ngừng nâng cao nhận thức, học tập và rèn luyện nhằm nâng cao nhân cách và phẩm giá của bản thân mình, trở thành một người có ích cho xã hội.
Nghị luận về nhân cách và phẩm giá con người – Mẫu 5
Trong cuộc sống, nhân cách và đạo đức muôn đời là thước đo giá trị của mỗi người chúng ta. Chính vì lẽ đó chăng mà từ ngàn đời nay, ông cha ta đã luôn chú trọng việc giáo dục đạo đức cho cháu con mình? Như vậy, việc tu dưỡng đạo đức của bản thân trong đời sống hằng ngày đã trở thành những bài học quý giá mà chúng ta cần phải thấm nhuần. Và “Đói cho sạch, rách cho thơm” – một câu tục ngữ quen thuộc đã cho chúng ta thấy rằng cuộc sống dù: khó khăn, thiếu thốn, khó khăn đến đâu thì chúng ta nhất thiết luôn phải sống sao cho trong sạch, sao cho giữ gìn được nhân cách và phẩm chất của chính bản thân mình. Vậy nhân cách là gì? Tại sao chúng ta phải gìn giữ nhân cách bản thân? Là những điều ta cần tìm hiểu trong câu tục ngữ này.
Trước hết, ta có thể hiểu câu tục ngữ là một lời khuyên về việc ăn, cách mặc của con người. Đó là dù bản thân có đói đến đâu chăng nữa thì ta cũng phải biết ăn uống cho hợp vệ sinh – “đói cho sạch”; quần áo tuy có cũ nhường nào cũng vẫn còn sử dụng được thì ta phải chú ý ăn mặc sao cho sạch sẽ, tinh tươm “rách cho thơm”. Nhưng sâu xa trong câu tục ngữ này, ngoài việc nhắc nhở cháu con trong cách ăn, mặc, cha ông ta còn nhắn nhủ một lời khuyên quý báu về lối sống, về cách gìn giữ đạo đức, nhân cách của bản thân con người thông qua lối nói ẩn dụ. Cặp hình ảnh ” đói – rách” là nói về hoàn cảnh sinh động của con người còn rất khó khăn, thiếu thốn nhiều về mặt vật chất; còn “sạch – thơm” là cặp hình ảnh nói về nhân cách, đạo đức và phẩm chất của con người. Như vậy, ta có thể khẳng định được rằng, nguyên cả câu tục ngữ là một lời khuyên cho mọi người về việc gìn giữ nhân phẩm bản thân trong bất kì hoàn cảnh nào của cuộc sống.
Vậy thế nào là nhân cách? Nói chung, nhân cách là những đức tính tốt đẹp của con người và phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức mà xã hội quy định như lòng biết ơn, sự hiếu thảo, lòng dũng cảm, tính kiên trì, tinh thần yêu nước…
Thế tại sao còn người phải giữ gìn nhân cách của mình? Đầu tiên, đó là bởi chính nhân cách là thước đo giá trị của mỗi con người, khẳng định vị trí của người đó trong cộng đồng xã hội. Chẳng phải vậy sao mà xã hội luôn trân trọng, yêu quý và tôn vinh những người có nhân cách, có đạo đức tốt đẹp. Từ đó mà luôn lấy họ làm tấm gương sách để răn dạy cháu con mình noi theo.Thật vậy, lịch sử chẳng bao giờ quên tôn vinh những tấm gương con người có nhân cách, đạo đức đáng khâm phục, và tiêu biểu chính là người thầy đạo cao, đức trọng Chu Văn An. Thầy đã đem nhân học suốt cuộc đời mình để truyền dạy cho tất cả học trò để rồi cho đến cả một con vật, do quá kính trọng thầy nên đã hóa thành người mà đến theo học lớp thầy dạy. Năm tháng trôi qua nghe thầy giảng đạo lí, nó đã được thầy cảm hóa. Tôn kính thầy, nghe lời giảng dạy của thầy mà thấm nhuần trong tim, nó đã phá luật trời, cho mưa xuống vùng nhiều năm hạn hán để người dân đỡ khổ, đỡ cực. Ngoài ra, thầy thuốc vị danh y Lê Hữu Trác cũng là một người như thế. Và tấm gương đạo đức ngời sáng về lòng kiên trì vượt mọi trở ngại, khó khăn của cụ đồ Nguyễn Đình Chiểu cũng cần chúng ta phải nhắc đến. Bên cạnh đó, trong tài cầm quân đánh giặc, thao lược trong chiến trận, Trần Hưng Đạo quả thực là một đại tướng tài giỏi. Và còn rất nhiều tấm gương ngời sáng khác trong thực tế cuộc sống của chúng ta hiện tại… Tuy nhiên, bên việc tôn vinh những con người như vậy, xã hội ta cũng luôn lên án những kẻ thiếu đạo đức, coi nhân phẩm của mình nhẹ hơn tiền tài, vật chất… Đặc biệt trong thời đại ngày nay cũng có không ít kẻ hám tiền, tham quyền rồi làm nhũng nhiễu nhân dân bằng cách tham nhũng nhận hối lộ… khiến cho đất nước ngày một thêm nghèo.
Mặt khác, nhân cách trong bản thân mỗi người thường được biểu hiện qua hành động và việc làm của họ. Chính vì thế mà, người ta có thể dùng hành động để làm ra tiền bạc nhưng chắc chắn ko thể dùng tiền bạc mua nhân cách bản thân mình. Cụ thể, với một kẻ đã vào tù vì những hành động phi pháp của anh ta thì tất nhiên, anh ta chẳng thế dùng tiền để mua chuộc mọi người làm mờ đi quá khứ lỗi lầm ấy được… Mà anh ta chỉ có thể làm lại chính mình bằng những việc làm tốt đẹp, bằng những cố gắng thay đổi bản thân của chính con người anh thôi. Hơn nữa, trong thực tế con người chúng ta thường có một thói quen xấu khá phổ biến là “Đói ăn vụng, túng làm liều”. Nghĩa là, khi ở trong hoàn cảnh quá khó khăn, đói khổ mà ko tìm ra giải pháp và lối thoát cho mình con người thường không còn tỉnh táo để suy xét về hành động của bản thân mà lại sinh ra thói trộm cắp nhằm giải quyết cái đói, cái khát trước mắt nên vì thế mà đánh mất nhân cách của bản thân. Ngoài ra, trong xã hội hiện tại còn : một số cá nhân thích đua đòi theo bè bạn để đúng với thời thượng, đẳng cấp. Họ ăn chơi xa hoa, coi trọng vật chất, tiền tài, danh vọng hơn cả phẩm giá của bản thân mình, chính thế mà những người này sẵn sàng bán rẻ nhân phẩm vì những mục đích xa xỉ. Vậy ra những việc làm tai hại như thế đâu chỉ ảnh hưởng trực tiếp tới họ – bản thân những người gây ra như bị bè bạn khinh rẻ, bị mọi người lánh xa, bị luật pháp trừng trị nghiêm khắc mà còn ảnh hưởng rất xấu tới xã hội, tới cộng đồng khi gây mất trật tự, an ninh và cũng còn muôn vàn tệ nạn xã hội khác nữa…
Và chúng ta cũng biết rằng, từ xưa đến nay, việc giữ gìn nhân cách, phẩm chất đã trở thành một truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta, dân tộc Việt Nam anh hùng. Chính thế mà chúng ta luôn phải tiếp thu, biết kế thừa và phát huy để mãi mãi gìn giữ vẻ đẹp này của dân tộc. Như vậy, để lời khuyên về nhân cách luôn được truyền lưu cho các thế hệ mai sau, các thể loại văn học dân gian đã đúc kết đưa ra những bài ca dao, các câu tục ngữ thực sự ý nghĩa như bài ca dao “Con cò mà đi ăn đêm” hay “Giấy rách phải giữ lấy lề”, “Chết vinh hơn sống nhục”, “Chết đứng hơn sống quỳ”… cũng là những câu tục ngữ thực sự thâm thúy. Và đặc biệt nhất có lẽ là lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu của chúng ta, người đã bảo: “Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó. Có tài mà không có đức thì là người vô dụng”.
Tóm lại, câu tục ngữ “Đói cho sạch, rách cho thơm” mãi mãi là một lời khuyên đúng đối với tất cả mọi người trong mọi thời đại. Vì một lẽ rằng: nhân cách chính là tài sản vô giá mà chúng ta cần phải biết coi trọng, giữ gìn và thường xuyên rèn giũa. Chúng ta cần sống một cách chân thật với mình, với mọi người, sống trong sạch, lương thiện để bản thân ta là một người tốt. Điều đó không chỉ đem lại lợi ích cho chính bản thân ta mà còn góp phần đảm bảo cuộc sống tốt đẹp chung cho tất cả mọi người. Để gìn giữ nhân cách cho bản thân, thực sự có rất nhiều cách nhưng có lẽ phổ biến nhất là việc siêng năng, cần cù, và chăm chỉ học tập là những đức tính mà trước tiên ta phải chú ý đến.
Nghị luận về nhân cách và phẩm giá con người – Mẫu 6
Nhân cách, phẩm giá là vô cùng quý báu, không có ngọc lụa, vàng bạc nào mua được. Nếu chúng ta tự hủy hoại nhân cách, phẩm giá của mình, đánh mất bản thân mình thì có khác gì coi mình là đồ vật, là thương phẩm mang ra chợ bày bán.
Phần đông trong chúng ta, dù vị thế xã hội có khác nhau, nhưng đều có lòng tự trọng, luôn luôn rèn luyện đạo đức, giữ gìn phẩm giá, nhân cách của mình, biết vươn lên trong cuộc sống, ngẩng cao đầu trước đồng loại. “Đói cho sạch, rách cho thơm”, “mài sắt nên kim”, “Ngọc kia có giũa có mài/Mới thành hữu dụng, kẻo hoài ngọc đi” – là những bài học mà chúng ta đã khắc sâu trong lòng để rèn luyện nhân cách, nâng cao phẩm giá của mình. Càng khôn lớn lên, càng trưởng thành, mỗi người trong chúng ta càng cảm thấy được sống bình đẳng với mọi người bằng lòng tự trọng, bằng nhân cách, phẩm giá trong sạch của mình và coi đó là điều hạnh phúc nhất của đời mình.
“Phú quý bất năng dâm, bần tiện bất năng di, uy vũ bất năng khuất” là tâm thế cao đẹp của các bậc sĩ quân tử xưa nay. Tô Hiến Thành đời Lý, không vì ngọc lụa mà thay đổi di chiếu của Tiên đế, một gương sáng để lại cho muôn người và muôn đời mai sau.
Trần Bình Trọng vẫn hiên ngang trước lưỡi gươm và lời đường mật của lũ giặc Mông Nguyên, một lòng một dạ nêu cao lòng trung nghĩa sắt son: “Ta thà làm quỷ nước Nam quyết không thèm làm vương đất Bắc”. Sử sách đã ghi lại và ngợi ca bao tấm gương sáng của các bậc danh sĩ suốt đời giữ trọn phẩm giá, thanh danh của mình.
Mỗi lần nghĩ đến phẩm giá, nhân cách, tôi lại nhớ đến những vần thơ “tự khuyên mình’’ của Bác Hồ trong tập Nhật kí trong tù:
Nghĩ mình trong bước gian truân,
Tai ương rèn luyện tinh thần thêm hăng.
Kiên trì và nhẫn nại,
Không chịu lùi một phân,
Vật chất tuy đau khổ
Không nao núng tinh thần
Qua đó, ta càng thấm thía bài học tự rèn luyện nhân cách, phẩm giá để “ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”.
Tôi thường tự hỏi: Tại sao. người ta không lấy tên những kẻ như Hoàng Cao Khải, Nguyễn Thân, Lê Hoan, Phạm Quỳnh,… mà đặt tên trường, tên đường phố? Tại sao Phan Đình Phùng, Tôn Thất Thuyết, Nguyễn Thiện Thuật, Hoàng Hoa Thám, Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh… lại được nhân dân ta ngưỡng mộ, ngợi ca?
Lao động cần cù để ấm no. Đem tài trí đua tranh với đời, để phục vụ nhân dân, góp phần làm cho đất nước phồn thịnh, hùng cường. Kinh doanh làm giàu, để phát triển kinh tế, làm thay đổi bộ mặt của quê hương… Đó là những việc làm tốt đẹp, những gương sáng được xã hội tôn vinh.
Trái lại, những kẻ vì tham vọng vật chất mà đánh mất bản tính của mình, mà làm điều phi nghĩa, sa chân vào vòng lao lý, gông cùm. Cái bả lợi danh đã làm cho không ít người bị choáng, đúng là “máu tham hễ thấy hơi đồng thì mê”. Những quan lại tham nhũng, những cán bộ, đảng viên tham ô bị tố cáo, bị tù tội, những kẻ cướp của giết người mà đài, báo từng vạch mặt, chỉ tên… càng cho ta thấy việc giữ gìn nhân cách, phẩm giá là việc quan trọng.
Phải biết tu dưỡng đạo đức, phải biết giữ gìn phẩm giá, nhân cách của mình như bảo vệ con ngươi đôi mắt của mình. Chữ hiếu, chữ trung, chữ cần kiệm, trung thực, lương thiện – là những điều mà mỗi chúng ta nên biết, nên tu dưỡng.
Ông nội tôi trước lúc qua đời chỉ có một mảnh vườn, một căn nhà cấp bốn để lại, nhưng đã nhắc đi nhắc lại, thiết tha căn dặn cha mẹ tôi, anh chị em tôi là phải biết học lấy điều hay, tốt đẹp của thiên hạ, mà giữ lấy nếp nhà, giữ lấy nhân cách, phẩm giá, để xây dựng gia đình ấm no, hạnh phúc.
Cho đến nay, cha mẹ tôi, anh chị em tôi vẫn khắc cốt ghi tâm lời ông tôi dạy bảo. Và tôi càng đinh ninh: Nhân cách, phẩm giá là cao quý, người nào có nhân cách cao thượng, có phẩm giá sáng trong, ắt người đó được đồng loại yêu mến, quý trọng, được xã hội tôn vinh.
