Phân tích đoạn kết Hồn Trương Ba da hàng thịt của Lưu Quang Vũ tổng hợp 7 mẫu cực hay kèm gợi ý cách viết, được biên soạn nhằm giúp cho các em học sinh có thể tự học để mở rộng, nâng cao kiến thức, rèn luyện kĩ năng viết văn ngày một tiến bộ hơn.
Bạn đang đọc: Văn mẫu lớp 12: Phân tích đoạn kết tác phẩm Hồn Trương Ba da hàng thịt
TOP 7 bài phân tích đoạn kết Hồn Trương Ba da hàng thịt siêu hay dưới đây sẽ là người bạn đồng hành hỗ trợ cho các em trau dồi vốn từ của mình và hoàn thiện bài khi ôn tập, rèn luyện và làm các bài kiểm tra. Đồng thời qua đó các em hiểu được ý nghĩa của đoạn cuối tác phẩm. Ngoài ra để nâng cao kỹ năng viết văn các bạn xem thêm phân tích Hồn Trương Ba da hàng thịt và nhiều tài liệu khác tại chuyên mục Văn 12.
Phân tích đoạn kết Hồn Trương Ba da hàng thịt
Dàn ý phân tích đoạn kết Hồn Trương Ba da hàng thịt
Dàn ý số 1
I. Mở bài:
– Giới thiệu tác giả, tác phẩm và vấn đề cần phân tích.
II. Thân bài:
* Sơ lược cốt truyện:
– Trương Ba là một người đàn ông hiền lành, chăm chỉ, khéo léo, ưa thích những công việc chăm sóc vườn tược, uống trà, đặc biệt là có tài chơi cờ rất hay.
– Biến cố đã xảy ra khi Nam Tào, Bắc Đẩu vì lơ là chức trách mà gạch nhầm tên Trương Ba trong sổ tử, khiến ông phải chịu chết oan.
– Đế Thích vì thương xót Trương Ba chết oan, lại tiếc một người bạn chơi cờ hợp ý, thế nên ông đã bàn với Nam Tào, Bắc Đẩu cho Trương Ba sống lại, nhập hồn vào xác anh hàng thịt mới chết.
– Bi kịch thực sự bắt đầu khi mà một tâm hồn thanh cao, quen nếp sống tao nhã lại phải chung đụng cùng với cái xác đồ tể, vốn quen những việc tàn sát, dung tục.
=> Điều đó đã mang đến cho cả hai gia đình, hai người vợ, những đứa con, đứa cháu bao nhiêu rắc rối và đau khổ, cuối cùng dẫn tới bước đường tan nát.
– Vì quá uất ức và bức bối khi phải chung đụng với cái xác thịt đui mù mà mình căm ghét, nên Trương Ba đã có một cuộc tranh cãi nảy lửa với cái xác.
=> Trương Ba lại càng nhận ra mình đuối lý, nhận ra bản thân mình đang dần bị chi phối bởi những thú vui, những ham muốn của cái xác. Tất cả đều được xác hàng thịt vạch trần bằng giọng điệu mỉa mai, khích bác, lý lẽ sắc bén khiến Trương Ba vô cùng đau khổ và tuyệt vọng.
– Bị chính những người thân trong gia đình chối bỏ, những lời bộc bạch của con dâu đã khiến Trương Ba hoàn toàn thức tỉnh.
=> Cuối vở kịch ông kiên quyết lựa chọn rời khỏi xác hàng thịt và biến mất hoàn toàn, dù Đế Thích cố níu kéo khi ngỏ lời muốn ông nhập vào xác của cu Tị, thế nhưng Trương Ba đã từ chối, ông cầu xin cho thằng bé được sống lại còn bản thân mình thì sẽ vĩnh viễn biến mất.
* Ý nghĩa của cái kết:
– Sự ra đi vĩnh viễn của Trương Ba cũng chính là một cách để ông “sống”, sống trong lòng những người ở lại.
– Giải quyết tất cả những mâu thuẫn đang xảy ra trong gia đình ông, giải thoát mọi người khỏi đau khổ.
– Sự ra đi của ông đã để lại trong lòng những người thân những ấn tượng tốt đẹp về một người chồng, người cha, người ông hiền lành, sống trong sạch, thanh cao, giỏi chơi cờ, tỉ mẩn, khéo léo.
=> Trương Ba không chỉ để lại những ký ức tốt đẹp, mà bản thân ông còn là một tấm gương đạo đức sáng ngời cho con cháu, gieo vào lòng những mầm non như cái Gái những tư tưởng tốt đẹp, trở thành người kế thừa những giá trị đạo đức ấy mãi về sau này.
– Cái kết này còn khẳng định một chân lý rằng con người ta không thể sống mà hồn một đằng, xác một nẻo được, sống hoàn toàn, sống thật sự chỉ khi giữa xác và hồn có sự thống nhất biện chứng với nhau.
– Chi tiết Trương Ba nhường lại cơ hội sống cho cu Tị cũng lại thể hiện một vẻ đẹp đạo đức khác ở con người ông ấy là vẻ đẹp của tấm lòng cao thượng, bao dung.
– Chi tiết Đế Thích ngỏ lời cho Trương Ba nhập vào xác cu Tị cũng lại mà một chi tiết kịch mang đầy tính nhân văn thể hiện cuộc đấu tranh không khoan nhượng giữa phần hồn – phần nhân cách thanh cao, đẹp đẽ và phần xác – tầm thường, dung tục, cuối cùng phần nhân cách đã chiến thắng, giữ lại được những giá trị đạo đức tốt đẹp, thể hiện khát khao hoàn thiện phẩm giá, nhân cách của con người bao thế hệ.
III. Kết bài:
– Nêu cảm nhận về đoạn kết
Dàn ý số 2
1.Mở bài:
- Tác giả Lưu Quang Vũ: một trong những nhà soạn kịch tài năng nhất của nền văn học nghệ thuật Việt Nam hiện đại.
- Tác phẩm Hồn Trương Ba, da hàng thịt là một trong những vở kịch gây được nhiều tiếng vang nhất của Lưu Quang Vũ. Vở kịch được viết năm 1981.
- Nêu yêu cầu đề:
2. Thân bài:
– Giới thiệu tình huống kịch: Trương Ba là người nhân hậu, thanh cao, khoáng hoạt phải trú nhờ trong xác hàng thịt dung tục, thô lỗ → rơi vào bi kịch → quyết định trả xác để được “ là tôi toàn vẹn”
– Mô tả lại đoạn kết:
- Kết thúc vở kịch, Trương Ba Chết, nhưng hồn ông vẫn còn đó “giữa màu xanh cây vườn, Trương Ba chập chờn xuất hiện”, và ông đã nói với vợ mình những lời tâm huyết, hàm chứa ý nghĩa “ Tôi đây bà ạ. Tôi ở liền ngay bên bà đây, ngay trên bậc cửa nhà ta…Không phải mượn thân ai cả, tôi vẫn ở đây, trong vườn cây nhà ta, trong những điều tốt lành của cuộc đời, trong mỗi trái cây cái Gái nâng niu…”.
- Cu Tị sống lại và đang cùng ngồi với cái Gái trong khu vườn. Cái Gái “Lấy hạt na vùi xuống đất…”cho nó mọc thành cây mới. Ông nội tớ bảo thế. Những cây sẽ nối nhau mà khôn lớn.Mãi mãi…”
– Ý nghĩa:
- Những lời nói của Trương Ba, phải chăng đó là sự bất tử của linh hồn trong sự sống, trong lòng người. Điều đó tô đậm thêm nhân cách cao thượng của Trương Ba và khắc sâu thêm tư tưởng nhân văn của tác phẩm.
- Hình ảnh cái Gái ăn quả Na rồi vùi hạt xuống đất:
– Biểu tượng cho sự tiếp nối những truyền thống tốt đẹp ( “Ông nội tớ bảo vậy”) là tâm hồn là nhân cách Trương Ba. Biểu tượng cho sự sống bất diệt của những giá trị tinh thần mang tính nhân văn cao đẹp (“mãi mãi”).Khẳng định niềm tin vào sự chiến thắng của cái thiện và cái đẹp.
– Ý nghĩa của sự sống nhiều khi không phải ở sự tồn tại sinh học mà chính là sự hiện diện của người đã khuất trong tâm tưởng, nỗi nhớ, tình yêu của những người còn sống. Vẻ đẹp tâm hồn sẽ trường tồn dài lâu, bất tử so với sự tồn tại của thể xác
– Có thể nói, đây là một đoạn kết giàu chất thơ với ngôn từ tha thiết, thấm đẫm tình cảm và có dư ba bởi những hình ảnh tượng trưng về sự sống nảy nở ( “ vườn cây rung rinh ánh sáng, hai đứa trẻ cùng ăn quả na rồi gieo hạt na xuống đất cho nó mọc thành cây mới). Đó là khúc ca trữ tình ca ngợi sự sống, ca ngợi những giá trị nhân văn mà con người luôn phải vươn tới và gìn giữ.
– Tác giả gửi gắm thông điệp về cuộc sống: sự sống thật sự có ý nghĩa khi con người được sống tự nhiên, hài hòa giữa thể xác và tâm hồn. Hạnh phúc của con người là chiến thắng được bản thân, chiến thắng sự dung tục, hoàn thiện được nhân cách và vươn tới những giá trị tinh thần cao quý
3. Kết bài
- Khái quát lại vấn đề
- Rút ra bài học cho bản thân.
Dàn ý số 3
1. Mở bài:
– Giới thiệu về tác giả Lưu Quang Vũ
– Giới thiệu tác phẩm Hồn Trương Ba, da hàng thịt
– Dẫn dắt vấn đề
2. Thân bài:
Đoạn kết của vở kịch hồn trương ba da hàng thịt không chỉ mang một vở kịch, giải quyết xung đột mà còn nêu bật tư tưởng tình cảm của người viết kịch, trước màn kết là cảnh 7 với 3 xung đột liên tiếp rất giàu kịch tính giữa hồn và xác, giữa hồn và những người thân, giữa hồn và đế thích để chọn lựa 1 cách sống: hoặc là nhập vào một hình hài khác để tiếp tục sống hoặc phải chết hẳn. Cuối cùng ngọc hoàng đã cho phép hồn Trương Ba được chết hẳn, hồn yêu cầu mọi người sang nhà chị Lụa báo tin Cu Tị được sống lại, còn mình quyết chết để trả xác cho anh hàng thịt. Trước khi lìa đời, hồn Trương Ba đã dặn dò vợ con
Đoạn kết diễn ra trong khung cảnh:”vườn cây rung rinh ánh sáng”. Đây là không gian quen thuộc gắn với con người Trương Ba, tinh thần Trương Ba, nơi lưu giấu những hồi ức đẹp đẽ về 1 Trương Ba hiền lành, trong trẻo. trong lòng người thân vẫn được vun xới để chan hoà, ấm áp ở 1 góc nhà, Cu Tị hồi sinh và mẹ con đoàn tụ, đứa bé đang ôm chầm lấy mẹ, còn người mẹ thì quấn quýt vuốt ve đứa con. Đó là hạnh phúc trong trẻo, cảm động mà Trương Ba đã mang đến cho mẹ con chị Lụa – một Trương Ba luôn biết quan tâm đến những người xung quanh.
Thế là Trương Ba xuất hiện qua lời dẫn chuyện:”giữa màu xanh cây vườn(. . . )chập chờn xuất hiện”. đó chỉ là cái bóng , rồi Trương Ba lên tiếng với vợ”tôi vẫn ở liền ngay bên bà đây, ngay trên bậc cửa nhà ta, trong ánh lửa bà nấu cơm, con dao bà dãy cỏ. . . Không phải mượn thân ai cả, tôi vẫn ở đây trong vườn cây nhà ta, trong những điều tốt lành của cuộc đời, trong mỗi trái cây cái gái nâng niu”Đây là lời văn, lời nói thấm đẫm cảm xúc thương yêu, quý mến. gần gũi bên những người thân, là hạnh phúc của Trương Ba khi được sống là chính mình, đc sống có ích trong cuộc đời. Đoạn văn thể hiện lời nói của Trương Ba, 1 người nhân hậu vị tha, vừa thể hiện chất trữ tình, chất thơ trong kịch của Lưu Quang Vũ.
Nếu ở những đoạn đối thoại trước nhất là với xác và đế thích, lời lẽ của đôi bên rất căng thẳng, có chỗ châm chích nhau thì trong màn kết lời thoại của Trương Ba dịu dàng tình cảm hơn, thoải mái hơn.
Qua lời thoại của Trương Ba độc giả sẽ thấy:mặc dù giờ đây hồn Trương Ba không có thân xác trú ngụ, chỉ là cái bóng chập chờn mờ ảo, vô hình, lại là lúc sự hiện diện của Trương Ba nhiều nhất, thường trực nhất. Hơn nữa Trương Ba xuất hiện qua đoạn đối thoại giữa cái gái và Cu Tị:” cây na này, ông nội tớ trồng đất”, qua hành động của nó vùi hạt na xuống đất để:”cho nó mọc thành những cây mới. Ông nội tớ bảo vậy. Những cây mà nối nhau sẽ đc lớn khôn mãi mãi”. Hình ảnh này mang ý nghĩa biểu tượng” hai đứa trẻ ngây thơ trong trắng chỉ có 2 màu trong cuộc đời, nó kô chấp nhận màu tối của cái ác nên nó đâm ra hỗn xược, xua đuổi quyết liệt:cút đi lão đồ tể, cút đi’, giờ đây nó hiểu đc ông nội, nó gieo trồng những hạt giống mới bằng thái độ nâng niu trân trọng, biểu trưng cho sự nối tiếp, sinh tồn bất tử của hồn Trương Ba, những cây lớn khôn mãi mãi sẽ có hình ảnh của một ông nội Trương Ba hiền lành, chăm chỉ và rất yêu thương con trẻ. Dù ông nội đã chết hẳn về thể xác nhưng trong lòng nó ông nội đã hoàn nguyên kỳ diệu về tâm hồn. Ông nội Trương Ba đang sống một sự sống khác sự sống bất diệt trong trái tim trẻ thơ
Đoạn kết vở kịch hồn chương ba da hàng thịt tiếp tục khái quát triết lí nhân sinh. Ý nghĩa sự sống nhiều khi không phải ở sự tồn tại sinh học mà chính là sự hiện diện của ta trong suy nghĩ trong nỗi nhớ của những con người còn sống. Vẽ đẹp tâm hồn có đời sống dài lâu và bất tử so với thể xác. Tâm hồn cao thiết của Trương Ba vẫn có mặt trong nỗi hoài niệm, mỗi cuộc đời đang sống.
“Tác phẩm chân chính ko chấm dứt ở trang cuối cùng” Vở kịch hồn chương ba da hàng thịt khép lại nhưng triết lí sống thấm đẫm giá trị nhân văn, ngời sáng nhân cách cao đẹp của con người sẽ mãi mãi lưu giữ trong lòng độc giả bởi: đc sống làm người nhưng được sống đúng mình, sống trọn vẹn những giá trị mình vốn có và theo đuổi còn quý giá hơn, sự sống thật sự có ý nghĩa khi con người đc sống tự nhiên, hài hoà giữa thể xác và tâm hồn. Hạnh phúc của con người là chiến thắng được bản thân, chiến thắng sự dung tục, hoàn thiện đc nhân cách và vươn tới những giá trị về tinh thần cao quý
Cách giải quyết kết thúc của vở kịch thể hiện tài năng của Lưu Quang Vũ phù hợp với hoàn cảnh theo đúng logic phát triển của tình huống kịch, của nhân vật kich.
3. Kết bài:
– Khái quát, mở rộng vấn đề
Gợi ý phân tích đoạn kết Hồn Trương Ba, da hàng thịt
a. Màn kết cảnh VII của vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” là hình ảnh:
– Cảnh khu vườn của Trương Ba, Trương Ba hóa thân vào những hình ảnh quen thuộc trong gia đình: “Ánh lửa bà nấu cơm, con dao bà giẫy cỏ, cầu ao bà vo gạo, trong mỗi trái cây cái Gái nâng niu”.
– Cu Tị sống lại và đang cùng ngồi với cái Gái trong khu vườn. Cái Gái “Lấy hạt na vùi xuống đất…”cho nó mọc thành cây mới. Ông nội tớ bảo thế. Những cây sẽ nối nhau mà khôn lớn. Mãi mãi…”
b. Ý nghĩa:
– Đoạn kết giàu chất thơ thể hiện tinh thần lạc quan của vở kịch. Trương Ba chết nhưng hình ảnh của Trương Ba bất tử, bởi ông đã có chỗ để phục sinh. Đó chính là sự phục sinh trong trái tim của những người thân yêu.
– Tác giả gửi gắm thông điệp về cuộc sống: sự sống thật sự có ý nghĩa khi con người được sống tự nhiên,hài hòa giữa thể xác và tâm hồn. Hạnh phúc của con người là chiến thắng được bản thân, chiến thắng sự dung tục, hoàn thiện được nhân cách và vươn tới những giá trị tinh thần cao quý.
Phân tích đoạn kết Hồn Trương Ba da hàng thịt – Mẫu 1
“Tác phẩm chân chính không chấm dứt ở trang cuối cùng”, ngược lại, một tác phẩm chân chính sẽ còn lưu động mãi những ý nghĩa sâu xa trong lòng độc giả. Hồn Trương Ba da Hàng thịt của nhà viết kịch nổi tiếng Lưu Quang Vũ đã để lại cho người xem những suy nghĩ và niềm tin rất tích cực về cuộc sống qua đoạn kết rất có hậu.
Trương Ba – một con người đạo đức, hiền lành với tâm hồn trong sáng nhưng không may phải lìa đời do lỗi của Nam Tào. Nam Tào và Đế Thích đã nghĩ cách cho hồn ông nhập vào xác hàng thịt vừa mới chết. Những tưởng được sống lại, được trở về từ cõi chết là điều rất may mắn cho ông và gia đình. Nhưng, thật đáng tiếc khi anh hàng thịt lại là người thô lỗ, cục cằn. Nay mọi người khó mà nhìn nhận ra sự khiết tịnh của linh hồn Trương Ba bên trong cái thể xác đã có quá nhiều thói hư tật xấu khi còn sống. Trương Ba đã gặp phải rất nhiều rắc rối. Ông rơi và bi kịch của chính mình vì nhiều khi không thể làm chủ được bản thân. Đứng trước nguy cơ bị tha hóa về nhân cách, Trương Ba đã quyết định trả lại xác cho hàng thịt và chấp nhận cái chết.
Sau cuộc đối thoại tranh luận với xác anh hàng thịt và Đế Thích, cuối cùng Trương Ba cũng đã được toại nguyện. Cảnh kết thúc có hậu cũng đã làm thỏa lòng người xem. Trương Ba không cần phải mượn thân xác của bất kỳ ai để được ở bên vợ con, người thân nữa. Ngay trong những thứ bình dị của cuộc sống hằng ngày vẫn luôn có sự hiện hữu của ông. Vườn cây rung rinh ánh sáng. Nơi ấy từng là không gian quen thuộc gắn với con người Trương Ba, là nơi ông nâng niu, chăm sóc cho từng mầm sống, nơi lưu giữ những kỷ niệm đẹp đẽ về một Trương Ba vẹn nguyện cả linh hồn và thể xác.
Ở một góc nhà đó, hiện lên cảnh tượng cu Tị đang ôm chầm lấy mẹ, chị Lụa cuống quít vuốt ve con… Sự ra đi của Trương Ba đã mang lại sự sống mới cho cu Tị. Chị Lụa đã đớn đau tột độ tưởng chừng như sắp tuột mất đứa con yêu dấu khỏi tay mình, nay nó lại trở về khỏe mạnh vui cười quấn quít ngay cạnh bên. Niềm hạnh lớn lao vô cùng mà Trương Ba mang lại cho hai mẹ con mang ý nghĩa rất thiêng liêng và cao cả.
Tôi ở đây bà ạ. Tôi vẫn ở liền ngay bên bà đây, ngay trên bậc cửa nhà ta, trong ánh lửa bà nấu cơm, cầu ao bà vo gạo, trong cái cơi bà đựng trầu, con dao bà giẫy cỏ… Không phải mượn thân xác ai cả, tôi vẫn ở đây, trong vườn cây nhà ta, trong những điều tốt lành của cuộc đời, trong mỗi trái cây cái Gái nâng niu. Lời thủ thỉ của Trương Ba đã nói lên một chân lý của cuộc đời. Rằng: Sống không chỉ là sự tồn tại sinh học, sống như thế nào không quan trọng, quan trọng là mọi người nghĩ như thế nào về mình khi mình đã ra đi. Sự sống của tâm hồn mới là bất diệt, còn thể xác chỉ là những thứ ta nhìn thấy bên ngoài. Giờ đây Trương Ba tuy không được tận tay chăm sóc cho vườn cây, không được trực tiếp trò chuyện, vui cười cùng mọi người trong gia đình, nhưng khi chấp nhận cái chết, ông vẫn hạnh phúc vì tâm hồn mình được vẹn nguyên, vì không phải mượn nhờ thân xác của ai nữa cả. Ông chỉ là ông, là một Trương Ba trọn vẹn, đạo đức, hiền lành như ngày nào. Những kỷ niệm tốt đẹp về ông vẫn còn mãi trong lòng mọi người.
Không những thế, trái tim nhân hậu của Trương Ba đã gieo lên bao mầm non đạo đức cho con cháu. Cái Gái đã nâng niu, trân trọng từng quả na ông trồng, nó lấy hạt vùi xuống đất và nói: Chốn mọc thành cây mới. Ông nội tớ bảo vậy. Những cây sẽ nối nhau mà lớn khôn. Mãi mãi… Dấu chấm lửng giữa dòng được đặt cuối tác phẩm như rót vào lòng người những nỗi niềm thương nhớ, và cũng là sự đồng tình, đồng thuận với sự ra đi mãi mãi của Trương Ba. Ông chấp nhận cái chết nhưng không có nghĩa là tâm hồn ông cũng chết. Ngược lại, những điều tốt đẹp ông đã làm, nay đang được con cháu ấp ủ, nâng niu. Nó sẽ mọc mầm, sẽ lớn lên, nối tiếp nhau như trái na mà cái Gái vừa hái và gieo trồng.
Nếu như lúc trước, cái Gái nhất quyết không chịu nhận Trương Ba bên trong cái xác anh hàng thịt, thậm chí nó còn tỏ rõ thái độ căm ghét, xua đuổi ông. Thì giờ đây khi Trương Ba đã chấp nhận cái chết, nó lại chấp thuận với những gì mà Trương Ba để lại. Điều ấy một lần nữa nói lên chân lý của cuộc sống: Chỉ khi được sống làm chính mình, cuộc sống mới có ý nghĩa trọn vẹn. Không thể nào sống nương nhờ vào kẻ khác, vào những thứ không phải của chính mình. Gia đình Trương Ba dù trống vắng khi mất đi một người thân yêu, nhưng như vậy còn bình yên hơn là phải chấp nhận một vật thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo.
Trương Ba đã ra đi, nhưng những kỷ niệm, những dấu ấn tốt đẹp về ông vẫn còn lưu giữ mãi trong nỗi nhớ của mọi người. Vở kịch đã khép lại và mang đến cho người xem một triết lý sống thấm đẫm giá trị nhân văn, ngời sáng nhân cách cao đẹp của con người: được sống làm người là điều rất quý giá, thiêng liêng nhưng được sống đúng bản chất của mình, sống trọn vẹn những giá trị mình vốn có và theo đuổi nó còn quý giá hơn. Sự sống chỉ thật sự có ý nghĩa khi con người được sống một cách tự nhiên, hài hòa giữa thể xác và tâm hồn. Ở đó, hạnh phúc của con người là chiến thắng được bản thân, chiến thắng sự dung tục để hoàn thiện nhân cách và vươn tới những giá trị cao quý về tinh thần. Lưu Quang Vũ đã rất thành công khi xây dựng nên một vở kịch đầy ý nghĩa sâu xa. Dù đã nhiều lần được công diễn trên sân khấu, nhưng lần nào cũng khán giả đón xem và hưởng ứng rất đông đảo, nhiệt tình.
Phân tích đoạn kết Hồn Trương Ba da hàng thịt – Mẫu 2
Lưu Quang Vũ (1948-1988), là một nhà thơ, nhà soạn kịch nổi tiếng trong nền văn học Việt Nam. Dù bước chân vào nghiệp viết kịch khá muộn và chỉ có một khoảng thời gian sáng tác ngắn kéo dài khoảng mười năm, thế nhưng Lưu Quang Vũ đã để lại cho nền văn học, sân khấu của nước nhà khoảng 50 tác phẩm kịch nói khác nhau. Môi một tác phẩm đều để lại trong lòng độc giả, khán giả những ấn tượng sâu sắc, bởi nó phản ánh rất chân thực những vấn đề hiện đang diễn ra trong xã hội, cùng với đó là những bài học nhân sinh, những tư tưởng mới mẻ mà tác giả gửi gắm trong các tác phẩm của mình. Hồn Trương Ba da hàng thịt là một trong những tác phẩm kịch nổi tiếng nhất của Lưu Quang Vũ, từng được công diễn lại nhiều lần trên các sân khấu kịch lớn nhỏ trên khắp cả nước, nhận được sự hưởng ứng, yêu thích nhiệt liệt từ khán giả, sau còn được dựng lại thành những bộ phim ngắn. Đây là một tác phẩm có nhiều ý nghĩa và giáo dục sâu sắc, thức tỉnh một cơ số rất nhiều con người đang sống cuộc đời mơ hồ, bị thao túng bởi những thứ phù phiếm dung tục, không được sống đúng với bản ngã của mình. Đặc biệt là ở đoạn kết bi kịch của vở kịch đã cho độc giả nhiều những ý nghĩa, bài học nhân sinh sâu sắc.
Trương Ba là một người đàn ông hiền lành, chăm chỉ, khéo léo, ưa thích những công việc chăm sóc vườn tược, uống trà, đặc biệt là có tài chơi cờ rất hay. Chính vì nghe danh tài chơi cờ của Trương Ba mà Đế Thích đã tìm xuống đối cờ và trở thành một người bạn tri kỉ của ông. Tuy nhiên, trong một lần Đế Thích có việc đi vắng, thì biến cố đã xảy ra, Nam Tào, Bắc Đẩu vì lơ là chức trách mà gạch nhầm tên Trương Ba trong sổ tử, khiến ông phải chịu chết oan. Đến khi Đế Thích về thì đã không thể vãn hồi, Đế Thích vì xót Trương Ba chết oan, lại tiếc một người bạn chơi cờ hợp ý, thế nên ông đã bàn với Nam Tào, Bắc Đẩu cho Trương Ba sống lại, nhập hồn vào xác anh hàng thịt mới chết. Những tưởng Trương Ba sẽ được sống một cuộc đời mới và mọi sai lầm được sửa chữa, thế nhưng lúc này đây bi kịch mới thực sự bắt đầu khi mà một tâm hồn thanh cao, quen nếp sống tao nhã lại phải chung đụng cùng với cái xác đồ tể, vốn quen những việc tàn sát, dung tục. Điều đó đã mang đến cho cả hai gia đình, hai người vợ, những đứa con, đứa cháu bao nhiêu rắc rối và đau khổ, cuối cùng dẫn tới bước đường tan nát. Vì quá uất ức và bức bối khi phải chung đụng với cái xác thịt đui mù mà mình căm ghét, nên Trương Ba đã có một cuộc tranh cãi nảy lửa với cái xác. Những tưởng lý lẽ của mình sẽ át được sự ngu ngốc, dung tục của cái xác thế nhưng càng tranh luận Trương Ba lại càng nhận ra mình đuối lý, nhận ra bản thân mình đang dần bị chi phối bởi những thú vui, những ham muốn của cái xác. Dường như cái xác đang làm tâm hồn ông ngày một suy đồi, khuất phục trước những cám dỗ, khi ông bắt đầu ham ăn thịt, uống rượu, không còn tha thiết gì với thú chơi cờ, trở nên vũ phu cục súc khi tát con trai chảy cả máu mồm. Đặc biệt thứ làm Trương Ba xấu hổ và căm giận nhất là bản thân lại thèm khát cả thú vui nhục dục khi đứng trước người vợ của hàng thịt. Tất cả đều được xác hàng thịt vạch trần bằng giọng điệu mỉa mai, khích bác, lý lẽ sắc bén khiến Trương Ba vô cùng đau khổ và tuyệt vọng. Nhưng bi kịch không chỉ dừng ở việc Trương Ba nhận thức được sự thay đổi đáng sợ của mình, mà còn nằm ở việc ông bị chính những người thân trong gia đình chối bỏ, khi vợ ông đòi bỏ đi biệt xứ, đứa cháu gái ông yêu quý nhất thì khóc lóc nghiêm cấm ông đụng vào vườn tược của ông nội nó, không chịu nhận ông là ông nội, người con trai thì đòi bán vườn để mở sạp thịt lợn, người con dâu dù không phải là người ruột thịt nhất nhưng dường như lại thấu hiểu tất cả, những lời bộc bạch của con dâu đã khiến Trương Ba hoàn toàn thức tỉnh. Cuối vở kịch ông kiên quyết lựa chọn rời khỏi xác hàng thịt và biến mất hoàn toàn, dù Đế Thích cố níu kéo khi ngỏ lời muốn ông nhập vào xác của cu Tị, thế nhưng Trương Ba đã từ chối, ông cầu xin cho thằng bé được sống lại còn bản thân mình thì sẽ vĩnh viễn biến mất.
Cái kết bi kịch nhưng thực tế đó là một cái kết hợp lý nhất để giải quyết tất cả những rắc rối đang xảy ra trong hai gia đình, đồng thời cũng chấm dứt chuỗi ngày sống trong đau khổ, cắn rứt của Trương Ba. Sự ra đi vĩnh viễn của Trương Ba cũng chính là một cách để ông “sống”, sống trong lòng những người ở lại, đồng thời bảo vệ cho phần hồn cao khiết, trong sáng của mình khỏi những cám dỗ dung tục của xác thịt. Đồng thời, cái kết khi Trương Ba rời đi đã giải quyết tất cả những mâu thuẫn đang xảy ra trong gia đình ông, giải thoát mọi người khỏi đau khổ. Có thể nói rằng lựa chọn chết thực sự của Trương Ba là một hành động sáng suốt, đạo đức và đầy tính nhân văn, khi bản thân ông đã nhận thức được một điều rằng, không thể vì sự ích kỷ muốn tồn tại, muốn sống mà làm ảnh hưởng tiêu cực đến những người xung quanh, kéo họ vào vòng đau khổ cùng mình, đặc biệt đó lại là những người ông hằng yêu quý trân trọng. Sự ra đi của ông đã để lại trong lòng những người thân những ấn tượng tốt đẹp về một người chồng, người cha, người ông hiền lành, sống trong sạch, thanh cao, giỏi chơi cờ, tỉ mẩn, khéo léo. Cái gái lúc ông tồn tại trong xác hàng thịt thì một mực không chịu thừa nhận ông, nó căm ghét và xa lánh cái người thô lỗ, cục cằn trước mắt. Thế nhưng đến khi ông thực sự rời đi rồi, thì nó lại dễ dàng chấp nhận mọi chuyện, nó mãi nhớ về một người ông đạo đức, hiền lành, hết lòng yêu thương nó, đồng thời trân trọng tất cả những kỷ vật, những thứ mà sinh thời ông yêu quý, từ quả na, cái cây, khóm hoa, … Có thể nói rằng Trương Ba không chỉ để lại những ký ức tốt đẹp, mà bản thân ông còn là một tấm gương đạo đức sáng ngời cho con cháu, gieo vào lòng những mầm non như cái Gái những tư tưởng tốt đẹp, trở thành người kế thừa những giá trị đạo đức ấy mãi về sau này. Như vậy bản thân Trương Ba chết mà lại là “sống”, sống theo một cách khác tốt đẹp hơn, bởi lẽ không phải cứ tồn tại trên đời bằng da bằng thịt mới thực sự là sống. Đặc biệt cái kết này còn khẳng định một chân lý rằng con người ta không thể sống mà hồn một đằng, xác một nẻo được, sống hoàn toàn, sống thật sự chỉ khi giữa xác và hồn có sự thống nhất biện chứng với nhau.
Chi tiết Trương Ba nhường lại cơ hội sống cho cu Tị cũng lại thể hiện một vẻ đẹp đạo đức khác ở con người ông ấy là vẻ đẹp của tấm lòng cao thượng, bao dung, ông đã khiến một người mẹ sắp mất con một lần nữa được ôm đứa con yêu dấu vào lòng, khiến một đứa trẻ chết yểu có cơ hội một lần nữa sống một cuộc đời tốt đẹp đầy hứa hẹn. Không chỉ vậy chi tiết Đế Thích ngỏ lời cho Trương Ba nhập vào xác cu Tị cũng lại mà một chi tiết kịch mang đầy tính nhân văn thể hiện cuộc đấu tranh không khoan nhượng giữa phần hồn – phần nhân cách thanh cao, đẹp đẽ và phần xác – tầm thường, dung tục, cuối cùng phần nhân cách đã chiến thắng, giữ lại được những giá trị đạo đức tốt đẹp, thể hiện khát khao hoàn thiện phẩm giá, nhân cách của con người bao thế hệ.
Tuy Trương Ba đã vĩnh viễn rời khỏi thế gian, thế nhưng cái kết của hàng loạt những bi kịch xảy ra lại là một cái kết hợp lý đem lại sự thỏa mãn cho người xem. Đồng thời cũng nổi bật được một số tư tưởng nhân văn và Lưu Quang Vũ muốn truyền đạt trong tác phẩm bao gồm vẻ đẹp của tấm lòng đạo đức cao thượng không vì lối sống vị kỷ mà để ảnh hưởng tới người khác, hay nhận thức về việc sống thật sự, sự gắn kết biện chứng giữa hồn và xác, cuối cùng là một phương thức “sống” mới, đó chính là sống trong trái tim và ký ức của những người hằng thương yêu.
Phân tích đoạn kết Hồn Trương Ba da hàng thịt – Mẫu 3
Trong cuộc sống, con người thường mưu cầu hạnh, mưu cầu an vui, ước ao những điều tốt lành, khao khát thành công và có vị trí trong xã hội. Đôi khi con người vì những điều phù phiếm ấy mà biến mình trở thành một kẻ quỳ lụy, dần dần đánh mất chính mình. Sống là chính mình đã trở thành vấn đề có ý nghĩa muôn thuở, bởi lẽ đâu ai muốn mình trở thành một bản sao? Đâu ai muốn mình bước đi lối mòn của người khác hay o ép mình theo một khuôn mẫu nào đó mà mình ngưỡng mộ? Bi kịch đau đớn nhất có lẽ là bi kịch sống không được là chính mình! Trương Ba – nhân vật chính trong vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” – của Lưu Quang Vũ đang rơi vào bi kịch đó. Trong làng sân khấu đương đại Việt Nam, Lưu Quang Vũ như một loài cây có cái bóng xum xuê, cội rễ vững chắc. Ông được coi là hiện tượng đặc biệt của sân khấu. “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” là vở kịch xuất sắc của Lưu Quang Vũ, được viết năm 1984, đến năm 1984 được trình diễn trên sân khấu, nhanh chóng tạo được thiện cảm đối với người xem. Từ một cốt truyện dân gian, Lưu Quang Vũ đã xây dựng thành vở kịch nói hiện đại, đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ, có ý nghĩa triết lí và nhân sinh sâu sắc. Đoạn kết vở kịch là đoạn văn ngọt ngào, đầy chất thơ, một kết thúc đẹp cho cuộc đời của nhân vật chính.
Trong những vở kịch được trình diễn, phần kết kịch bao giờ cũng là phần đáng mong chờ, để lại dư vang trong tâm khảm người đọc, người xem. Xuôi dòng kịch nói Việt Nam, có cái kết bi phẫn, đau thương như “Vũ Như Tô” hay hào hùng, hoành tráng như “Bắc Sơn” của Nguyễn Huy Tưởng; có cái kết trĩu nặng lòng người, buồn đến tê tái như “Bao giờ sông cạn” do nghệ sĩ Hạnh Thúy cảm tác từ truyện ngắn “Dòng nhớ” của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư, sân khấu Hoàng Thái Thanh biên tập. Và cũng có cái kết thơ mộng, dịu nhẹ, trong trẻo như “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”. Trong vở kịch này, Trương Ba là nhân vật có hoàn cảnh éo le, bi đát. Ông là người làm vườn, sống nhân hậu, yêu thương mọi người, chẳng may quan trời tắc trách mà Trương Ba đã chết một cách vô lý. “Thiện ý” sửa sai của tiên cờ Đế Thích đã vô tình đẩy Trương Ba vào nghịch cảnh trái ngang: linh hồn trong sạch của Trương Ba phải trú ngụ trong thân xác thô lỗ, phàm tục của anh hàng thịt. Cuộc sống “bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo” đó khiến hồn Trương Ba dần dần đổi thay, cả về sở thích lẫn hành vi. Thông qua các cuộc đối thoại của Trương Ba, Lưu Quang Vũ đã tạo ra một mạch truyện dẫn dắt người xem hiểu sâu hơn về nhân vật này.
Ý thức được sự tha hóa của bản thân, hồn Trương Ba quyết định chống trả lại bằng cách rời khỏi thân xác, sống đơn lẻ, không phụ thuộc vào xác thịt “âm u, đui mù” của anh hàng thịt. Bởi lẽ sống trong xác hàng thịt, Trương Ba không được một phút giây yên ổn nào bên người thân. Khát vọng thoát xác để được sống đúng với bản chất của mình dẫn Trương Ba đi đến quyết định cuối cùng dù đau đớn nhưng cao thượng. Trương Ba chấp nhận cái chết để linh hồn được trong sạch, vẹn nguyên, chấp nhận không nhập vào xác của bất kỳ ai để “Không còn cái vật quái gở mang tên “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” nữa”.
Màn kết của vở kịch thấp thoáng linh hồn của Trương Ba trong không gian vườn tược, cửa nhà, trong không gian tâm lí của những người thân thuộc sau khi Trương Ba chọn cái chết. Những dòng dẫn dắt của Lưu Quang Vũ đưa người đọc vào bức tranh thiên nhiên đẹp như thơ ca, như cổ tích. Hình ảnh khu vườn đầy cây xanh, “rung rinh ánh sáng” – khu vườn Trương Ba đã từng dốc sức chăm bón mỗi cành cây, mỗi quả ngọt, khu vườn của yêu thương, của những kỉ niệm về Trương Ba tồn tại trong sâu thẳm lòng người. Cảnh cu Tị ôm chầm lấy mẹ, người mẹ “cuống quýt vuốt ve con” trông thật ấm áp làm sao. Trương Ba đã chết thật, một cuộc giã từ nhẹ nhàng nhưng chính Trương Ba đã cầu xin cho cu Tị – đứa trẻ vừa mới chết vì ốm nặng – được sống lại, bởi mất đứa con người mẹ không tài nào sống được. Đứa con là tất cả đối với người mẹ, những thứ khác chẳng đáng là gì. Sau khi Trương Ba rời khỏi xác hàng thịt, cuộc sống đã trở về với nhịp điệu chậm rãi, chan hòa tình người, ấm nồng hạnh phúc.
Văng vẳng bên tai lời gọi của vợ Trương Ba – người phụ nữ hiền hậu, đảm đang đã từng mất lòng tin về Trương Ba, sau khi bi kịch được giải thoát, hình ảnh Trương Ba nhân hậu, hiền từ lại trở về trong lòng người vợ yêu thương. Người vợ gọi chồng: “Ông ở đâu? Ông ở đâu?” giống như những lần Trương Ba đi làm vườn, chiều chiều vợ gọi vào quây quần bên nồi cơm mới thổi. Cảnh tượng ấy thật đẹp đẽ, ấm áp xiết bao. Trương Ba vẫn là “ông Trương Ba làm vườn” của những ngày xưa ấy, để lại thật nhiều kỉ niệm trong tim người còn sống trên đời. Bóng Trương Ba chập chờn xuất hiện giữa màu xanh cây vườn. Hình ảnh Trương Ba trước sau vẫn vậy, vẫn gắn chặt với khu vườn xanh non mơn mởn, với bao trái ngọt hoa thơm, với những điều bình dị, mộc mà mà nặng nghĩa nặng tình. Lời đáp của Trương Ba thật chân tình, da diết, chan chứa tình yêu thương vốn có trong con người nhân hậu này: “Tôi đây bà ạ”. Chưa bao giờ Trương Ba ngừng yêu thương người vợ bao dung của mình, có chăng là vì sống trong xác hành thịt nên Trương Ba khác đi trong mắt bao người chứ thực sự lòng Trương Ba vẫn trước sau như một, không hề đổi thay. Trương Ba chết thật! Thể xác Trương Ba đã tan rã tự bao giờ trong lòng đất quê hương. Nhưng hồn Trương Ba vẫn sống, hình bóng Trương Ba không vĩnh viễn mất đi mà hóa thân vào các sự vật thân thương, được mọi người nâng niu, trân trọng. Trương Ba “vẫn ở liền” ngay bên người vợ của mình. Trên cái bậc cửa nhà có bóng hình Trương Ba dõi mắt theo cái Gái, theo những người thân thuộc. Trương Ba trong ánh lửa bập bùng gian bếp mỗi lúc vợ nấu cơm. Ánh lửa của yêu thương, chắt chiu, ánh lửa của sự sống vĩnh hằng không bao giờ dập tắt, Trương Ba hóa thân vào chiếc cầu ao quê nhà, trong cái cơi đựng trầu tình nghĩa vợ bưng ra mỗi khi có khách đến thăm. Miếng trầu là đầu câu chuyện, Trương Ba đã sống trong nghĩa tình cao quý, trong những điều tốt đẹp của cuộc đời. “Không phải mượn thân ai cả”, Trương Ba đang tồn tại với linh hồn độc lập, sống là chính mình, yêu thương và nhận lại thương yêu. Một cuộc ra đi thanh thản, Trương Ba vẫn tồn tại vĩnh viễn bên cạnh những người thân thuộc của mình. Cuộc sống lại tuần hoàn theo quy luật muôn đời.
Trong câu chuyện của cái Gái với cu Tị có bóng dáng Trương Ba. Cái Gái kể về cây na “ông nội tớ trồng đấy! Quả to mà ngon lắm! Ta ăn chung nhé!”. Cây na là biểu tượng của những điều tươi đẹp, xanh tốt mà Trương Ba để lại trên cuộc đời. Quả na mà đôi bạn ăn chung tượng trưng cho sự sẻ chia, đồng cảm, đó là những bài học vô cùng cao quý mà Trương Ba đã dạy đứa cháu yêu thương của mình để mai sau cái Gái lớn lên sẽ trở thành người có ích. Trong kí ức của người cháu gái, ông nội vẫn hiền hậu, nghĩa tình và thân thương như ngày nào. Cái Gái gieo hạt na “Cho nó mọc thành cây mới”, để nó “nối nhau mà lớn lên mãi mãi” như lời dặn của người ông dung dị năm nào. Với đứa cháu, những kí ức về người ông vẫn vẹn nguyên, tươi đẹp, vẫn sống mãi trong lòng.
Màn kết với chất thơ sâu lắng đã đem lại âm hưởng thanh thoát cho một bi kịch, đồng thời Lưu Quang Vũ còn truyền đi thông điệp về sự chiến thắng của cái Thiện, cái Đẹp, của sự sống đích thực trên cõi đời này. Miêu tả lại quá trình hồn Trương Ba đi từ bi kịch sống nhờ trong xác thân anh hàng thịt đến quyết định đau đớn mà sáng suốt, Lưu Quang Vũ đã chứng tỏ cho người đọc thấy tài năng dựng tình huống, xử lý tình huống kịch của ông. Đồng thời, người đọc thấy được vẻ đẹp nhân hậu, sáng suốt, lòng tự trọng và ý thức cao độ về ý nghĩa đích thực của cuộc sống nơi Trương Ba. Nhân vật của Lưu Quang Vũ đã chọn cái chết để hình ảnh đẹp của mình mãi tồn tại trong tâm tưởng mọi người, qua đây, Lưu Quang Vũ đưa ra một quan niệm nhân sinh sâu sắc: Được sống là đáng quý, nhưng được sống là chính mình thì lại càng quý giá hơn. Đấu tranh chống lại sự giả tạo và dung tục, bảo vệ quyền sống đích thực cùng khát vọng hoàn thiện nhân cách là cuộc đấu tranh chính nghĩa và cần thiết.
Đoạn kết kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” đã để lại âm vang ngọt ngào trong tâm hồn bao người. Rõ ràng khát vọng được sống là chính mình, không vay mượn giả tạo, không cố tạo ra cái vỏ bọc cho mình để rồi chết đi trong hình hài của một bản sao dị dạng. Trong cuộc sống, có đôi lần ta ước mình giống một ai đó mà ta thần tượng, ta buồn bã, chán nản cho thực tại của ta rồi đổ lỗi cho số kiếp an bày. Nhưng ta quên rằng được sống là mình mới thực sự đáng quý. Mỗi người là một sắc màu, một mảnh ghép của cuộc đời. Mỗi người đem lại cho đời một ý nghĩa, hương sắc riêng biệt để khu vườn thêm muôn vẻ muôn màu. Đừng bao giờ để phai nhạt sắc hương mình rồi khoác lên mình sắc hương người mà mình vừa vay mượn. Có con ốc mượn hồn nào mà không chịu đớn đau?
Ý nghĩa đoạn kết Hồn Trương Ba da hàng thịt – Mẫu 4
Đoạn trích Hồn Trương Ba da hàng thịt thể hiện xung đột cơ bản của vở kịch (giữa linh hồn và thân xác) lên đến đỉnh điểm: Sau mấy tháng, hồn ông Trương Ba ngụ trong thân xác anh hàng thịt, nhân vật hồn Trương Ba ngày càng trở nên xa lạ đối với vợ, con, cháu của mình cũng như bạn bè. Hồn Trương Ba tự thấy chán chính mình.
Tình trạng bi kịch này diễn biến qua các bước sau: Hồn Trương Ba cảm thấy không thể tiếp tục sống trong tình trạng này nữa, muốn tách khỏi thân xác anh hàng thịt thô lỗ. Cuộc đối thoại giữa hồn và xác càng khiến hồn Trương Ba đau khổ, tuyệt vọng vì phải chịu sự lấn lướt của thân xác.
Thái độ của những người thân trong gia đình chê trách, xa lánh khiến hồn Trương Ba càng hoang mang, bế tắc để sớm đi đến quyết định giải thoát. Cuộc gặp gỡ với tiên Đế Thích và quyết định cuối cùng của hồn Trương Ba là khước từ cuộc sống không phải là mình, chấm dứt: tình trạng trớ trêu “bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo”, trả lại thân xác cho anh hàng thịt, xin cho cu Tị được sống.
Con người là một thực thể thống nhất có sự hài hoà giữa tâm hồn và thể xác. Tình huống bi kịch mà nhân vật hồn Trương Ba lâm vào đó là tâm hồn thanh cao của ông phải ẩn trong một thân xác phàm tục của anh hàng thịt.
Đoạn trích dựng lên cuộc “đối thoại giữa hồn và xác” tưởng tượng có tính ẩn dụ là đoạn kịch sinh động giàu ý nghĩa triết lí. Cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác anh hàng thịt được miêu tả như là cuộc đấu tranh giữa hai mặt tích cực và tiêu cực giữa phần bản năng và lí trí trong bản thể mỗi người. Cái “lí lẽ… thật ti tiện” của xác anh hàng thịt ẩn chứa trong đó một hạt nhân hợp lí, một sự thực mà nhà viết kịch Lưu Quang Vũ hàm ý phê phán, đó là “trò chơi tâm hồn” của người đời: “Những lúc một mình một bóng, ông cứ việc nghĩ rằng ông có một tâm hồn bên trong cao khiết… Làm xong điều xấu gì ông cứ việc đổ tội cho tôi để ông được thanh thản… Tâm hồn là thứ lắm sĩ diện!”. Tác giả còn mạnh dạn trong cả việc phê phán một quan niệm, một thái độ từng tồn tại trong một thời gian nhất định, cũng tư lợi của nhân vật xác anh hàng thịt: “Những vị lắm chữ nhiều sách như các ông là hay vin vào cớ tâm hồn là quý, khuyên con người ta sống vì phần hồn, để rồi bỏ bê cho thân xác họ mãi khổ sở, nhếch nhác…”.
Lưu Quang Vũ phê phán sự thoái hoá, tha hoá trong mỗi con người, thái độ thiếu quan tâm đến cuộc sống vật chất thường nhật, chính đáng của con người cũng là để nhằm khẳng định một quan niệm về bản luật hài hoà, về nhu cầu chính đáng của con người trong cuộc sống bình thường.
Cái “hạt nhân hợp lí” trong lí lẽ của anh hàng thịt mà hồn Trương Ba cho là “thật ti tiện”, trớ trêu thay như đã nói trên, là tình huống bi kịch mà hồn Trương Ba đang gặp, đang lâm vào. Bởi linh hồn Trương Ba không ăn nhập với thể xác anh hàng thịt nên chỉ mới mấy tháng ngụ trong thân xác lạ mà hồn Trương Ba đã đổi khác. Ông không còn là “ông Trương Ba làm vườn ngày xưa”, không “còn biết đến ai nữa” – như lời vợ ông trách móc. Cái Gái, cháu nội ông, cũng không còn nhận ra ông vì ông đã trở nên thô lỗ, phũ phàng lúc ông chiết cây cam, “bàn tay… của ông làm gãy tiệt cái chồi non, chân lông to bè như cái xẻng, giẫm lên nát cả cây sâm quý mới ươm”, “ông làm gãy cả nan, rách cả giấy, hỏng mất cái diều đẹp mà cu Tị rất quý.
Ngay cả cô con dâu ngày trước vốn rất hiểu và thương ông cũng buộc lòng phải nói thật: “… làm sao giữ được thầy ở lại, hiền hậu, vui vẻ, tốt lành như thầy của chúng con xưa kia?”. Chính bản thân hồn Trương Ba cũng đau khổ nhận ra tình trạng đó. Lời độc thoại nội tâm của nhân vật hồn Trương Ba sau ba cuộc đối thoại với ba người thân (vợ, cháu nội, con dâu) hé lộ cho người đọc thấy sự quyết tâm của ông là: không khuất phục trước thể xác, không thể “tự đánh mất mình!”.
Hành động hồn Trương Ba “đứng dậy, lập cập nhưng quả quyết, đến bên cột nhà lấy một nén hương châm lửa, thắp lên”… là hành động đánh dấu một sự chuyển biến có tính bước ngoặt trong tư tưởng của nhân vật này, là đỉnh điểm của xung đột kịch đòi hỏi cần được giải quyết. Bởi thế các lời thoại với tiên Đế Thích vừa biểu lộ nhận thức thấm thía về tình trạng bi hài kịch, vừa chứng tỏ quyết tâm tự giải thoát của nhân vật hồn Trương Ba. Trong các lời thoại của nhân vật này, cần chú ý hai câu sau: (1) “Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn”; (2) “sống nhờ vào đồ đạc, của cải người khác, đã là chuyện không nên, đằng này đến cái thân tôi cũng phải sống nhờ anh hàng thịt, ông chỉ nghĩ đơn giản là cho tôi sống, nhưng sống như thế nào thì ông chẳng cần biết!”. Đây cũng là đoạn kịch bộc lộ những quan niệm của Lưu Quang Vũ về sự sống và cái chết, những khao khát của nhà viết kịch để mỗi người được là mình trọn vẹn, được sống cuộc sống của con người với nghĩa đầy đủ nhất của từ này.
Nhưng hồn Trương Ba đâu có được toại nguyện ngay. Tiên Đế Thích vốn yêu quý Trương Ba vì tài đánh cờ, vẫn muốn hồn Trương Ba “phải sống dù với bất cứ giá nào”. Nhân cái chết của cu Tị, tiên Đế Thích bèn nghĩ ra một cách sẽ cho hồn Trương Ba nhập vào xác cu Tị. Hồn Trương Ba lại đứng trước một thử thách – một sự lựa chọn cuối cùng trước lúc đối mặt với cái chết vĩnh viễn: Nhập vào xác cu Tị, một cậu bé 10 tuổi, bạn của cái Gái – cháu nội ông, một đứa bé ngoan mà ông cũng rất yêu quý. Hồn Trương Ba quyết không để tiên Đế Thích tái diễn sai lầm một lần nữa. Ông nói với Đế Thích: “Có những cái sai không thể sửa được. Chắp vá gượng ép chỉ càng làm sai thêm. Chỉ có cách là đừng bao giờ sai nữa, hoặc phải bù lại bằng một việc đúng khác. Việc đúng còn làm kịp bây giờ là làm cu Tị sống lại. Còn tôi, cứ để tôi chết hẳn…”
Sự việc cu Tị chết dường như làm cho hành động kịch tiến triển nhanh hơn, đến chỗ “mở nút”. Quyết định dứt khoát qua hành động bẻ gãy cả bó hương, xin tiên Đế Thích cho cu Tị được sống lại, cho mình được chết hẳn chứ không nhập hồn vào thân thể ai nữa của nhân vật hồn Trương Ba là kết quả của một quá trình diễn biến hợp logic: Nó được manh nha chuẩn bị từ khi nhân vật tự ý thức được tình trạng bi hài kịch của hoàn cảnh trớ trêu khi “bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo”, nó cần đưa ra giải pháp kịp thời do cái chết của cu Tị. Dựng tả quá trình hồn Trương Ba đi đến sự lựa chọn sáng suốt cuối cùng một cách tất yếu, hợp lí, tự nhiên như vậy, Lưu Quang Vũ đã chứng tỏ cho người đọc thấy tài năng xử lí tình huống của ông; đồng thời, giúp người đọc nhận thức được Trương Ba là con người nhân hậu, sáng suốt, có lòng tự trọng, đặc biệt ý thức được ý nghĩa của cuộc sống.
Như đã nói, Lưu Quang Vũ sáng tác vở Hồn Trương Ba, da hàng thịt theo hướng khai thác cốt truyện dân gian để gửi gắm những suy nghĩ về nhân sinh, về hạnh phúc, kết hợp phê phán một số tiêu cực trong lối sống đương thời. Nhưng tài năng sáng tạo của nhà viết kịch là ở chỗ đưa các nhân vật trong truyện dân gian ấy vào một tình huống bi hài kịch để chúng đối thoại với nhau, tự đấu tranh với mình và với hoàn cảnh để mỗi nhân vật bộc lộ đến tận cùng cách sống, quan niệm sống, qua đó, tác giả khẳng định khát vọng hoàn thiện nhân cách con người. Cảnh hồn Trương Ba tách khỏi thể xác anh hàng thịt và cuộc đối thoại giữa hồn và xác, cảnh gặp tiên Đế Thích lần cuối để đi đến quyết định dứt khoát chấp nhận cái chết vĩnh viễn là những cảnh được Lưu Quang Vũ dụng công nghệ thuật để gửi gắm một triết lí sâu sắc về lẽ sống, về thân phận con người: Cuộc sống thật đáng quý nhưng không phải sống thế nào cũng được; Nếu sống vay mượn, sống chắp vá thiếu nhân cách, tâm hồn nghèo nàn hoặc không có sự hài hoà giữa vẻ đẹp tâm hồn và nhu cầu vật chất thì con người chỉ gặp bi kịch mà thôi; Con người chỉ thực sự hạnh phúc, cuộc sống chỉ có giá trị khi họ được sống tự nhiên trong một thể thống nhất hài hoà.
Qua đoạn trích này, người đọc nhận thấy hành động của nhân vật hồn Trương Ba hết sức phù hợp với hoàn cảnh trớ trêu mà ông ta đang lâm vào một cách bi hài kịch; lời nói của nhân vật này, độc thoại nội tâm (trong lớp đối thoại giữa hồn và xác) rất phù hợp với tính cách của nhân vật Trương Ba đã bị “biến dạng” sau một thời gian ngụ trong thân xác anh hàng thịt, đồng thời nó góp phần thúc đẩy bước phát triển của xung đột kịch đến chỗ cần giải quyết.
Ý nghĩa đoạn kết Hồn Trương Ba da hàng thịt – Mẫu 5
Lưu Quang Vũ là một tài năng đa dạng nhưng kịch là phần đóng góp đặc sắc nhất. ông được coi là một hiện tượng đặc biệt của sân khấu, một trong những nhà soạn kịch tài năng nhất của văn học Việt Nam hiện đại. “Hồn Trương Ba da hàng thịt” là một trong những vở kịch đặc sắc nhất của Lưu Quang Vũ. Từ cốt truyện dân gian ông xây dựng lên một vở kịch hiện đại chứa đựng nhiều vấn đề mới mẻ, có ý nghĩa tư tưởng và triết lí nhân sinh sâu sắc.
Vở kịch viết năm 1981 nhưng đến năm 1984 mới ra mắt công chúng, được công diễn nhiều lần trên sân khấu trong và ngoài nước. Văn bản trích trong SGK thuộc cảnh VII và đoạn kết của vở kịch diễn tả sự đau khổ, dằn vặt và quyết định cuối cùng thật cao thượng của hồn Trương Ba.
Đoạn kết của vở kịch hồn trương ba da hàng thịt không chỉ mang một vở kịch, giải quyết xung đột mà còn nêu bật tư tưởng tình cảm của người viết kịch, trước màn kết là cảnh 7 với 3 xung đột liên tiếp rất giàu kịch tính giữa hồn và xác, giữa hồn và những người thân, giữa hồn và đế thích để chọn lựa 1 cách sống:hoặc là nhập vào một hình hài khác để tiếp tục sống hoặc phải chết hẳn.Cuối cùng ngọc hoàng đã cho phép hồn Trương Ba được chết hẳn, hồn yêu cầu mọi người sang nhà chị Lụa báo tin Cu Tị được sống lại, còn mình quyết chết để trả xác cho anh hàng thịt.Trước khi lìa đời, hồn Trương Ba đã dặn dò vợ con
Đoạn kết diễn ra trong khung cảnh:”vườn cây rung rinh ánh sáng”.Đây là không gian quen thuộc gắn với con người Trương Ba(Trương Ba), tinh thần Trương Ba, nơi lưu giấu những hồi ức đẹp đẽ về 1 Trương Ba hiền lành, trong trẻo.trong lòng người thân vẫn được vun xới để chan hoà, ấm áp ở 1 góc nhà, Cu Tị hồi sinh và mẹ con đoàn tụ, đứa bé đang ôm chầm lấy mẹ, còn người mẹ thì quấn quýt vuốt ve đứa con.Đó là hạnh phúc trong trẻo, cảm động mà Trương Ba đã mang đến cho mẹ con chị Lụa.1Trương Ba luôn biết quan tâm đến những người xung quanh.
Thế là Trương Ba xuất hiện qua lời dẫn chuyện:”giữa màu xanh cây vườn(…)chập chờn xuất hiện”.đó chỉ là cái bóng , rồi Trương Ba lên tiếng với vợ”tôi vẫn ở liền ngay bên bà đây, ngay trên bậc cửa nhà ta, trong ánh lửa bà nấu cơm, con dao bà dãy cỏ… Không phải mượn thân ai cả, tôi vẫn ở đây trong vườn cây nhà ta, trong những điều tốt lành của cuộc đời, trong mỗi trái cây cái gái nâng niu”Đây là lời văn, lời nói thấm đẫm cảm xúc thương yêu, quý mến.gần gũi bên những người thân, là hạnh phúc của Trương Ba khi được sống là chính mình, được sống có ích trong cuộc đời.Đoạn văn thể hiện lời nói của Trương Ba, 1 người nhân hậu vị tha, vừa thể hiện chất trữ tình, chất thơ trong kịch của Lưu Quang Vũ.
Nếu ở những đoạn đối thoại trước nhất là với xác và đế thích, lời lẽ của đôi bên rất căng thẳng, có chỗ châm chích nhau thì trong màn kết lời thoại của Trương Ba dịu dàng tình cảm hơn, thoải mái hơn.
Qua lời thoại của Trương Ba độc giả sẽ thấy:mặc dù giờ đây hồn Trương Ba không có thân xác trú ngụ, chỉ là cái bóng chập chờn mờ ảo, vô hình, lại là lúc sự hiện diện của Trương Ba nhiều nhất, thường trực nhất.Hơn nữa Trương Ba xuất hiện qua đoạn đối thoại giữa cái gái và Cu Tị:” cây na này, ông nội tớ trồng đất”, qua hành động của nó vùi hạt na xuống đất để:”cho nó mọc thành những cây mới.Ông nội tớ bảo vậy.Những cây mà nối nhau sẽ được lớn khôn mãi mãi”.Hình ảnh này mang ý nghĩa biểu tượng” hai đứa trẻ ngây thơ trong trắng chỉ có 2 màu trong cuộc đời, nó kô chấp nhận màu tối của cái ác nên nó đâm ra hỗn xược, xua đuổi quyết liệt:cút đi lão đồ tể, cút đi’, giờ đây nó hiểu được ông nội, nó gieo trồng những hạt giống mới bằng thái độ nâng niu trân trọng, biểu trưng cho sự nối tiếp, sinh tồn bất tử của hồn Trương Ba, những cây lớn khôn mãi mãi sẽ có hình ảnh của một ông nội Trương Ba hiền lành, chăm chỉ và rất yêu thương con trẻ.Dù ông nội đã chết hẳn về thể xác nhưng trong lòng nó ông nội đã hoàn nguyên kỳ diệu về tâm hồn.Ông nội Trương Ba đang sống một sự sống khác sự sống bất diệt trong trái tim trẻ thơ
Đoạn kết vở kịch hồn chương ba da hàng thịt tiếp tục khái quát triết lí nhân sinh. Ý nghĩa sự sống nhiều khi không phải ở sự tồn tại sinh học mà chính là sự hiện diện của ta trong suy nghĩ trong nỗi nhớ của những con người còn sống. Vẻ đẹp tâm hồn có đời sống dài lâu và bất tử so với thể xác.Tâm hồn cao thiết của Trương Ba vẫn có mặt trong nỗi hoài niệm, mỗi cuộc đời đang sống.
“Tác phẩm chân chính ko chấm dứt ở trang cuối cùng” Vở kịch hồn chương ba da hàng thịt khép lại nhưng triết lí sống thấm đẫm giá trị nhân văn, ngời sáng nhân cách cao đẹp của con người sẽ mãi mãi lưu giữ trong lòng độc giả bởi: được sống làm người nhưng được sống đúng mình, sống trọn vẹn những giá trị mình vốn có và theo đuổi còn quý giá hơn, sự sống thật sự có ý nghĩa khi con người được sống tự nhiên, hài hòa giữa thể xác và tâm hồn. Hạnh phúc của con người là chiến thắng được bản thân, chiến thắng sự dung tục, hoàn thiện được nhân cách và vươn tới những giá trị về tinh thần cao quý.
Cách giải quyết kết thúc của vở kịch thể hiện tài năng của Lưu Quang Vũ phù hợp với hoàn cảnh theo đúng logic phát triển của tình huống kịch, của nhân vật kịch.
Tóm lại, thông qua trích kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”, Lưu Quang Vũ đã khắc họa một cuộc đối thoại sinh động giữa Hồn và Xác để từ đó đi đến kết luận về một cuộc sống thực sự có ý nghĩa, một cuộc sống thể xác và tâm hồn để tìm sự sự dung hòa hợp lí. Và trong bất kì hoàn cảnh nào, con người phải biết đấu tranh vươn lên những giá trị chân thiện mỹ, biết tự hoàn thiện bản thân trên mọi phương diện chính là thông điệp nhân sinh quý giá mà vở kịch mang lại.
Phân tích Hồn Trương Ba da hàng thịt đoạn cuối – Mẫu 6
Đoạn kết của vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt không chỉ là sự giải quyết cho một tác phẩm nghệ thuật, mà còn là bức tranh tình cảm tuyệt vời của người tác giả. Trước màn kết, chúng ta được chứng kiến những xung đột nảy lửa giữa hồn và xác, giữa hồn và người thân, giữa hồn và Đế Thích. Ở cảnh thứ 7, sau 3 cuộc xung đột đầy kịch tính, Ngọc Hoàng quyết định để hồn Trương Ba yên nghỉ hoàn toàn. Hồn đưa tin vui đến gia đình chị Lụa, nói rằng Cu Tị được sống lại, và hồn sẽ ra đi để trả xác cho anh hàng thịt. Trước khi rời khỏi, Trương Ba dành những lời chia ly cho vợ con.
Đoạn kết diễn ra trong bối cảnh vườn cây rung rinh ánh sáng – không gian quen thuộc, đánh dấu những kí ức đẹp về Trương Ba hiền lành. Tâm hồn của Trương Ba vẫn còn tồn tại, tìm thấy sự ấm áp trong góc nhỏ của ngôi nhà. Cu Tị sống lại, mẹ con ôm nhau hạnh phúc, và hình ảnh này là món quà cuối cùng mà Trương Ba mang đến cho gia đình chị Lụa. Một Trương Ba luôn quan tâm và chia sẻ với mọi người.
Trương Ba xuất hiện thông qua lời kể: ‘giữa màu xanh cây vườn (…) chập chờn xuất hiện. Mặc dù hồn Trương Ba không có thân xác, nhưng sự hiện diện của ông là mạnh mẽ nhất, luôn gắn bó với vườn cây quen thuộc. Trương Ba nói với vợ: ‘Tôi vẫn ở đây, ngay bên cạnh bạn, trong ánh lửa hồng chảy từ bếp, trong những cánh dao cắt cỏ… Tôi không cần một thân xác mượn đâu, tôi vẫn ở đây trong vườn cây của chúng ta, trong những điều tốt lành của cuộc sống, trong từng trái cây và bông hoa mọc.’ Đây là lời nói đầy cảm xúc, thể hiện tình yêu và ấm áp. Trong những đoạn đối thoại trước, khi nói chuyện với xác và Đế Thích, lời lẽ căng thẳng và châm chích, nhưng lời thoại của Trương Ba ở đoạn kết là dịu dàng, tràn ngập tình cảm.
Thông qua lời thoại, độc giả thấy rằng mặc dù hồn Trương Ba không có thân xác, nhưng sự hiện diện của ông lại lớn nhất. Điều này được thể hiện qua đoạn đối thoại giữa cái gái và Cu Tị: Cây na này, ông nội tớ trồng đất’, khi nó gieo hạt na xuống đất để tạo ra những cây mới. Hình ảnh này biểu tượng cho sự nối tiếp và sinh tồn bất tử của hồn Trương Ba. Trong lòng cuộc sống trẻ thơ, hồn Trương Ba được tái sinh và sống mãi mãi.
Đoạn kết của Hồn Trương ba da hàng thịt đặt ra triết lý về sự sống. Ý nghĩa của cuộc sống không chỉ ở việc tồn tại sinh học, mà còn ở sự hiện diện trong suy nghĩ và ký ức của những người còn sống. Vẻ đẹp tâm hồn kéo dài và bất tử hơn so với thể xác. Tâm hồn cao quý của Trương Ba vẫn tồn tại trong những ký ức, trong những con người đang sống.
Tác phẩm chân chính không kết thúc ở trang cuối cùng. Vở kịch kết thúc, nhưng triết lý về cuộc sống và nhân văn sẽ luôn tồn tại trong lòng độc giả. Sự sống có ý nghĩa khi con người sống chân thành với bản thân, hài hòa giữa thể xác và tâm hồn. Hạnh phúc là khi chiến thắng chính bản thân, vượt qua những điều tầm thường, hoàn thiện nhân cách và theo đuổi những giá trị cao quý.
Kết thúc tinh tế của vở kịch thể hiện tài năng của Lưu Quang Vũ, phản ánh đúng logic phát triển của tình huống và nhân vật trong kịch.
Đoạn văn cảm nhận đoạn kết Hồn Trương Ba da hàng thịt – Mẫu 7
Sau khi đọc đoạn kết của đoạn trích lớp kịch em có cảm nhận sâu sắc về ý nghĩa cuộc sống: con người đang có nguy cơ chạy theo ham muốn tầm thường về vật chất, chỉ thích hưởng thụ đến nỗi trở nên phàm phu, thô thiển. Nói như Chế Lan Viên trong một bài thơ đã từng cảnh báo “muốn nuôi sống xác thân đem làm thịt linh hồn”.lấy cớ tâm hồn là quý, đời sống tinh thần là đáng quý trọng mà chẳng chăm lo thích đáng đến sinh hoạt vật chất, không phấn đấu vì hạnh phúc toàn vẹn. Thực chất đây là biểu hiện của chủ nghĩa duy tâm chủ quan, của sự lười biếng, không tưởng. Cả hai quan niệm, cách sống trên đều cực đoan, đáng phê phán. Và em nhận ra được sống là quý giá thật nhưng được sống đúng là mình, sống trọn vẹn với những giá trị mình có còn quý giá hơn nữa. Sự sống chỉ có ý nghĩa khi con người được sống tự nhiên với sự hài hòa giữa thể xác lẫn tâm hồn. Con người phải luôn biết đấu tranh với những nghịch cảnh, với chính bản thân, chống lại sự dung tục, để hoàn thiện nhân cách và vươn tới những giá trị tinh thần cao quý.
