TOP 11 bài Phân tích chi tiết “cái bóng” trong Chuyện người con gái Nam Xương hay, đặc sắc nhất, giúp các em học sinh lớp 9 dễ dàng lý giải ý nghĩa chiếc bóng trên tường trong tác phẩm.
Bạn đang đọc: Văn mẫu lớp 9: Phân tích chi tiết “cái bóng” trong Chuyện người con gái Nam Xương
Chính “cái bóng” là nguyên nhân dẫn đến hiểu lầm, gây ra sự oan trái cho nhân vật Vũ Nương trong Chuyện người con gái Nam Xương. Vậy mời các em cùng theo dõi 11 bài phân tích chi tiết cái bóng trong bài viết dưới đây của Download.vn để hiểu sâu sắc hơn, ngày càng học tốt môn Văn 9.
Phân tích chi tiết “cái bóng” trong Chuyện người con gái Nam Xương
Dàn ý phân tích chi tiết “cái bóng”
I. Mở bài
Giới thiệu truyện Chuyện người con gái Nam Xương và chi tiết chiếc “cái bóng”:
- “Chuyện người con gái Nam Xương” là câu chuyện đã lấy nước mắt của người đọc bởi cốt truyện cảm động sâu sắc, hình tượng nhân vật xây dựng chân thực, khách quan, nghệ thuật kể chuyện li kì, hấp dẫn và các chi tiết giàu ý nghĩa.
- Một trong những chi tiết để lại nhiều ấn tượng đó là hình ảnh “cái bóng”.
II. Thân bài
– Cái bóng của nàng Vũ Nương in trên vách tường qua ánh đèn dầu chính là chỉ tiết tạo nên thắt nút, sự mâu thuẫn bắt đầu xảy ra:
- Vũ Nương đã nói với con mình rằng chiếc bóng trên tường kia chính là cha.
- Sợ con buồn tủi và thiếu thốn tình cảm của cha mà nàng đã nói dối Đản, lời nói dối ấy là biểu hiện cao đẹp nhất của tình yêu mà Vũ Nương dành cho con.
- Đối với bé Đản, chiếc bóng ấy là hiện thân của cha mình, là điều có thể khỏa lấp nỗi mong chờ trong em.
- Trong suy nghĩ non nớt của mình, em luôn tin mình có một người cha đêm nào cũng đến với mẹ con mình.
- Câu chuyện về người cha khác từ bé Đản đã làm nảy ra trong Trương Sinh mối nghi ngờ không dứt
=> Trương Sinh cho rằng vợ mình không chung thủy, hắn mắng nhiếc chửi rủa, đánh đập nàng. Nàng buộc phải gieo mình xuống sông Hoàng Giang.
– Cái bóng cũng chính là chi tiết mở nút, chứng minh sự oan khiên của nàng Vũ Nương.
- Trong đêm, khi ngồi cùng bé Đản, cái bóng xuất hiện, bé Đản gọi tiếng “cha” như những lần ngồi cùng mẹ.
- Trương Sinh hiểu được lỗi lầm của mình và nhận ra sự đau đớn của vợ.
=> Chiếc bóng đã hoá giải báo nỗi nghi ngờ trong Trương Sinh.
III. Kết bài
- Chi tiết đã góp phần vạch trần chế độ phong kiến nhiều bất công tàn bạo, khi mà chế độ phụ hệ lên ngôi, sự nhẫn tâm đã đẩy người phụ nữ trở nên khốn khổ đến đường cùng.
Ý nghĩa chi tiết “cái bóng” trong Chuyện người con gái Nam Xương
Mẫu 1
– Cái bóng có ý nghĩa thắt nút câu chuyện vì:
- Đối với Vũ Nương: Trong những ngày chồng đi xa, vì thương nhớ chồng, vì không muốn con nhỏ thiếu vắng bóng người cha nên hàng đêm, Vũ Nương đã chỉ bóng mình trên tường, nói dối con đó là cha nó. Lời nói dối của Vũ Nương với mục đích hoàn toàn tốt đẹp.
- Đối với bé Đản: Mới 3 tuổi, còn ngây thơ, chưa hiểu hết những điều phức tạp nên đã tin là có một người cha đêm nào cũng đến, mẹ đi cũng đi, mẹ ngồi cũng ngồi, nhưng nín thin thít và không bao giờ bế nó.
- Đối với Trương Sinh: Lời nói của bé Đản về người cha khác (chính là cái bóng) đã làm nảy sinh sự nghi ngờ vợ không thuỷ chung, nảy sinh thái độ ghen tuông và lấy đó làm bằng chứng để về nhà mắng nhiếc, đánh đuổi Vũ Nương đi để Vũ Nương phải tìm đến cái chết đầy oan ức.
– Cái bóng cũng là chi tiết mở nút câu chuyện: Chàng Trương sau này hiểu ra nỗi oan của vợ cũng chính là nhờ cái bóng của chàng trên tường được bé Đản gọi là cha.
– Chính cách thắt, mở nút câu chuyện bằng chi tiết cái bóng (một thứ mờ nhạt, vô nghĩa) đã làm cho cái chết của Vũ Nương thêm oan ức, giá trị tố cáo đối với xã hội phong kiến nam quyền đầy bất công với người phụ nữ càng thêm sâu sắc hơn.
Mẫu 2
– Cách kể chuyện:
- Cái bóng là một chi tiết đặc sắc, là một sáng tạo nghệ thuật độc đáo làm cho câu chuyện hấp dẫn hơn so với truyện cổ tích.
- Cái bóng là đầu mối, điểm nút của câu chuyện. Thắt nút là nó, mà mở nút cũng là nó.
– Góp phần thể hiện tính cách nhân vật:
- Bé Đản ngây thơ
- Trương Sinh hồ đồ, đa nghi.
- Vũ Nương yêu thương chồng con.
– Cái bóng góp phần tố cáo xã hội phong kiến hung tàn, khiến hạnh phúc của người phụ nữ hết sức mong manh.
Phân tích chi tiết “cái bóng” – Mẫu 1
Nguyễn Dữ là một tác giả tiêu biểu “Chuyện người con gái Nam Xương”. Câu chuyện đã lấy nước mắt của người đọc bởi cốt truyện cảm động sâu sắc, hình tượng nhân vật xây dựng chân thực, khách quan, nghệ thuật kể chuyện li kì, hấp dẫn và các chi tiết giàu ý nghĩa. Một trong những chi tiết để lại nhiều ấn tượng đó là hình ảnh “cái bóng”.
Cái bóng của nàng Vũ Nương in trên vách tường quà ánh đèn dầu chính là chỉ tiết tạo nên thắt nút, sự mâu thuẫn bắt đầu xảy ra. Là một người vợ có chồng ra chiến trận bão năm không chút tin tức, nàng thui thủi một mình chăm mẹ già con côi. Cuộc sống xa chồng đã vất vả khó khăn lại thiếu thốn tình cảm chắc chắn càng mệt mỏi, nhưng không vì thế mà nàng bận lòng, vẫn một mực chung thủy, son sắt. Hiểu được nỗi mong nhớ cha của đứa con thơ khi sinh ra chưa một lần gặp bố, nàng đã nói dối con mình rằng chiếc bóng trên tường kia chính là cha con đó, người vẫn luôn đồng hành và dõi theo mẹ con ta. Sợ con buồn tủi và thiếu thốn tình cảm của cha mà nàng đã nói dối Đản, đó là lời nói dối ngọt ngào hằng mong điều tốt đẹp không có gì là xấu xa cả. Đối với bé Đản, chiếc bóng ấy là hiện thân của cha mình, là điều có thể khỏa lấp nỗi mong chờ trong em. Vì mới vừa lên ba còn thơ ngây, chưa biết quá nhiều điều nên em tin vào lời mẹ. Trong suy nghĩ non nớt của mình, em luôn tin mình có một người cha đêm nào cũng đến với mẹ con mình. Người cha ấy luôn quấn quýt bên mẹ, mẹ đi cũng đi, mẹ ngồi cũng ngồi, luôn im lặng mà chưa bao giờ bế Đản. Cậu bé ấy thật thà kể lại cho Trương Sinh nghề về câu chuyện người đàn ông đêm đến cùng mẹ, đó là lời nói vô tư của một đứa trẻ. Nhưng chính câu chuyện về người cha khác từ bé Đản đã làm nảy ra trong Trương Sinh mối nghi ngờ không dứt, bản tính ghen tuông cùng sự nóng nảy của hắn khiến cho Vũ nương phải đau khổ vô cùng. Từ cái bóng ấy mà Trương Sinh cho rằng vợ mình không chung thủy, hắn mắng nhiếc chửi rủa, đánh đập nàng mặc cho hàng xóm can ngăn. Hắn đã nhẫn tâm đuổi người phụ nữ đầu ấp tay kề, người đã chăm sóc mẹ già lúc ốm đau, chăm con khi non thơ, bé bỏng ra khỏi nhà. Đường cùng, nàng buộc phải gieo mình xuống sông Hoàng Giang để chứng minh cho sự trong sạch, thủy chung của mình.
Cái bóng cũng chính là chi tiết mở nút, chứng minh sự oan khiên của nàng Vũ Nương. Trong đêm, khi ngồi cùng bé Đản, cái bóng xuất hiện, bé Đản gọi tiếng “cha” như những lần ngồi cùng mẹ, bây giờ hắn mới hiểu được lỗi lầm của mình và nhận ra sự đau đớn của vợ. Chính chiếc bóng đã hoá giải báo nỗi nghi ngờ trong Trương Sinh để chàng nhận ra lỗi lầm của mình, mặc dù đó là lời hối hận muộn màng.
Một chi tiết tưởng chừng như bình thường đơn giản nhưng lại góp phần tạo nên sức hấp dẫn cho câu chuyện, hình thành nên tư tưởng cho tác phẩm. Chi tiết chiếc bóng đã góp phần vạch trần chế độ phong kiến nhiều bất công tàn bạo, khi mà chế độ phụ hệ lên ngôi, sự nhẫn tâm đã đẩy người phụ nữ trở nên khốn khổ đến đường cùng.
Chiếc bóng là chi tiết đặc biệt góp phần đẩy câu chuyện lên cao trào và cũng là chi tiết cởi nút cho mọi oan khuất của Vũ Nương.
Phân tích chi tiết “cái bóng” – Mẫu 2
Trong “Chuyện người con gái Nam Xương”, chi tiết cái bóng là một hình tượng nghệ thuật đặc sắc. Thật vậy, chiếc bóng mang nhiều giá trị mà tác giả Nguyễn Dữ muốn truyền tải. Đầu tiên, chiếc bóng mang giá trị hiện thực, thể hiện cho nỗi khổ và hoàn cảnh tội nghiệp của Vũ Nương nói riêng và người phụ nữ trong xã hội phong kiến nói chung. Vì không có chồng ở bên nên chiếc bóng trở thành thứ mà Vũ Nương chỉ vào để dạy con chính là chiếc bóng. Chiếc bóng chính là hiện thân của sự cô đơn của Vũ Nương. Cùng với chiếc bóng của mình trên vách, Vũ Nương vừa làm mẹ, vừa làm cha. Một giá trị hiện thực thứ hai của chiếc bóng đó là chiếc bóng đã tố cáo hiện thực chiến tranh làm cho đôi lứa chia lìa và bé Đản phải sống những ngày không có cha, Vũ Nương sống những ngày không có chồng. Thứ hai, chiếc bóng còn chính là yếu tố dẫn đến nỗi hàm oan của Vũ Nương. Vì con trẻ non nớt, vì người chồng ít học lại còn hay ghen, chiếc bóng đã trở thành nguyên nhân khiến cho Vũ Nương bị chồng nghi là thất tiết. Chính chiếc bóng đã trở thành một trong những yếu tố dẫn đến nỗi oan và cái chết của Vũ Nương. Chiếc bóng qua lời kể của bé Đản chính là chi tiết thắt nút câu chuyện. Và đến khi Trương Sinh hiểu rõ mọi chuyện, chính chiếc bóng của Trương Sinh lại là thứ giải oan cho Vũ Nương và mở nút câu chuyện. Tóm lại, qua những lần xuất hiện của chiếc bóng, chiếc bóng chính là hình tượng nghệ thuật thể hiện cho những giá trị tư tưởng mà tác giả muốn truyền đạt.
Phân tích chi tiết “cái bóng” – Mẫu 3
Ai đó đó đã từng nói: “Chi tiết nghệ thuật là hạt bụi vàng của tác phẩm”. Nó có thể nhỏ bé như một hạt cát nhưng đủ để độc giả hình dung về một sa mạc mênh mông. Chi tiết nghệ thuật có thể chỉ như một giọt nước nhưng gợi được biển cả vô cùng vô tận. Chi tiết chiếc bóng trong tác phẩm “Chuyện người con gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ là một chi tiết nghệ thuật đắt giá như thế.
Đúng như văn hào vĩ đại người Nga Macxim Gorki từng nói: “Chi tiết nhỏ làm nên nhà văn lớn”. Chi tiết nghệ thuật là những yếu tố nhỏ lẻ của tác phẩm nhưng mang sức chứa lớn về cảm xúc và tư tưởng. Sức chinh phục của hình tượng nghệ thuật là ở sự truyền cảm thì yếu tố quyết định sức truyền cảm, hấp dẫn người đọc là chi tiết. Nhờ chi tiết mà các sự việc trong cốt truyện được triển khai và phát triển hợp lí, tự nhiên. Thông qua chi tiết mà cảnh trí, tình huống, tính cách, tâm trạng, hình dáng và số phận nhân vật được khắc họa, bộc lộ đầy đủ, rõ nét. Trong một tác phẩm văn học, chi tiết là sự đặc tả cụ thể tạo nên sức hấp dẫn, chứa đựng tư tưởng nghệ thuật của nhà văn và tác phẩm. Chi tiết chiếc bóng được đánh giá là chi tiết đặc sắc và đắt giá nhất bởi ý nghĩa sâu sắc và giá trị nghệ thuật to lớn của nó đối với toàn bộ thiên truyện.
Chi tiết chiếc bóng xuất hiện hai lần trong tác phẩm và đểu ở phần giữa của truyện. Cả hai lần, chi tiết ấy đểu gián tiếp xuất hiện trong lời nói của nhân vật bé Đản, con trai của Vũ Nương và Trương Sinh. Lần đầu là khi Trương Sinh mới trở về’ sau nhiêu năm chinh chiến, nghe chàng xưng là cha, bé Đản không khỏi ngạc nhiên: “Ô hay! Thế ra ông cũng là cha tôi ư?” bởi: “Trước đây, thường có một người đàn ông, đêm nào cũng đến, mẹ Đản đi cũng đi, mẹ Đản ngồi cũng ngồi, nhưng chẳng bao giờ bế Đản cả”. Lần thứ hai là khi Vũ Nương đã tự tận, một mình ngồi bên con trong đêm khuya vắng, Trương Sinh vỡ òa trong đau đớn khi nhận ra chiếc bóng là điều bé Đản nói đến bấy lâu nay khi đứa con ngây thơ chỉ chiếc bóng chàng trên tường: “Cha Đản lại đến kia kìa!”.
Là một điểm sáng thẩm mĩ của tác phẩm, chi tiết chiếc bóng có vị trí không thể thiếu trong sự phát triển cốt truyện, gắn liền với bước ngoặt trong cuộc đời Vũ Nương. Trước hết, chi tiết chiếc bóng là điểm thắt nút đẩy kịch tính lên cao độ trong chuỗi sự việc của tác phẩm. Nhờ đó, Nguyễn Dữ xây dựng được tình huống truyện đầy ngẫu hứng nhưng lại chặt chẽ, logic và tự nhiên. Người xưa vẫn dạy: “Đi hỏi già, về’ nhà hỏi trẻ”. Lời bé Đản vì thế càng khiến Trương Sinh tin tưởng không chút nghi ngờ nhiều điểm chưa rõ ràng trong đó. Nhưng quả thực, bé Đản cũng không nói sai. Vấn đề nằm ở sự thiếu rõ ràng trong cầu nói lại đặt vào bản tính đa nghi và bảo thủ của Trương Sinh, điều đó đẩy Vũ Nương vào một tình huống nghiệt ngã không lối thoát. Nếu không có chi tiết chiếc bóng, có thể nói, thật khó để tạo nên tình huống độc đáo và thử thách đến vậy cho nhân vật bộc lộ mình.
Chiếc bóng tích oan và cũng giải oan cho nàng Vũ Thị Thiết. Lần thứ hai xuất hiện, chiếc bóng không lời đã giải thích cho Trương Sinh hiểu rõ nỗi oan khuất của vợ mình. Trăm lời thanh minh của Vũ Nương, vạn lời bênh vực của hàng xóm cũng không bằng một tích tắc Trương Sinh nhìn theo tay bé Đản thấy chiếc bóng trên vách nhà. Trương Sinh vì đa nghi, bảo thủ và ghen tuông mù quáng mà hại chết vợ nhưng rồi bản thân chàng cũng không có được hạnh phúc, nhận ra chiếc bóng là “người cha” hàng đêm của con, chàng hiểu ra bao nhiêu cơ sự. Chàng không chỉ hiểu nỗi oan tày trời của vợ mà còn hiểu tình thương con vắng bóng cha của vợ mình, không chỉ nhận ra sai lầm của bản thân mà có lẽ chàng cũng đã tự phá vỡ hạnh phúc tròn đầy mà mình có. Chiếc bóng không lời, chiếc bóng thầm lặng mà lại giúp phản ánh sự rủi ro, bất hạnh đầy ngẫu nhiên, phản ánh hạnh phúc mong manh của con người trong cuộc sống. Từ chi tiết này, mỗi nhân vật đều tự bộc lộ được mình. Chàng Trương Sinh đa nghi, bảo thủ và mù quáng, nàng Vũ Nương bất hạnh, thiệt thòi, bé Đản thơ ngây và vô tình mất mẹ vì một sự hiểu lầm tai hại bởi chính lời nói non dại của mình.
Không chỉ có ý nghĩa sống còn với cốt truyện và tình huống truyện, chi tiết chiếc bóng còn dồn nén tình cảm sâu sắc của các nhân vật. Với Vũ Nương, chiếc bóng là sự hiện hữu của tấm lòng nhớ chồng thương con, không muốn con nhỏ thiếu vắng bóng cha nên mới nói chiếc bóng là cha nó. Đó là lời nói dối xuất phát từ tình yêu thương của một người phụ nữ. Với bé Đản, mới ba tuổi còn ngây thơ và hồn nhiên, chưa hiểu hết những điều phức tạp nên đã tin về một người cha như thế, đêm nào cũng đến, hiện hữu trên vách nhà, dưới ngọn đèn dầu khuya. Với Trương Sinh, chiếc bóng vừa là bài học cay đắng vừa cho thấy sự bất công chàng trút lên vợ mình. Với tác phẩm, chi tiết cái bóng là điểm thắt nút cao trào, đem lại bước ngoặt và xung đột sâu sắc cho tác phẩm. Kịch tính càng được đẩy lên đến gay gắt và nung nấu hơn khi Trương Sinh không chịu nói ra, không kể lời con mà chỉ lấy chuyện bóng gió mắng nhiếc, đánh đuổi nàng. Đầy cũng là tình huống giúp Nguyễn Dữ đặc tả thân phận của người phụ nữ xưa:
Đau đớn thay phận đàn bà
Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung.
Mối oan của Vũ Nương được buộc bởi chính hành động của nàng mỗi ngày, bởi lời của đứa con đứt ruột đẻ ra và bởi sự tàn nhẫn của người chồng đầu gối tay ấp. Nàng rơi vào bi kịch bởi chính cái bóng của mình, hạnh phúc bao lâu nay luôn cố gắng vun đắp, “giữ gìn khuôn phép” đã tan vỡ không thể cứu vãn. Hạnh phúc với người phụ nữ thật mong manh, ngắn ngủi, luôn có những những bất trắc, rủi ro, nghịch lý vận vào cuộc đời họ, đẩy họ tới bước đường cùng.
Cũng như chi tiết chiếc lá trong truyện ngắn “Chiếc lá cuối cùng” của O. Henry. Chiếc bóng trên tường là người giả, chiếc lá trên tường là lá giả. Nhưng hai chi tiết, hai cái giả ấy đã đưa đẩy cốt truyện lên đến cao trào, đã đưa đến hai sự thật đối nghịch: cái chết và sự sống. Con người vững lòng tin ở sự sống trong việc chờ chồng nuôi con như Vũ Nương vì “cái bóng” mà phải tìm đến cái chết, còn con người đang tuyệt vọng trong cuộc chiến với bệnh tật, đang đi dần vào cõi chết như Giôn-xi lại tìm thấy sự sống qua “chiếc lá”. Hai chi tiết nghệ thuật với những quan niệm nhân sinh sâu sắc mà mỗi tác giả muốn gửi gắm, chứa đựng cảm xúc và tư tưởng thật đáng quý trọng.
Chi tiết nghệ thuật “cái bóng” cùng tác phẩm “Chuyện người con gái Nam Xương” là lời tố cáo xã hội phong kiến vùi dập một người phụ nữ xinh đẹp và đức hạnh. Đồng thời, đó cũng là lời nhắc nhở mỗi chúng ta trong cuộc sống không nên vội vàng phán xét người khác khi những mối nghi ngờ diễn ra cần thẳng thắn giải quyết. Cuộc sống luôn chứa đựng những rủi ro khó lường nên mỗi khoảnh khắc và những gì mình đang có đểu đáng được người mẹ, người chị trong gia đình bởi họ là những người vun vén hạnh phúc bằng tất cả sự hy sinh thầm lặng, sự tảo tần và tình yêu thương.
Mỗi tác phẩm văn học xuất sắc giống như một “tảng băng trôi” (Ernest Hemingway) ôm chứa trong lòng nó biết bao giá trị tiềm ẩn. Những chi tiết đắt giá có ý nghĩa như tấm gương soi giúp người đọc nhìn thấu vẻ đẹp và giá trị tiềm ẩn đó. Và cái bóng cũng chính là một chi tiết đáng quý như vậy trong “Chuyện người con gái Nam Xương”.
Phân tích chi tiết “cái bóng” – Mẫu 4
Trong văn bản “Chuyện người con gái Nam Xương”, tác giả Nguyễn Dữ đã sử dụng một phép ẩn dụ rất hay khiến người đọc phải suy nghĩ, đó là hình ảnh cái bóng trên tường của Vũ Nương. Do Trương Sinh vắng nhà đi đánh giặc nên Trương Đản luôn hỏi về bố, do đó Vũ Nương đã mượn chiếc bóng của mình để nói với người con đó là cha của mình. Trong những ngày cách xa, Vũ Nương nhớ thương chồng hết sức nên cô ấy chọn hình ảnh cái bóng vì trong suy nghĩ của cô,người chồng luôn ở bên cạnh như hình với bóng. Nhưng chỉ vì một hình ảnh cái bóng mà gây ra bao nhiêu là hậu quả.
Trong đời sống đối với chúng ta cái bóng là thứ luôn gắn liền với thân thể con người. Nó là một thứ mà hoàn toàn không thể nào tách ra hoặc làm nó không xuất hiện. Nó như là một phần của thể xác của chúng ta. Nhưng trong văn bản này, hình ảnh cái bóng là một chi tiết nghệ thuật sáng tạo, độc đáo, giàu ý nghĩa. Chi tiết này xuất hiện từ đầu tác phẩm làm cho văn bản trở nên thú vị hơn.
Chiếc bóng được Vũ Nương ví như cha của bé Đản vì nỗi nhớ chồng cũng như nỗi nhớ cha của đứa bé. Bé Đản tin đó là sự thật và luôn nhớ thương về cha – cái bóng của Vũ Nương. Với một đứa trẻ chỉ mới lên ba luôn tin là cha mình hằng đêm điều đến chơi với mình, mẹ ngồi cha cùng ngồi, mẹ đi cha cũng đi, chỉ có điều cha không bao giờ lên tiếng cũng như bế Đản lên. Cha – chiếc bóng của Vũ Nương đã lắp đi những nỗi nhớ nhung của bé Đản về cha cũng như của Vũ Nương về người chồng ở nên xa xôi đánh giặc.
Còn về phía Trương Sinh, một người ít học, hay suy nghĩ mơ hồ thì khi nghe bé Đản nói về người cha – chiếc bóng của Vũ Nương đã làm cho sự ghen tuông mơ hồ và những suy nghĩ về người vợ không chung thủy với mình. Vì lòng tự trọng của Trương Sinh quá cao nên đã đánh, mắng, sỉ nhục thậm chí ruồng bỏ người vợ bấy lâu nay hết mực chung thủy, hiền dịu mà không cho nàng giải thích. Làm tan nát hạnh phúc gia đình chỉ vì cái “tôi” của Trương Sinh quá cao. Câu chuyện đã được lên đoạn cao trào.
Chi tiết cái bóng trên tường của Vũ Nương đã tháo đi nút thắt của sự nghi ngờ của Trương Sinh và đã giúp cho Vũ Nương xóa đi được nỗi oan ức của như lấy lại được sự trong sạch của mình. Cũng nhờ vào cái bóng đã khiến cho Trương Sinh cảm thấy hối hận về những gì mình đã làm với Vũ Nương.
Chi tiết chiếc bóng do Nguyễn Dữ đưa vào tưởng chừng như đơn giản nhưng đã tạo nên cái chết oan ức của Vũ Nương. Đồng thời, nó cũng phản ánh được những giá trị về xã hội của thời phong kiến.
Phân tích chi tiết “cái bóng” – Mẫu 5
Trong tác phẩm “Chuyện người con gái Nam Xương” của tác giả Nguyễn Du là một chi tiết đặc sắc, giàu ý nghĩa . Hình ảnh chiếc bóng trên tường của Vũ Nương trong trò vui đùa với con là một yếu tố độc đáo, có vai trò thắt nút và mở nút câu chuyện tình đầy trái ngang, oan khuất của Vũ Nương.
Lúc ấy, bé Đản chỉ mới 3 tuổi, còn ngây thơ, chưa hiểu hết những điều phức tạp nên đã tin và hiểu lầm là có một người cha đêm nào cũng đến, mẹ đi cũng đi, mẹ ngồi cũng ngồi, nhưng lúc nào cũng im lặng và chẳng bao giờ bế nó. Nó nghĩ cha thật vô tâm nhưng lúc nào cũng vẫn ở bên nó để bảo vệ Vũ Nương và bé Đản.
Đối với người mới đi lính trở về như Trương Sinh thì việc bé Đản nói có một người cha khác rất dễ gây hiểu lầm. Cái bóng theo góc nhìn của Trương Sinh là một người đàn ông mà vợ đã ngoại tình khi mình không ở nhà, vốn có tính ghen tuông nên không cần rõ sự tình ra sau anh cho rằng vợ mình đã thất tiết và đó là nỗi nhục lớn nhất của người đàn ông thời xưa.
Việc làm của Vũ Nương ngay từ ban đầu xuất phát từ tấm lòng người mẹ là không hề sai. Vì thương con, sợ con buồn tủi vì không có cha nên nói với con rằng chiếc bóng của mình là cha của con. Trong lòng vốn chỉ định an ủi con, cho con một người cha như những bạn bè cùng lứa. Một bên là muốn cho con có cha, một bên lại không muốn dẫn đàn ông khác về, một lòng trung trinh cùng chồng nên việc lựa chọn chiếc bóng làm cha thằng bé đã là biện pháp tốt nhất.
Việc Vũ Nương nói cái bóng của mình đó là cha vì không muốn thấy con mình thiếu vắng tình yêu thương của một người cha, nhưng cách đó cũng có cái sai ẩn trong đó. Vì bé Đản luôn nghĩ chiếc bóng chính là cha của mình nên bé khi thấy Trương Sinh từ xa về nhà thì bé không biết đó mới là cha. Và đến khi bé Đản hỏi Trương Sinh “Thế ra ông cũng là cha tôi ư? ” và nói rằng ” Có một người đàn ông đêm nào cũng đến, mẹ đi ông đi, mẹ nằm ông nằm…” đã gây hiểu lầm cho Trương Sinh. Cũng chính nó đã hại cho mẹ của bé đã bị Trương Sinh đánh oan và tìm đến cái chết.
Từ câu chuyện “Chuyện người con gái Nam Xương” và hình ảnh cái bóng của nàng Vũ Nương đã nói lên được tấm lòng thương yêu con. Vì sợ rằng bé Đản sinh ra sẽ không có cha bên cạnh nên đã nhờ chiếc bóng của mình làm thay. Qua đó, đề cao tính nết của người phụ nữ trong xã hội phong kiến thời xưa. Tuy nhiên họ lại không được tôn trọng. Hình ảnh người cha hiện trên bức tường vào mỗi buổi tối trong mắt bé Đản cũng đã thể hiện sự hồn nhiên, ngây thơ, trong sáng của trẻ thơ. Từ góc nhiều góc nhìn khác nhau ta thấy hình tượng chiếc bóng của Vũ Nương là vô cùng phong phú và giàu ý nghĩa.
Hình ảnh Vũ Nương dùng chiếc bóng của chính minh được in lên tường hằng đêm để bé Đản khỏi phai tủi thân vì vắng bóng cha đã gây ấn tượng và là điểm nhấn trong bài văn. Nhưng Trương Sinh đã không hiểu điều đó và kết tội Vũ Nương vì tinh hay ghen của mình, sau đó đau Vũ Nương đã tự tử nhưng Trương Sinh vẫn không hối hận. Điều đó đã phản ánh vị trí của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, những con người vĩ đại không được công nhận và bị đối xử không được giống như con người.
Phân tích chi tiết “cái bóng” – Mẫu 6
Văn học nghệ thuật – sự tổng hòa của thế giới hiện thực khách quan và thế giới tâm hồn của nhà văn – kết tinh trong khả năng sử dụng ngôn ngữ, câu từ, chi tiết nghệ thuật của người nghệ sĩ. Một tác phẩm văn chương thực sự đi vào lòng người khi cho ta cảm nhận được toàn bộ hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan, khi nó bộc lộ rõ tấm lòng, tâm tư tình cảm của người cầm bút, và đặc biệt phải giúp người đọc lưu lại trong tâm khảm một ấn tượng thật sự về những chi tiết nghệ thuật đặc sắc mà nhà văn thể hiện qua tác phẩm. Chính vì vậy, nghệ thuật luôn ẩn chứa sứ mệnh cao cả và thiêng liêng, góp phần làm đẹp cho cuộc đời. Ai đó đã từng nói: “Chi tiết nghệ thuật là hạt bụi vàng của tác phẩm”. Nó có thể nhỏ bé như một hạt cát nhưng đủ để độc giả hình dung về một sa mạc mênh mông. Chi tiết nghệ thuật có thể chỉ như một giọt nước nhưng gợi được biển cả vô cùng vô tận. Chi tiết “chiếc bóng” trong tác phẩm “Chuyện người con gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ là một chi tiết nghệ thuật đắt giá như thế.
“Chuyện người con gái Nam Xương” – tác phẩm trích trong “Truyền kì mạn lục” một tác phẩm văn xuôi có giá trị của văn học cổ nước ta ở thế kỉ XVI, tập truyện văn xuôi đầu tiên viết bằng chữ Hán ở Việt Nam. Nhân vật chính là Vũ Nương, một phụ nữ đẹp người, đẹp nết đã phải lấy cái chết để minh oan trước sự ghen tuông vô cớ của chồng mình.
Đúng như văn hào vĩ đại người Nga M. Goor-ki từng nói: “Chi tiết nhỏ làm nên nhà văn lớn”. Chi tiết nghệ thuật là những yếu tố nhỏ lẻ của tác phẩm nhưng mang sức chứa lớn về cảm xúc và tư tưởng. Sức chinh phục của hình tượng nghệ thuật là ở sự truyền cảm thì yếu tố quyết định sức truyền cảm, hấp dẫn người đọc là chi tiết. Nghệ thuật là một lĩnh vực đặc thù vì thế tầm vóc của người nghệ sĩ có thể được làm nên từ những yếu tố nhỏ nhất ấy. Những nhà văn lớn thường có khả năng sáng tạo được những chi tiết nhỏ nhưng giàu giá trị biểu đạt, góp phần đắc lực trong việc thể hiện chủ đề tư tưởng của tác phẩm. Nhờ chi tiết mà các sự việc trong cốt truyện được triển khai và phát triển hợp lí, tự nhiên. Thông qua chi tiết mà cảnh trí, tình huống, tính cách, tâm trạng, hình dáng và số phận nhân vật được khắc họa, bộc lộ đầy đủ, rõ nét. Trong một tác phẩm văn học, chi tiết là sự đặc tả cụ thể tạo nên sức hấp dẫn, chứa đựng tư tưởng nghệ thuật của nhà văn và tác phẩm. Chi tiết “chiếc bóng” được đánh giá là chi tiết đặc sắc và đắt giá nhất bởi ý nghĩa sâu sắc và nghệ thuật to lớn của nó đối với toàn bộ thiên truyện.
Chi tiết “chiếc bóng” xuất hiện hai ần trong tác phẩm và đều ở phần giữa của thiên truyện. Cả hai lần, chi tiết ấy đều gián tiếp xuất hiện trong lời nói của nhân vật bé Đản – con trai của Vũ Nương và Trương Sinh. Lần đầu là khi Trương Sinh mới trở về sau chinh chiến, nghe chàng xưng là cha, bé Đản không khỏi ngạc nhiên: “Ô hay! Thế ra ông cũng là cha tôi ư?”. Bởi: “Trước đây, thường có một người đàn ông, đêm nào cũng đến, mẹ Đản đi cũng đi, mẹ Đản ngồi cũng ngồi, nhưng chẳng bao giờ bế Đản cả”. Lần thứ hai là khi Vũ Nương đã trẫm mình xuống dòng Hoàng Giang, một mình ngồi bên con trong đêm khuya thanh vắng, Trương Sinh vỡ òa trong đau đớn khi nhận ra “chiếc bóng” là điều mà bé Đản nói đến bấy lâu nay khi đứa con ngây thơ chỉ bóng chàng trên vách tường: “Cha Đản lại đến kia kìa!”.
Là một điểm sáng thẩm mĩ của tác phẩm, chi tiết “chiếc bóng” có vị trí không thể thiếu trong sự phát triển cốt truyện, gắn liền với bước ngoặt trong cuộc đời của Vũ Nương. Trước hết, chi tiết “chiếc bóng” là điểm thắt nút đẩy kịch tính của câu chuyện lên cao độ trong chuỗi sự việc của tác phẩm. Nhờ đó, Nguyễn Dữ đã xây dựng được được một tình huống truyện đầy ngẫu hứng nhưng lại lôgic, chặt chẽ và cũng rất tự nhiên. Người xưa vẫn dạy: “Ra đường hỏi già, về nhà hỏi trẻ”. Lời nói của bé Đản vì thế càng khiến cho Trương Sinh tin tưởng không chút nghi ngờ nhiều điểm chưa rõ ràng trong đó. Nhưng quả thực, bé Đản cũng không nói sai. Vấn đề nằm ở sự thiếu rõ ràng trong câu nói lại đặt vào bản tính đa nghi, hay ghen và bảo thủ của Trương Sinh, chính điều này đã đẩy Vũ Nương vào một tình huống nghiệt ngã không lối thoát. Nếu như không có chi tiết “chiếc bóng”, có thể nói, thật khó có thể tạo nên tình huống độc đáo và thử thách đến vậy cho nhân vật bộc lộ vẻ đẹp về phẩm chất của mình.
Chi tiết “chiếc bóng” chính là hạt nhân tích trữ nỗi oan và cũng là cơn gió mùa thu giải oan cho Vũ Nương. Lần thứ hai xuất hiện, “chiếc bóng” không lời đã giải thích cho Trương Sinh hiểu rõ nỗi oan khuất của vợ mình. Trăm lời thanh minh của Vũ Nương, vạn lời bênh vực của bà con hàng xóm cũng không bằng một tích tắc Trương Sinh nhìn theo tay bé Đản thấy “chiếc bóng” trên vách tường nhà. Trương Sinh vì đa nghi, bảo thủ và ghen tuông mù quáng mà hại chết vợ nhưng rồi bản thân chàng cũng không có được hạnh phúc, nhận ra “chiếc bóng” chính là “người cha” hàng đêm của con, chàng hiểu ra bao nhiêu cơ sự. Chàng không chỉ hiểu nỗi oan tày trời của vợ mà còn hiểu tình thương con vắng bóng cha của vợ mình, không chỉ nhận ra sai lầm của bản thân mà có lẽ chàng cũng đã tự phá vỡ hạnh phúc tròn đầy mà mình đã từng có. Chẳng cầu kì và dài dòng làm gì, chỉ một chi tiết nhỏ thôi nhưng cũng đủ để người đọc thấy được tài năng của Nguyễn Dữ, “chiếc bóng” kia đến một cách vô tình – nó không lời, lặng thầm mà lại phản ánh sự rủi ro, bất hạnh đầy ngẫu nhiên, phản ánh hạnh phúc mong manh của con người trong cuộc sống. Từ chi tiết này, mỗi nhân vật trong câu chuyện đều tự bộc lộ được những tâm trạng, vẻ đẹp của mình. Chàng Trương Sinh đa nghi, bảo thủ và mù quáng; nàng Vũ Nương bất hạnh, thiệt thòi; bé Đản ngây thơ và vô tình mất mẹ vì một sự hiểu lầm tai hại bởi chính lời nói non dại của mình.
Chi tiết “chiếc bóng” không chỉ có ý nghĩa sống còn với cốt truyện và tình huống truyện mà nó còn dồn nén tình cảm sâu sắc của các nhân vật. Với Vũ Nương, “chiếc bóng” chính là sự hiện hữu của tấm lòng nhớ chồng thương con, không muốn con nhỏ thiếu vắng bóng cha nên mới nói “chiếc bóng” trên vách tường kia là cha bé Đản. Đó là lời nói dối, nhưng nó xuất phát từ tình yêu thương con tha thiết của người phụ nữ. Với bé Đản, mới ba tuổi nên còn ngây thơ và hồn nhiên, chưa hiểu hết những điều phức tạp nên đã tin về một người cha như thế, đêm nào cũng đến, hiện hữu trên vách tường nhà, dưới ngọn đèn dầu đêm khuya. Với Trương Sinh, “chiếc bóng” vừa là một bài học cay đắng, vừa cho thấy sự độc đoán và mù quáng của chàng khi trút lên vợ mình. Với tác phẩm, chi tiết “chiếc bóng” là đỉnh điểm thắt nút câu chuyện, đem lại bước ngoặt và xung đột sâu sắc cho tác phẩm. Yếu tố kịch tính càng được đẩy lên đến gay gắt và nung nấu hơn khi Trương Sinh không chịu nói ra, không kể lời con mà chỉ lấy chuyện bóng gió mắng nhiếc, đánh đuổi Vũ Nương ra khỏi nhà. Đây cũng là một tình huống giúp Nguyễn Dữ đặc tả thân phận của người phụ nữ trong xã hội xưa:
Đau đớn thay phận đàn bà,
Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung.
(Trích Truyện Kiều, Nguyễn Du)
Nỗi oan của Vũ Nương được buộc bởi chính hành động của nàng mỗi ngày, bởi lời của đứa con mà nàng đứt ruột đẻ ra và bởi sự tàn nhẫn của người chồng đầu gối tay ấp. Nàng rơi vào bi kịch bởi chính “chiếc bóng” của mình, hạnh phúc bao lâu nay mà Vũ Nương luôn cố gắng vun đắp, “giữ gìn khuôn phép” đã tan thành mây khói không thể nào cứu vãn nổi. Hạnh phúc với người phụ nữ thật mong manh, ngắn ngủi, luôn có những bất trắc, rủi ro, nghịch lí vận vào cuộc đời họ, đẩy họ tới bước đường cùng.
Ngoài ra, chiếc bóng tạo sự bất ngờ, tính hấp dẫn của tình huống, sự chặt chẽ cho cốt truyện, tạo sự thắt nút, mở nút rất hợp lí. Chi tiết này được để xuống cuối phần thứ hai của truyện, sau khi Vũ Nương không còn nữa, chuyện đau xót nhất đã xảy ra và sai lầm không thể làm lại, mâu thuẫn được đẩy lên đỉnh điểm thành bi kịch. Do đó tính tố cáo cũng sâu sắc, mạnh mẽ hơn. Điều này thể hiện tài năng của Nguyễn Dữ. Như vậy chi tiết này thể hiện rất rõ tư tưởng nhân đạo (thương xót, đồng cảm với những người phụ nữ bất hạnh, bênh vực người phụ nữ, phê phán tư tưởng trọng nam khinh nữ, thói gia trưởng, ích kỉ của những người đàn ông trong xã hội phong kiến…), đồng thời cũng cho thấy tài năng của tác giả.
Chi tiết nghệ thuật “chiếc bóng” cùng tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương là lời tố cáo xã hội phong kiến vùi dập một người phụ nữ xinh đẹp và đức hạnh. Đồng thời, nó cũng là lời nhắc nhở mỗi chúng ta trong cuộc sống không nên vội vàng phán xét người khác khi những mối nghi ngờ diễn ra cần thẳng thắn giải quyết. Cuộc sống luôn chứa đựng những rủi ro khó lường nên mỗi khoảnh khắc và những gì mình đang có đều đáng được người mẹ, người chị trong gia đình trân trọng bởi họ là những người vun vén hạnh phúc bằng tất cả sự hi sinh thầm lặng, sự tảo tần và tình yêu thương hết mình vì cuộc sống hạnh phúc gia đình.
Quả đúng là “Chi tiết nhỏ làm nên nhà văn lớn”. Chi tiết cái bóng đã góp phần thể hiện được tư tưởng của nhà văn Nguyễn Dữ . Một tư tưởng chưa đựng những giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc.
Phân tích chi tiết “cái bóng” – Mẫu 7
“Chuyện người con gái Nam Xương” là một trong hai mươi truyện thuộc “Truyền kì mạn lục” – một tác phẩm nổi tiếng của Nguyễn Dữ. Khi xây dựng bi kịch cuộc đời của nhân vật Vũ Nương – người phụ nữ đức hạnh nhưng bất hạnh thì nhà văn đã tạo ra được một chi tiết then chốt quyết định đến số phận của Vũ Nương, đó là chi tiết “cái bóng”.
Truyện kể về Vũ Thị Thiết, người con gái quê ở Nam Xương, tính tình thùy mị nết na, tư dung tốt đẹp nên được Trương Sinh đem lòng yêu mến liền xin với mẹ đem trăm lạng vàng cưới về làm vợ. Biết chồng có tính đa nghi nên, Vũ Nương hết mực giữ gìn khuôn phép. Bấy giờ, đất nước có chiến tranh, Trương Sinh phải lên đường đi lính. Vũ Nương ở nhà sinh nuôi dạy con và chăm sóc mẹ già, lo ma chay chu đáo khi mẹ chồng mất. Khi Trương Sinh trở về, bế con ra mộ thăm mẹ thì hiểu lầm rằng vợ có người khác. Vũ Nương chịu oan khuất biết không thể rửa sạch liền nhảy xuống sông tự vẫn. Một đêm nọ, Trương Sinh bế con ngồi trước ngọn đèn, thấy đứa bé chỉ vào cái bóng mình bảo đấy là cha mới nhận ra mình đã hiểu lầm vợ, hối hận cũng đã muộn. Cùng làng có người tên là Phan Lan vì cứu Linh Phi trước đó nên khi gặp nạn chết đuối đã được Linh Phi cứu sống, tình cờ gặp Vũ Nương ở thủy cung. Phan Lang trở về trần gian Vũ Nương gửi theo chiếc hoa vàng cùng lời nhắn Trương Sinh. Trương Sinh lập đàn giải oan bên bến Hoàng Giang. Vũ Nương hiện ra giữa dòng ngồi trên chiếc kiệu hoa đa tạ chàng rồi biến mất.
Chi tiết “cái bóng” xuất hiện trong hoàn cảnh sau khi Trương Sinh đi lính, một thời gian sau Vũ Nương sinh hạ một bé trai cáu kỉnh. Trong những ngày tháng không có chồng ở nhà, nàng vừa phải chăm sóc con vừa phải phụng dưỡng mẹ già. Hằng đêm, khi dỗ dành con ngủ, đứa bé thường hỏi về cha của mình. Nàng thường chỉ vào chiếc bóng của mình trên vách tường và bảo đấy là cha Đản.
Chi tiết “cái bóng” trước hết thể hiện được tình yêu thương con sâu sắc của Vũ Nương. Nàng lo lắng rằng con sẽ cảm thấy buồn tủi và thiếu thốn tình cảm nên mới nói dối con. Lời nói dối ấy tưởng chừng như vô hại với đứa trẻ nhưng lại chính nó đã gián tiếp làm hại cuộc đời nàng. Đối với bé Đản, chiếc bóng chính là hiện thân của người cha, của tình cảm cha con thiêng liêng. Đứa bé luôn cho rằng đấy là cha của mình nên khi người cha thực sự trở về mới xa lánh. Trong suy nghĩ non nớt của một đứa trẻ lên ba, bé Đản luôn tin rằng có một người cha đêm nào cũng đến với hai mẹ con. Người cha ấy rất yêu thương mẹ: “Khi mẹ ngồi cũng ngồi, khi mẹ đứng cũng đứng” chỉ có điều người cha ấy chưa từng ôm ấp, nâng niu em mà thôi.
Nhưng không chỉ có vậy, cái bóng còn được đặt cho một sứ mệnh ý nghĩa hơn. Đó là chi tiết thắt nút để rồi tạo ra bi kịch cho Vũ Nương. Đứa bé ngây thơ khi gặp lại Trương Sinh đã kể lại hết toàn bộ câu chuyện. Từ đó, Trương Sinh vốn tính đa nghi đã cho rằng “vợ hư”. Hắn mắng nhiếc thậm chí đánh đập vỡ mặc cho dân làng có giải thích hay Vũ Nương biện giải. Trương Sinh đã nhẫn tâm đuổi người vợ hết mực thủy chung của mình đi dù người vợ ấy đã từng hết lòng chăm sóc hết lòng cho mẹ và con trai của mình. Để rồi Vũ Nương phải tìm đến cái chết chứng minh cho tấm lòng chung thủy. Đó cũng là chi tiết mở nút giúp giải oan cho nàng. Sau khi Vũ Nương chết, Trương Sinh bế con ngồi trước ánh đèn. Bỗng nhiên đứa bé reo lên: “Cha Đản lại đến rồi!”. Trương hỏi đâu thì thấy đứa bé chỉ vào cái bóng của mình. Lúc bây giờ mới biết là vợ bị oan thì cảm thấy vô cùng hối hận. Tuy đó chỉ là sự hối hận muộn màng. Nhưng nó cũng phần nào chứng minh cho phẩm hạnh của nàng Vũ Nương.
Quả thật, chỉ với một chi tiết nhỏ thôi, nhưng đã có vai trò vô cùng quan trọng. Chi tiết “cái bóng” chính là nhãn tự của toàn bộ tác phẩm “Chuyện người con gái Nam Xương”. Khi qua đó, nhà văn muốn tố cáo chiến tranh cũng như chế độ phong kiến đương thời đã đẩy người phụ nữ vào cảnh gia đình chia ly để rồi phải rơi vào bi kịch. Người phụ nữ trong xã hội xưa, họ không được quyết định cuộc đời của mình mà phải phụ thuộc vào người đàn ông:
Thân em như giếng giữa đàng
Người khôn rửa mặt, kẻ phàm rửa chân.
Chỉ một chi tiết nhỏ nhưng đã làm nên giá trị lớn. Quả thật, nhà văn Nguyễn Dữ gửi gắm rất nhiều ý nghĩa với chi tiết này.
Phân tích chi tiết “cái bóng” – Mẫu 8
Macxim Gorki đã từng khẳng định: “Chi tiết nhỏ làm nên nhà văn lớn”. Thật vậy, một tác phẩm văn học có giá trị khi nhà văn sáng tạo ra được những chi tiết hay. Và Nguyễn Dữ cũng đã sáng tạo ra một chi tiết vô cùng đắt giá đó là “cái bóng” trong “Chuyện người con gái Nam Xương”.
Tác phẩm thuộc thiên số 16 trong 20 truyện của “Truyền kì mạn lục” (ghi chép tản mạn những chuyện kỳ lạ được lưu truyền). Câu chuyện xoay quanh cuộc đời nhân vật Vũ Nương – người con gái quê ở Nam Xương, tính tình thùy mị nết na, tư dung tốt đẹp nên được Trương Sinh đem lòng yêu mến liền xin với mẹ đem trăm lạng vàng cưới về làm vợ. Biết chồng có tính đa nghi nên, Vũ Nương hết mực giữ gìn khuôn phép. Bấy giờ, đất nước có chiến tranh, Trương Sinh phải lên đường đi lính. Vũ Nương ở nhà sinh nuôi dạy con và chăm sóc mẹ già, lo ma chay chu đáo khi mẹ chồng mất. Khi Trương Sinh trở về, bế con ra mộ thăm mẹ thì hiểu lầm rằng vợ có người khác. Vũ Nương chịu oan khuất biết không thể rửa sạch liền nhảy xuống sông tự vẫn. Một đêm nọ, Trương Sinh bế con ngồi trước ngọn đèn, thấy đứa bé chỉ vào cái bóng mình bảo đấy là cha mới nhận ra mình đã hiểu lầm vợ, hối hận cũng đã muộn. Cùng làng có người tên là Phan Lan vì cứu Linh Phi trước đó nên khi gặp nạn chết đuối đã được Linh Phi cứu sống, tình cờ gặp Vũ Nương ở thủy cung. Phan Lang trở về trần gian Vũ Nương gửi theo chiếc hoa vàng cùng lời nhắn Trương Sinh. Trương Sinh lập đàn giải oan bên bến Hoàng Giang. Vũ Nương hiện ra giữa dòng ngồi trên chiếc kiệu hoa đa tạ chàng rồi biến mất.
Chi tiết “cái bóng” chỉ xuất hiện hai lần trong câu chuyện, một lần ở đầu một lần ở cuối truyện và đều qua lời nói của bé Đản. Nhưng lại quyết định đến toàn bộ cốt truyện của tác phẩm này. Tại sao một chi tiết nhỏ xuất hiện từ lời nói ngây thơ của một đứa trẻ mới lên ba tuổi lại có ảnh hưởng sâu sắc đến số phận của nhân vật Vũ Nương như vậy? Có lẽ chúng ta cần phải hiểu được ý nghĩa của chi tiết này.
Lần đầu tiên, chi tiết cái bóng xuất hiện khi Trương Sinh trở về sau nhiều năm đi lính. Chàng bế con ra thăm mộ mẹ nhưng đứa bé khóc lóc không theo. Trương Sinh liền bảo với đứa nhỏ: “Con nín đi, đừng khóc! Lòng cha đã buồn khổ lắm rồi!”. Câu nói ấy khiến đứa trẻ ngạc nhiên hỏi lại: “Ông cũng là cha tôi ư? Ông lại biết nói, chứ không như cha trước kia chỉ nín thin thít”. Lời nói ấy khiến Trương vô cùng ngạc nhiên và hỏi lại. Để rồi câu trả lời ngây thơ của bé Đản: “Khi ông chưa về đây, thường có một người đàn ông, đêm nào cũng đến. Mẹ đi cũng đi, mẹ ngồi cũng ngồi, nhưng chẳng bao giờ bế Đản cả” cộng thêm sẵn tính đa nghi đã làm Trương nổi cơn nghi ngờ, cho rằng vợ mình là thất tiết. Mặc Vũ Nương hết lời giải thích cũng như hàng xóm khuyên giải, Trương Sinh vẫn không tin và mặc sức chửi rủa, đánh đập vợ. Vì quá đau khổ, Vũ Nương mới tìm đến cái chết để chứng minh tấm lòng trong sạch. Ở đây, chi tiết này có tính chất “thắt nút” đẩy câu chuyện đến cao trào và khiến cuộc đời nhân vật rơi vào bi kịch.
Lần thứ hai, chi tiết này xuất hiện ở gần cuối tác phẩm. Sau khi Vũ Nương chết. Trương Sinh bế con ngồi trước ánh đèn. Đứa bé bỗng reo lên: “Cha Đản lại đến kìa”. Chàng hỏi lại mới biết thì ra những lúc mình không ở nhà, khi đứa con hỏi cha đang ở đâu, Vũ Nương thường chỉ vào cái bóng của mình và bảo đó là cha Đản. Lời nói ngây thơ của con trẻ vô tội đã đẩy Vũ Nương vào bi kịch. Nhưng cũng chính lời nói ấy đã giải oan cho nàng. Những lời bênh vực của hàng xóm – người ngoài hay lời thanh minh của Vũ Nương – người trong cuôc cũng không bằng lời nói của bé Đản. Muốn tháo nút phải tìm người thắt nút. Giờ đây, khi Trương Sinh nhận ra oan khuất của vợ thì đã quá muộn màng. Một chiếc bóng nhỏ bé, không lời lại có uy lực to lớn như thế với cuộc đời của một con người.
Ngoài ra, chi tiết này cũng chính là lời lên án tố cáo xã hội phong kiến đã đẩy cuộc đời của một người phụ nữ tài năng, đức hạnh vào bi kịch. Vũ Nương chỉ là một trong số rất nhiều người phụ nữ trong xã hội xưa. Đồng thời, Nguyễn Dữ cũng muốn nhắc nhở con người đừng nên phán xét người khác khi chưa hiểu vấn đề. Đôi khi những điều mắt thấy tai nghe có thể không phải là sự thật.
Có thể thấy “Chuyện người con gái Nam Xương” chính là một tác phẩm xuất sắc của nhà văn Nguyễn Dữ. Và chi tiết “cái bóng” là một trong những yếu tố góp phần làm nên điều ấy.
Phân tích chi tiết cái bóng trong Chuyện người con gái Nam Xương hay nhất
Một cốt truyện thông thường thường có các phần: trình bày, thắt nút, cao trào và kết thúc. Tác phẩm “Chuyện người con gái Nam Xương” cũng được viết theo bố cục này. Trong truyện có chi tiết cái bóng được nhắc đến ba lần. Đó là chi tiết thắt nút, đẩy câu chuyện lên cao trào cũng chính là chi tiết mở nút.
Nhân vật chính trong “Chuyện người con gái Nam Xương” là Vũ Nương. Nàng là người phụ nữ nết na, hiền dịu. Khi chồng lên đường tòng quân, nàng đang mang bầu đứa con chung. Chồng đi được ít lâu, nàng sinh ra được một bé trai, đặt tên là Đản. Đứa con lớn dần, Vũ Nương sợ con thiếu thốn tình cha nên hằng đêm, nàng thường chỉ vào chiếc bóng của mình trên vách tường và nói với bé Đản đó chính là cha. Hành động này của nàng xuất phát từ tình yêu thương con và nỗi nhớ thương chồng tha thiết. Một mình đơn côi lẻ bóng biết bao ngày, nàng luôn chung thủy chờ đợi, gửi gắm tâm tình của mình vào cái bóng trên vách tường. Thế nhưng, nàng đâu biết rằng chính hành động vô tư ấy sẽ gây nên tai họa cho chính mình về sau, dẫn đến tấn bi kịch không ngờ. Đây chính là lần đầu tiên chi tiết chiếc bóng xuất hiện, cũng là nút thắt của câu chuyện.
Lần thứ hai, chiếc bóng xuất hiện gián tiếp qua lời nói của bé Đản. Khi Trương Sinh đi lính trở về đã bế con đi thăm mộ mẹ. Đứa bé hồn nhiên nói với cha rằng “có một người đàn ông, đêm nào cũng đến”, “mẹ Đản đi cũng đi, mẹ Đản ngồi cũng ngồi, nhưng chẳng bao giờ bế Đản cả”. Lời nói này đã khơi lên lòng ghen tuông của Trương Sinh. Hắn ta lập tức quay về mắng nhiếc, đuổi đánh vợ. Mặc cho Vũ Nương có cầu xin được giải thích hay được hàng xóm khuyên can, hắn vẫn một mực không tin. Trương Sinh vu cho người vợ đầu ấp tay gối của mình tội danh thất tiết – một tội tày đình, đầy nhục nhã của phụ nữ thời phong kiến. Không thể giải thích, cũng không còn mặt mũi nào nhìn mặt mọi người, Vũ Nương đành chọn cái chết để chứng minh cho sự trong sạch của bản thân. Đọc đến đây, ta thấy uất ức thay cho Vũ Nương, căm ghét tính tình đa nghi, hay ghen của Trương Sinh. Đây là người đàn ông đại diện cho chế độ “nam quyền” thời phong kiến – thứ đã đẩy những người phụ nữ bé nhỏ, yếu thế như Vũ Nương vào đường cùng. Chi tiết cái bóng ở lần hai tuy chỉ xuất hiện gián tiếp nhưng nó đã gây nên cái chết của nhân vật chính. Đây là khúc cao trào, đỉnh điểm của câu chuyện. Ngoài ra, từ cái bóng, ta cũng nhận thấy rõ ràng bản tính của nhân vật Trương Sinh.
Sau khi Vũ Nương mất, vào một đêm, khi Trương Sinh ngồi với con “dưới ngọn đèn khuya”, bé Đản lại “chỉ bóng chàng trên vách mà bảo: Cha Đản lại đến kia kìa”. Bấy giờ, Trương Sinh mới nhận ra nỗi oan của vợ nhưng cũng đã muộn. Cái bóng xuất hiện lần thứ ba khiến cho nhân vật nhận thấy lỗi lầm của mình, giúp cởi bỏ nút thắt của câu chuyện.
“Chuyện người con gái Nam Xương” đặc biệt ở chỗ: chỉ dùng chi tiết chiếc bóng lặp đi lặp lại để khiến cho câu chuyện có nút thắt, cao trào rồi kết thúc. Tuy chỉ là một hình ảnh nhỏ bé nhưng cái bóng đã cho ta thấy rõ bi kịch của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, luôn phụ thuộc vào người đàn ông mà không thể tự quyết định số phận của bản thân, cuối cùng phải chọn cái chết để giải thoát.
Ý nghĩa hình tượng chiếc bóng trên tường
“Chuyện người con gái Nam Xương” là thiên truyện thứ 16 trong tổng số 20 truyện của Truyền kỳ mạn lục của Nguyễn Dữ. Nguồn gốc của truyện bắt nguồn từ một truyện cổ tích dân gian tên là Vợ chàng Trương. Câu chuyện được xây dựng theo lối truyền kì. Tình huống dựa trên truyện cổ dân gian. Thế nên tính hoang đường trở thành yếu tố mang nhiều hàm nghĩa sâu sắc. Hình tượng chiếc bóng trên tường của Vũ Nương là một yếu tố độc đáo. Chi tiết có vai trò thắt nút và mở nút câu chuyện tình đầy trái ngang, oan khuất.
Trước hết, chi tiết “cái bóng” trên tường của Vũ Nương có ý nghĩa thắt nút. Nó gây ra mối hoài nghi trong lòng Trương Sinh. Đối với Vũ Nương, một người vợ thủy chung thì “cái bóng” chỉ là “cái bóng”. Trong những ngày chồng xa nhà, Vũ Nương một mình tảo tần nuôi con, chăm mẹ. Vì thương nhớ chồng và khát khao sum họp, Vũ Nương ngày nào cũng nhớ mong. Lúc vui đùa với con, Vũ Nương thường chỉ vào chiếc bóng mình trên vách và nói đùa đó là cha Đản. Đứa con hồn nhiên tin đó là sự thật. Mục đích lời nói đó của Vũ Nương là hoàn toàn tốt đẹp.
Đối với bé Đản, mới chỉ 3 tuổi còn thơ ngây, chưa thể nào hiểu hết những điều phức tạp ấy. Cho nên Đản đã tin có một người cha đêm nào cũng đến. Mẹ Đản đi cũng đi, mẹ Đản ngồi cũng ngồi, nhưng nín thin thít và không bao giờ bế Đản cả.
Chiếc bóng trên tường của Vũ Nương mang đến cho Đản một niềm tin sâu sắc rằng cha luôn bên cạnh mình. Cha rất hiền lành và thường đến mỗi đêm. Khi Đản cảm thấy sợ hãi thì “cha” là một dựa vững chắc của tinh thần. Cha cũng rất nghiêm khắc chỉ ngồi lặng thinh và không bao giờ nói. Đó là tất cả những gì mà một đứa trẻ ngây thơ nghĩ được. Đản hồn nhiên, ngây thơ và thành thực như bản tính vốn có của trẻ thơ.
Còn đối với Trương Sinh lại hoàn toàn khác. Một người ít học, đa nghi lại rất hồ đồ khi nghe câu chuyện đã suy diễn đa chiều. Khi nghe bé Đản nói về một người cha của mình (chính là “cái bóng” của Trương Sinh ở trên từng nhưng Trương Sinh không hiểu) đã làm nảy sinh sự nghi ngờ về sự không chung thủy của người vợ. Bởi lòng tự phụ quá cao chàng đã trở nên lỗ mãn, cuồng bạo. Trương Sinh nhẫn tâm buông lời sỉ nhục, mắng nhiếc và đánh đập tàn bạo người vợ vốn hiền thảo, thủy chung, đã tận tình, tận nghĩa một lòng dốc sức vun đắp hạnh phúc gia đình mà không cho nàng biết nguyên cớ. Quá phẫn uất và tuyệt vọng, Vũ Nương đã tìm đến cái chết. Đến đây, tình huống truyện được đẩy lên đến cao trào tột đỉnh.
Chi tiết cái bóng trên tường của Vũ Nương có ý nghĩa mở nút cho câu chuyện. Nó tháo gỡ nỗi hoài nghi trong Trương Sinh và minh chứng cho sự trong sạch của Vũ Nương. Chính nhờ cái bóng ở trên tường được bé Đản gọi là “cha” mà sau này, chàng mới nhận ra nỗi oan của vợ. Bao nghi ngờ, oan ức đều được hóa giải nhờ vào chiếc bóng. Trương Sinh đã hiểu ra tất cả nhờ chi tiết cái bóng.
Chỉ bằng một tình tiết hết sức đơn giản, thế mà Nguyễn Dữ đã tạo nên một thiên truyện làm cảm động lòng người. Chính cách thắt nút và mở nút của câu chuyện qua chi tiết “cái bóng” này đã làm cho cái chết của Vũ Nương càng thêm oan khuất, có giá trị tố cáo đối với xã hội phong kiến nam quyền đầy bất công đối với người phụ nữ, đã đẩy họ vào bước đường cùng không lối thoát.
Phân tích chi tiết nghệ thuật chiếc bóng trong Chuyện người con gái Nam Xương
“Chuyện người con gái Nam Xương” kể về một người phụ nữ tư dung tốt đẹp nhưng tiếc thay lại có số phận nghiệt ngã, dẫn đến cái chết đau buồn. Khắc họa bi kịch cuộc đời và số phận nghiệt ngã của nhân vật Vũ Nương, Nguyễn Du đã vận dụng nhiều chi tiết nghệ thuật độc đáo. Trong đó chi tiết chiếc bóng của Vũ Nương trên tường là đặc sắc và gây ấn tượng hơn cả,
Hình ảnh chiếc bóng, đối với Vũ Nương dùng để dỗ dành đứa con của mình. Muốn Đản lớn lên mà không cảm thấy tủi nhục vì thiếu vắng tình yêu của cha bên mình, Vũ Nương đã ví von chiếc bóng như một người sống, đang bên cạnh nàng cùng chăm sóc cho con trai. Qua đó cho thấy Vũ Nương mang trong mình tình yêu thương con hết mực, với khát khao cung cấp cho con một cuộc sống đầy đủ tình yêu thương của cha và mẹ. Hình ảnh chiếc bóng lúc này làm rất tốt vai trò của mình, xây dựng được niềm tin và giúp Đản lớn lên khi không có cha bên cạnh.
Khi chồng ra trận, Vũ Nương thay chồng chăm sóc, lo toan cho mẹ chồng cùng lúc chăm nom cho đứa con còn trong bụng. Với mẹ chồng, nàng hết mực hiếu kính, tận tâm chăm sóc cho mẹ chồng lúc đau ốm mà không một lời oán than. Chồng ra trận khi con còn chưa lọt lòng đã là một mất mát rất lớn không chỉ dành cho con trai của Trương Sinh và Vũ Nương mà còn là điều rất đáng tủi thân của Vũ Nương. Nhưng Vũ Nương ko vì thế mà u buồn, sầu muộn mà thay vào đó là vượt lên nỗi buồn khổ mà cố gắng lo cho mẹ chồng già yếu và con thơ nhỏ dại .
Vũ Nương những tưởng như vừa ở vị trí là một người mẹ mà còn thay cho vị trí người cha của Trương Sinh nơi sa trận. Bé Đản còn rất nhỏ mà đã không có cha bên cạnh là một mất mát không gì có thể bù đắp được! Dù biết thế nhưng Vũ Nương vẫn cố gắng chăm sóc , nuôi nấng , chia sẽ để bé Đản vơi bớt dần đi phần nào sự tủi thân, trống vắng khi không có Trương Sinh bên cạnh. Mỗi khi bé Đản nhớ cha và hỏi thăm về cha thì Vũ Nương lại chỉ lên chiếc bóng trên vách tường và nói đó là cha của Đản để con không cảm thấy bị thiếu thốn hơi ấm của tình phụ tử và một phần cũng là để cho chính Vũ Nương cảm thấy đỡ thương nhớ người chồng của mình hơn. Qua chi tiết đó cũng cho ta thấy được tình cảm vợ chồng sâu sắc, thắm thiết mà Vũ Nương dành cho Trương Sinh. Nàng luôn nhớ và nghĩ đến chồng mình, nàng luôn nhắc đến và lông chàng trở về.
Một chiếc bóng – một con người – một số phận. “Chiếc bóng” của Vũ Nương có lẽ chỉ được nhìn nhận là một hình ảnh vô tri vô giác. Nhưng ít ai biết được sâu lắng trong đó là một nỗi niềm sâu đậm. “Chiếc bóng” là một vật để nàng có thể lấp đi sự thiếu vắng. Nàng vì không muốn con thiếu vắng cha nên chỉ ” chiếc bóng” đó là cha Đản. “Chiếc bóng” thể hiện chồng là bóng còn mình là hình, vì thương chồng và không muốn xa lìa.Nhưng nàng lại không ngờ chính “chiếc bóng oan nghiệt”, lời ngây thơ của con trẻ lại đưa nàng vào con đường oan ức, tủi nhục.
Nếu như nói đến cái chết bi thảm của Vũ Nương thì nguyên do một phần là vì bản tính đa nghi của Trương Sinh. Chàng chỉ tin vào lời nói về một phía của đứa trẻ mà đã nghi ngờ vợ mình. Khi đi lính về cùng với tin mẹ mất và lời nói của người con mà ngọn lửa đa nghi như đang bùng cháy khắp cơ thể và ăn mòn tư duy của chàng. Chàng đã không đủ bình tĩnh để phán đoán, phân tích và bỏ ngoài tai những lời phân trần của vợ mình.
Trong xã hội phong kiến nên tính gia trưởng và đa nghi trong Trương Sinh là hoàn toàn có thật. Cũng vì thế mà chàng luôn cho bản thân mình là đúng và không nghe lời ai. Nhưng chàng còn hồ đồ đến mức là không tin vào nhân chứng như hàng xóm muốn minh oan cho vợ mình mà vẫn nhất quyết không nghe theo và vẫn không cho nàng có một cơ hội giải thích. Căn bản chàng không hề tin tưởng vào người vợ đã đầu ấp tay gối với mình bao nhiêu năm.
Chỉ vì lời nói của đứa trẻ còn hơi sữa mà ghen tuông mù quáng không nghe lời một ai. Chàng đánh đập nàng như thể muốn nàng không tồn tại trong cuộc sống này và xem nàng như một mối sỉ nhục. Chàng còn không niệm tình đến tình nghĩa vợ chồng và công chăm sóc mẹ già bao nhiêu năm qua mà vẫn đánh đập thẳng tay, không một chút thương tiếc. Trương Sinh còn chưa tìm hiểu rõ vấn đề ấy mà đã khẳng định vấn đề đó là hoàn toàn có thật. Trương Sinh luôn nghĩ Vũ Nương là một người vợ thất tiết, làm việc có lỗi với mình.
Nếu như chàng có thể bình tĩnh suy nghĩ một chút thì Vũ Nương sẽ không chết, bé Đản cũng không phải chịu nỗi khổ mất mẹ trong khi còn quá nhỏ. Trong một phút chốc sai lầm mà Trương Sinh đã khiến cho gia đình tan vỡ. Cũng chính vì thái độ độc đoán, suy nghĩ hồ đồ và tính vũ phu mà chính bản thân Trương Sinh đã đẩy Vũ Nương vào cái chết. Tạo nên cái kết cục bi thảm cho một người con gái đức hạnh như Vũ Nương.
Chiếc bóng là một thứ dù nhìn rất mỏng manh nhưng chúng ta không thể xoá bỏ được, không chiếm lấy, không chạm vào. Vũ Nương và những người phụ nữ Việt Nam ở thời đại phong kiến cũng vậy. Họ rất mỏng manh, tưởng như có thể bị tổn thương bất cứ lúc nào. Nhưng không, họ kiên cường hơn rất nhiều. Dù phải sống trong bao nhiêu định kiến, bao nhiêu sự hà khắc, coi thường thân phận, số phận nhưng họ vẫn sống và làm tốt trách nhiệm của một người con, người vợ và một người mẹ.
Không chỉ dừng lại ở đó, hình tượng chiếc bóng của Vũ Nương còn thể hiện sự tảo tần của Vũ Nương nói riêng và của cả người phụ nữ Việt Nam nói chung. Khi chồng ra chiến trường, một tay Vũ Nương phải lo lắng chăm sóc cho mẹ già và con nhỏ. Nàng đã phải làm việc từ sáng sớm đến chiều tối nàng vẫn thức chong đèn để chiếc bóng in trên tường. Và biết đâu trong ánh sáng loe loét đó là một niềm hy vọng nhỏ nhoi, là một sự mong chờ rằng tối nay chồng sẽ về.
Nguyễn Dữ đã sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật để làm nổi bật lên hình ảnh cái bóng của Vũ Nương trong suốt quãng thời gian Trương Sinh vắng nhà. Tác giả ẩn dụ chiếc bóng Vũ Nương, giúp nàng trả lời cho bé Đản người cha của mình là ai. Cái bóng là một nút thắt quan trọng, đưa câu chuyện đến cao trào, đỉnh điểm của sự bi kịch và khổ đau của vũ nương. Nhưng cũng nhờ nút thắt ấy mà oan ức của Vũ Nương gánh chịu được gỡ bỏ. Chi tiết chiếc bóng sáng tạo, độc đáo ghi lại dấu ấn sâu sắc cho câu chuyện “người con gái Nam Xương” cho đến bây giờ.
Hình ảnh “chiếc bóng” của Vũ Nương đã được Nguyễn Dữ gợi ra tuy ít nhưng khiến cho ta gần như hiểu được toàn bộ nó. Một con người lồng với “chiếc bóng”, như hòa làm một. Số phận của người con gái Vũ Nương được “chiếc bóng” tưởng chừng như vô tri vô giác quyết định. “Chiếc bóng” là một điểm nhấn rất mạnh mẽ của nhà văn Nguyễn Dữ, tuy ngắn nhưng ý nghĩa bao la.
