TOP 5 bài Thuyết minh về dòng sông Hương HAY NHẤT, kèm theo dàn ý chi tiết, sẽ giúp các em học sinh lớp 9 hiểu rõ hơn về vị trí địa lí, cũng như ý nghĩa của sông Hương với lịch sử, văn hóa của mảnh đất xứ Huế.
Bạn đang đọc: Văn mẫu lớp 9: Thuyết minh về dòng sông Hương
Sông Hương hiền hòa, êm ả, ôm trọn cả thành phố Huế vào lòng, với vẻ đẹp thơ mộng đã đi vào biết bao vần thơ, trang sách. Vậy mời các em cùng theo dõi bài viết dưới đây để hoàn thiện bài văn thuyết minh thật hay, ngày càng học tốt môn Văn 9.
Thuyết minh về Sông Hương hay nhất
Dàn ý thuyết minh về dòng sông Hương
I. Mở bài:
* Giới thiệu sơ lược về sông Hương
- Sông Hương một thời chảy qua đất cố đô.
- Là dòng sông của lịch sử, của thi – ca – nhạc – họa.
II. Thân bài:
* Vị trí địa lí: Sông Hương hay còn gọi là Hương Giang, là con sông chảy qua địa phận TP Huế và các Huyện và Thị Xã như Hương Trà, Hương Thủy, Phú Vang.
* Lịch sử tên gọi Sông Hương:
- Sông Hương, riêng cái tên của nó cũng là một câu chuyện dài và nhiều dư vị.
- Sông Hương từng được gọi bằng nhiều cái tên như sông Linh trong sách Dư địa chí (1435) của Nguyễn Trãi, Kim Trà đại giang trong sách Ô Châu cận lục (1555), Hương Trà trong sách Phủ biên tạp lục (1776) của Lê Quý Đôn.
* Sông Hương bắt nguồn từ đâu:
Sông Hương có 2 nguồn chính là Tả Trạch và Hữu Trạch đều bắt nguồn từ dãy núi Trường Sơn.
- Tả Trạch là dòng chính, có độ dài khoảng 67 km, bắt nguồn từ dãy Trường Sơn Đông.
- Hữu Trạch là nhánh phụ dài 60km, chảy theo hướng Bắc và phải đi qua 14 thác và vượt qua phà Tuần để đến ngã ba Bằng Lãng. Tại đây 2 dòng Tả Trạch và Hữu Trạch gặp nhau và tạo nên Sông Hương.
* Vai trò của Sông Hương đối với người dân Huế.
- Dòng sông có vai trò quan trọng đối với địa lí nơi đây và hàng năm vẫn bồi đắp phù sa cho đôi bờ tươi tốt.
- Sông Hương đem lại nguồn tài nguyên thủy sản giàu có, phong phú và cung cấp nguồn nước dồi dào cho cư dân.
- Sông Hương có giá trị kinh tế cao bởi đây là điểm nhấn du lịch đặc sắc trong hệ thống danh lam thắng cảnh của cả nước. Khách du lịch trong và ngoài nước đều rất yêu quý con sông thơ mộng này.
III. Kết bài:
- Tình cảm và mong muốn bảo vệ sông Hương
- Sông Hương là một trong những danh lam thắng cảnh của Việt Nam
- Mỗi người con xứ Huế nói riêng và Việt Nam nói chung cần bảo vệ và phát huy vẻ đẹp tự nhiên của dòng sông xứ sở
Thuyết minh về Sông Hương
Nhắc về thành phố Huế, người ta không chỉ nhớ về một nơi đã từng là mảnh đất cố đô với những lăng tẩm, đền đài, với ngọ môn mang oai linh một thời mà còn nhớ tới một dòng sông với cái tên rất đỗi thơ mộng – sông Hương. Sông Hương đã trở thành một phần của xứ Huế, một phần của con người nơi chốn này.
Huế không chỉ có mình sông Hương chảy qua, thế nhưng, sông Hương lại dường như là con sông duy nhất ôm trọn cả thành phố Huế vào lòng. Về mặt địa lý, sông Hương dài hơn 30km (tính từ ngã ba Bằng Lăng) với diện tích lưu vực lên tới 2.830 km2. Sông Hương bao gồm hai nguồn chính là Tả Trạch và Hữu Trạch. Cả hai đều bắt nguồn từ dãy Trường Sơn hùng vĩ. Từ trên cao đổ xuống, sông Hương chảy quanh co qua những dãy núi cao, xuyên qua vườn quốc gia Bạch Mã, xuyên qua những khu rừng nhiệt đới để đến với kinh thành Huế mộng mơ. Đến với Huế, nó chảy chậm, xuyên qua vô số những làng mạc như Vỹ Dạ, Nguyệt Biều, Kim Long, Đông Ba, …
Nhắc tới sông Hương, nhiều người cũng không khỏi băn khoăn về cái tên mang đầy hương sắc đó? Không phải là tên một địa danh mà nó chảy qua, không phải một màu sắc mà nó vẫn mang trên mình, cái tên sông Hương đặc biệt gây ấn tượng với người nghe. Vậy tại sao con sông chảy qua kinh thành Huế xưa kia lại có cái tên độc đáo như thế? Quay trở lại những năm 1435, thế kỉ XV, trong cuốn sách “Dư địa chí” của danh nhân văn hoá thế giới – Nguyễn Trãi, ông gọi con sông chảy qua đất cố đô là sông Linh. Tới năm 1555, hơn một trăm năm sau, trong cuốn “Ô châu cân lục” của Dương Văn An lại gọi nó là Kim trà đại giang tức là con sông cái Kim Trà. Còn danh nhân văn hoá Lê Quý Đôn lại gọi con sông Hương với cái tên sông Hương Trà (Hương Trà nguyên) trong cuốn “Phủ biên tạp lục) của mình. Ngoài ra, người ta còn gọi sông Hương bằng những cái tên khác như sông Yên Lục, sông Dinh, sông Lô Dung,… Có thể nói, ở mỗi thời kì, sông Hương lại có cho mình một cái tên mỹ miều khác biệt.
Thế nhưng, có người cho rằng, cái tên sông Hương đã khởi nguồn từ những năm 1469, dưới thời vua Lê Thánh Tông, ở phủ Thiệu Phong thuộc Thừa Tuyên, Thuận Hoá (nay là Thừa Thiên Huế) có một huyện mang tên Kim Trà. Đến năm 1558, khi Đoan quốc công Nguyễn Hoàng vào trấn thủ Thuận Hoá, đổi Kim Trà thành Hương Trà. Và có lẽ cũng từ ấy, dòng sông chảy qua huyện Hương Trà mang cái tên sông Hương cho tới tận ngày nay.
Nhưng những người dân bản địa của Huế lại cho rằng, vốn dĩ dòng sông Hương mang cái tên đặc biệt như thế là bởi vì dòng sông này mang một hương thơm kì lạ. Tương truyền khi sông Hương uốn khúc quanh co qua những dãy núi rừng sâu thăm thẳm, nó đã chảy qua nơi mọc của loài cây mang tên “thạch xương bồ”. Đây là một loài cây có vị thảo, có mùi thơm, mọc hai bên bờ của dòng nước. Và khi nước chảy qua, dòng nước đã mang cả hương thơm của loài cây này. Chính vì thế, người dân ở đây đã gọi dòng sông ấy là sông Hương với ngụ ý hương thơm của cỏ cây.
Có thể nói rằng, chỉ với cái tên thôi, sông Hương đã biết bao những giai thoại đầy những màu sắc cổ tích kì ảo. Sông Hương đến với Huế, với con người nơi đây không chỉ đem lại những câu chuyện huyền bí mà còn đem lại cho họ những lợi ích to lớn vô cùng.
Sông Hương là nguồn bồi đắp phù sa lớn và màu mỡ nhất cho mảnh đất cố đô. Nó là nơi khởi nguồn cho hệ thống nông nghiệp, cung cấp nguồn nước tưới tiêu dồi dào cho con người nơi đây trồng trọt. Những vườn cây xum xuê, trĩu quả bên bờ của sông Hương, những rặng cây xanh mướt là có thể thấy, sông Hương đã mang lại cho con người nơi đây nguồn phù sa màu mỡ đến nhường nào! Thế nhưng, sông Hương cũng đôi khi đem tới cho Huế những phút giây đầy giận dữ và cuồng nộ mà điển hình là trận lũ năm 1999. Dòng nước sông Hương đã cuốn đi cây cối, làng mạc, làm gián đoạn liên lạc của nhiều gia đình, làm phố xã trở thành những biển nước mênh mông.
Thế nhưng, vốn dĩ sông Hương là người con gái hiền lành chứa đầy nữ tính. Bởi qua đi những phút giây hung dữ, sông Hương lại hiền hoà, hoà mình vào với con người xứ Huế. Sông Hương là một trong những điểm thu hút du lịch nhiều nhất của thành phố này. Ai bước chân tới Huế cũng đều muốn một lần được trải nghiệm cảm giác nghe ca Huế trên bồng bềnh sóng nước của sông Hương, để tận hưởng những phút giây thư thả nhất của cuộc đời con người. Hay cảm giác đứng trên cầu Trường Tiền ngắm những gợn sóng lăn tăn trên mặt sông Hương thơ mộng. Tất cả những điều đó là những điểm thu hút cực kì lớn của sông Hương, mang lại nguồn thu nhập cũng như niềm tự hào của con người nơi đây.
Không chỉ vậy, sông Hương còn đem lại cho người dân xứ Huế niềm tự hào khi con sông quê hương của họ trở thành những biểu tượng của nghệ thuật, văn hoá mà mỗi khi nhắc tới mảnh đất cố đô, người ta đều bất chợt nhắc đến trong vô thức. Sông Hương là nguồn cảm hứng vô tận cho các nhạc sĩ, những thi nhân khi họ đặt chân tới đây. Chúng ta có thể kể tới bài hát “tiếng sông Hương” của nhạc sĩ Phạm Đình Chương, hay nhà thơ Tố Hữu cũng đã có một bài thơ ca ngợi con sông Hương xinh đẹp này:
“Trên dòng Hương Giang
Em buông mái chèo
Trời trong veo
Nước trong veo
Em buông mái chèo
Trên dòng Hương Giang”
Và dòng Hương giang cũng thấp thoáng xuất hiện trong tác phẩm để đời của nhà thơ Hàn Mặc Tử – Đây thôn Vĩ Dạ:
“Gió theo lối gió, mây đường mây
Dòng nước buồn thiu hoa bắp lay
Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay?”
Sông Hương chính là biểu tượng của Huế, cùng với cầu Trường Tiền, những lăng tẩm, đền đài, đó là những giá trị văn hoá mà Huế đã, đang và sẽ lưu giữ tới muôn đời. Những người dân Huế hãy luôn bảo vệ con sông quê hương mình để nó sẽ mãi là con sông Hương thơm ngát trong lòng mọi người dân Việt Nam.
Thuyết minh về dòng sông Hương – Mẫu 1
Nếu con sông Thames ở Anh chảy ngang qua thủ đô Luân Đôn thì ở Việt Nam con sông Hương lại hiền hòa bắc ngang qua thành phố Huế – thủ phủ một thời của đất phương Nam. Sông như chiếc trâm vàng cài lên đầu xứ Huế mộng mơ. Sông đã tắm mát, là bầu sữa nuôi dưỡng bao thế hệ người Huế nói riêng và người Việt nói chung. Vì vậy, quả không ngoa khi người ta nói: Nhắc đến Huế là nhắc đến sông Hương.
Như đã nói, sông Hương là con sông chảy qua tỉnh Thừa Thiên Huế, cụ thể là chảy qua thị xã Hương Thủy, Hương Trà và huyện Phú Vang. Với lưu lượng 179 m3 /s, sông đã tắm mát cho hàng nghìn héc-ta đất màu nơi đây, chưa kể là còn bồi tụ phù sa quý báu, cung cấp nước sinh hoạt cho rất nhiều hộ dân…
Thế nhưng, vào mùa lũ, trong cơn thịnh nộ điên cuồng của mình, sông cũng lấy đi biết bao nhiêu thứ của người dân. Sông như một người thiếu nữ thùy mị, yêu kiều bỗng chốc biến thành bà già nóng nảy, cau có. Và có lẽ bà già này gây ra thiệt hại nhiều nhất vào trận lũ năm 1999. Một số nhân chứng kể lại rằng: buổi sáng đang còn ngồi uống cafe, giặt quần áo,… thì vạn sự yên bình, bỗng mưa đến, gió về, đến chiều thì làng mạc, phố xá,… ngập trong biển nước. Nhiều ngày sau trận lũ, các khu vực Sịa, Thuận An,… vẫn bị mất thông tin liên lạc và chịu nhiều thiệt hại nặng nề về cả của lẫn người. Để phòng chống thiên tai lũ lụt này và cung cấp nước phục vụ tưới tiêu và sinh hoạt, UBND Thừa Thiên Huế đã cấp phép xây dựng dự án hồ Tả Trạch với chi phí gần 2000 tỷ đồng. Nhờ vậy, hiện nay, tổn thất do lũ lụt mà sông Hương về giảm thiểu đáng kể.
Cau có, gắt gỏng là vậy nhưng sau khi hết mùa lũ, sông Hương lại cải lão hoàn đồng, trở thành cô gái xinh đẹp, thướt tha. Nhiều khách du lịch đến Huế do muốn được chiêm ngưỡng sông Hương từ trên cao vì sông Hương được xem là rất đẹp khi ngắm dòng nước êm ả chảy qua các cánh rừng bạt ngàn cây lá hay uốn lượn quanh những hệ thực vật nhiệt đới độc đáo ở Huế. Một số khác đến Huế lại là vì chiều chiều đứng trên cầu Trường Tiền, Phú Xuân hay Dã Viên… ngắm dòng chảy huy hoàng dưới chân. Hay một nhóm khác đến với Huế vì điệu hát âm vang trên mặt nước sông Hương vào những đêm du thuyền rồng đáng nhớ! Sông Hương đã vô tình mang du khách thập phương về bầu bạn với Huế, với người Huế.
Bên cạnh đó, cũng có thể nói rằng sông Hương là bầu sữa ngọt ngào, là chiếc nôi êm ả nuôi dưỡng thi ca đất nước. Nguyễn Du sầu muộn nhìn sông nhớ một mảnh trăng với bao mối sầu kim cổ. Cao Bá Quát lại tưởng sông là thanh kiếm dựng giữa trời xanh. Và rồi nếu không có sông Hương thì Tố Hữu và Nguyễn Trọng Tạo đã không thốt lên rằng:
“Lòng ta như nước Hương Giang ấy
Xanh biếc lòng sông những bóng thông”
Trích Quê mẹ – Tố Hữu
“Sông Hương hóa rượu ta đến uống
Ta tỉnh, đền đài ngả nghiêng say.”
Nguyễn Trọng Tạo
Vậy đấy, sông Hương mang nhiều chất thơ và tính nhạc. Nhưng ít ai biết sông đến từ đâu và đi về đâu. Sông cứ mang trong mình cái tinh túy của trời đất rồi lặng lờ trôi theo gió, theo mây, theo nỗi niềm thương nhớ.
Thực chất, sông Hương khởi nguyên từ những cánh rừng già thuộc dãy Trường Sơn, gồm hai phụ lưu hợp lại mà thành: Nhánh chính (Tả Trạch) xuất phát từ dãy Trường Sơn Đông, chảy qua thị trấn Nam Đông theo hướng tây bắc, dài 67 km; một nhánh phụ (Hữu Trạch) bắt nguồn từ núi rừng cao A Lưới, chảy theo hướng bắc đến hợp lưu với Tả Trạch ở Ngã ba Bằng Lãng. Tại đây, hai dòng nước hôn phối với nhau và thế là sông Hương ra đời từ đấy. Nhận thì cũng có trả, sông Hương cũng có chi lưu là biển Thuận An và Biển Đông. Kể từ Ngã ba Bằng Lãng đến cửa biển Thuận An, sông dài 33km; chảy chậm, hiền hòa, yên ả vì mực nước sông không cao hơn mực nước biển là bao. Nước sông xanh một sắc xanh hiền hòa, trong vắt; thế nhưng khi chảy quanh chân núi Ngọc Trản – điện Hòn Chén thì có chút đậm đà hơn vì xuất hiện một vực xoáy rất sâu. Khi dạo thuyền đến quanh điện Hòn Chén, dù là nơi thắng cảnh tuyệt đẹp thì cũng không nên vì thế mà quên chú ý đến vực xoáy trên vì nó rất nguy hiểm, có thể dễ dàng nuốt chửng mọi thứ đi vào phạm vi của nó.
Còn nếu muốn có kỉ niệm đáng nhớ với sông mà không thích mạo hiểm chút nào thì ta có thể đến Cồn Hến nghi ngút khói cơm. Cồn nổi lên giữa lòng sông trước khi sông đổ ra biển, vì vậy, cồn được bồi tụ biết bao là phù sa ngọc ngà quý báu, thuận lợi cho việc trồng cây lương thực, sông ở đây chủ yếu trồng ngô. Du khách đến đây có thể ăn những trái bắp vàng ngọt bùi hay đặc biệt hơn là thưởng thức món cơm hến thơm lừng hương vị dân dã.
Sông Hương cũng có nhiều tên gọi khác nhau từ xưa đến nay, không chỉ đơn thuần là một chữ. Theo Nguyễn Trãi viết trong Dư địa chí thì sông Hương có tên là sông Linh. Còn theo nhà bác học Lê Quý Đôn trong Phủ biên tạp lục thì sông còn gọi là sông Hương Trà. Và theo nghiên cứu của nhà nghiên cứu Huế Phan Thuận An thì tên gọi sông Hương xuất phát từ cách nói gọn tên của địa danh Hương Trà từ thế kỉ XVIII – XIX.
Sông Hương, theo dòng chảy thời gian của nó, cũng đã chứng kiến biết bao lịch sử thăng trầm của người Việt và gắn liền với bao điển tích. Đó là huyền thoại về chúa Nguyễn Hoàng tìm đất định đô, nén hương vừa tàn thì cũng là lúc mà chân chúa dừng trên vùng đất bên bờ sông Hương. Đó là khi sông chứng kiến cảnh nội bộ nhà Tây Sơn lục đục, chia rẽ hay Nguyễn Huệ đi đánh Thanh dẹp bắc và vua Quang Trung chiến thắng trở về trong bộ áo bào thuốc súng lấm đen. Đó còn là khi Nguyễn Ánh thâu tóm quyền lực, máu chảy đỏ sông, thây chất vô cùng. Và con sông quê cũng là nơi đã tiễn đưa bao vị vua yêu nước đi đày biệt xứ. Và có lẽ trong con sông kia, có nhiều điều mà ta chưa biết.
Sông Hương hiền hòa, êm ả trôi như trôi vào lòng người con xứ Huế. Sông đã tắm mát cho nhiều thế hệ người Việt, mát cho thân mình, mát cho cả tấm lòng son sắt thủy chung của mình! Trong thời gian tới, sông lại tiếp tục sự nghiệp vẻ vang của mình. Là người con xứ Huế nói riêng, là người con đất Việt nói chung; chúng ta phải cố gắng tìm hiểu hay đến thăm sông một lần; thực hiện những biện pháp cần thiết để giữ gìn sông Hương mãi là một dải lụa đào trong suốt vắt qua thành phố Huế mộng mơ.
Thuyết minh về dòng sông Hương – Mẫu 2
Trên lãnh thổ Việt Nam thân yêu, có một điều thú vị là nhiều thành phố cùng có những cặp đôi sông núi linh thiêng và tươi đẹp. Ví như sông Kỳ Cùng núi Mẫu Sơn ở Lạng Sơn, sông Mã núi Mường Hung ở Sơn La, sông Tô núi Nùng ở Hà Nội, sông Lam núi Hồng ở Nghệ An, sông Hương núi Ngự ở Huế hay sông Trà Khúc núi Thiên Ấn ở Quảng Nam… Trong đó, có thể nói sông Hương là một trong những con sông đẹp nhất và nổi tiếng nhất của cả nước.
Sông Hương, riêng cái tên của nó cũng là một câu chuyện dài và nhiều dư vị. Sông Hương từng được gọi bằng nhiều cái tên như sông Linh trong sách Dư địa chí (1435) của Nguyễn Trãi, Kim Trà đại giang trong sách Ô Châu cận lục (1555), Hương Trà trong sách Phủ biên tạp lục (1776) của Lê Quý Đôn. Ngoài ra, nó còn được gọi là Lô Dung, sông Dinh, sông Yên Lục… Chưa dừng ở đó, tên sông còn được lý giải bằng nhiều cách rất thú vị. Theo dã sử, khi vua Quang Trung đi qua và hỏi tên sông là gì, thấy những cái tên trước đó chỉ là địa danh hữu hạn, không thể gợi sự trường tồn của dòng sông nên từ nay gọi tên Hương Giang. Cũng có người lí giải rằng hai bên sông Hương có loại cỏ thạch sương bồ có hương thơm nên gọi tên dòng sông là sông Hương. Nhà nghiên cứu văn hóa Huế, ông Phan Thuận An cho rằng: Về tên gọi sông Hương thì có nhiều giả thuyết khác nhau nhưng tôi thiên về giả thuyết bắt nguồn từ địa danh Hương Trà. Dòng sông nào cũng mang một cái tên của vùng đất. Phú Xuân – Huế ngày xưa thuộc đất Hương Trà, là một lưu vùng mà sông chảy qua suốt huyện Hương Trà. Vì thế người ta dùng tên huyện Hương Trà để đặt tên cho dòng sông. Lúc đầu gọi là sông Hương Trà, sau gọi tất là sông Hương. Còn nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường trong tùy bút Ai đã đặt tên cho dòng sông? lại lý giải tên sông bằng một huyền thoại, vì yêu quý con sông xứ sở nên dân chúng đôi bờ đã nấu nước trăm loài hoa đổ xuống dòng sông tạo nên hương thơm ngát, gửi cả mộng ước muốn đem cảnh đẹp và tiếng thơm để xây đắp văn hóa và lịch sử của nhân dân.
Về vị trí địa lý, sông Hương thuộc miền Trung Việt Nam. Sông có hai dòng chính đều bắt nguồn từ dãy núi Trường Sơn huyền thoại và khi về đến đồng bằng, nó không chảy qua nhiều địa phương mà nằm gọn gàng trong lòng một thành phố duy nhất, Thừa Thiên – Huế. Thủy trình hơn 80 km của sông Hương xưa nay luôn là điều hấp dẫn không chỉ với các nhà địa lí mà còn cả với những nghệ sĩ say mê cái đẹp. Từ thượng nguồn Tả Trạch và Hữu Trạch chảy qua nhiều thác ghềnh, chảy quanh các chân núi, xuyên qua các cánh rừng rậm, chảy chậm qua các làng mạc Kim Long, Nguyệt Biểu, Vỹ Dạ, Đông Ba, Gia Hội, chợ Dinh, Nam Phổ, Bao Vinh, chạy ra cửa Thuận Trạch, Biển Đông. Cùng thủy trình ấy, ngồi trên thuyền xuôi theo dòng sông Hương, chúng ta có thể ngắm cảnh xung quanh kinh thành Huế, vượt qua cầu Dã Viên, Phú Xuân, Tràng Tiền, đến thăm lăng Minh Mạng, điện Hòn Chén, chùa Thiên Mụ… hoặc xuôi về Thuận An chìm đắm trong vẻ đẹp của biển cả bao la.
Vẻ đẹp đa dạng là một đặc điểm quan trọng của sông Hương, sông Hương không chỉ giàu giá trị mà còn có ý nghĩa sâu sắc đối với người dân thành Huế nói riêng và với non sông Việt Nam nói, chung. Dòng sông thơ mộng ấy có vai trò quan trọng đối với địa lí nơi đây và hàng năm vẫn bồi đắp phù sa cho đôi bờ tươi tốt. Sông Hương đem lại nguồn tài nguyên thủy sản giàu có, phong phú và cung cấp nguồn nước dồi dào cho cư dân. Đặc biệt, sông Hương có giá trị kinh tế cao bởi đây là điểm nhấn du lịch đặc sắc trong hệ thống danh lam thắng cảnh của cả nước. Khách du lịch trong và ngoài nước đều rất yêu quý con sông thơ mộng này.
Nhưng ý nghĩa nhất phải nhắc đến giá trị văn hóa nghệ thuật của dòng sông danh tiếng này. Sông Hương êm đềm trôi chảy thật ngọt ngào trong văn thơ với những tác phẩm nổi tiếng như bài thơ Tiếng hát sông Hương của Tố Hữu hay những trang bút ký sang trọng, lịch lãm của Hoàng Phủ Ngọc Tường trong Ai đã đặt tên cho dòng sông?… Màu sắc lung linh, hình dáng mềm mại và vẻ thanh bình muôn thuở của dòng sông biến thành niềm cảm hứng trác tuyệt trong âm nhạc. Những ca khúc như Diễm xưa, Ai ra xứ Huế đã khiến người nghe say đắm nhưng thú vị hơn, đây còn là không gian diễn xướng của những loại hình âm nhạc cổ truyền từ điệu hò, câu hát dân gian đến âm nhạc bác học trong từng khúc Nhã nhạc cung đình Huế.
Nhưng sông Hương không chỉ bay bổng trong nghệ thuật, sông Hương còn là chứng nhân lịch sử trung thành như Hoàng Phủ Ngọc Tường từng nói: Hiển nhiên là sông Hương đã sống những thế kỷ quang vinh với nhiệm vụ lịch sử của nó, từ thuở nó còn là một dòng sông biên thuỳ xa xôi của đất nước các vua Hùng. Trong sách địa dư của Nguyễn Trãi, nó mang tên là Linh Giang, dòng sông viễn châu đã chiến đấu oanh liệt bảo vệ biên giới phía nam của Tổ quốc Đại Việt qua những thế kỉ trung đại. Thế kỉ XVIII, nó vẻ vang soi bóng Kinh thành Phú Xuân của người anh hùng Nguyễn Huệ; nó sống hết lịch sử bi tráng của thế kỉ XIX với máu của những cuộc khởi nghĩa, và từ đấy sông Hương đã đi vào thời đại Cách mạng tháng Tám bằng những chiến công rung chuyển. Từ khi nàng Huyền Trân công chúa ngàn dặm ra đi đem về cho đất Việt hai châu Ô Lý, dòng sông đã lưu giữ và tiếp nối những nét đẹp văn hóa đậm đà bản sắc và trở thành biểu tượng riêng cho mảnh đất nơi đây.
Và như thế, sông Hương mãi là dòng sông của thi, ca, nhạc, họa, là điệu hồn của con người xứ Huế yêu thương!
Thuyết minh về dòng sông Hương – Mẫu 3
“Đò trôi rời bến một chiều
Sông Hương đau thắt tim yêu bao ngày
Gió xào xạc khóc trên cây
Cầu Tràng Tiền nghẹn vơi đầy nhớ thương.”
Nhắc đến Huế là người ta lại nhớ đến ngay một thành phố mộng mơ, trữ tình, lãng mạn, là nơi chứa đựng những di tích lịch sử cổ xưa của truyền Nguyễn qua các lăng tẩm, đền đài, miếu thờ. Bên cạnh đó, vẻ đẹp nên thơ của Huế còn được biết đến nhờ vào sự duyên dáng của dòng sông Hương êm đẹp, mang khí chất hiền hòa, sâu lắng.
Sông Hương núi Ngự luôn là hai hình ảnh gắn kết tuyệt đẹp của thiên nhiên mà nhắc tới ai ai cũng từng nghe qua. Sông Hương mang nét đặc trưng riêng của con người Huế là niềm tự hào thiêng liêng trong suốt bao thế hệ. Được biết dòng sông đã từng có rất nhiều tên khác nhau, mỗi tên ứng với những hoàn cảnh giai đoạn lịch sử riêng biệt mang dấu ấn đặc sắc. Trong sách Dư địa chí được Nguyễn Trãi viết vào năm 1435 đã từng nhắc đến nó với tên gọi sông Linh thân thương, hay trong Ô Châu cận lục viết Kim Trà đại giang, hay Lê Quý Đôn từng đặt cho nó là Hương Trà trong Phủ biên tạp lục vào năm 1776. Ngoài những tên gọi gắn liền trong sử sách nó còn có tên là Sông Dinh, sông Yên Lục, Lô Dung,… Tên gọi sông Hương theo ghi chép là có nguồn gốc từ một câu chuyện xưa kể rằng được một bà tiên mách bảo nên chú Nguyễn Hoàng đã thắp hương và chèo thuyền trên sông, thuyền sẽ trôi mãi cho đến khi cây hương tắt đi sẽ gặp được một mảnh đất tươi tốt, hội tụ đầy thiên thời địa lợi nhân hòa để làm nơi xây phủ Chúa. Và kể từ đó nơi đây có tên là sông Hương và lưu truyền đến ngày nay. Theo cách giải thích văn học, thì Hương Giang là ví một dòng sông có mùi hương, thơm tho, nguồn gốc của hương thơm này xuất phát từ một loại cỏ thạch sương bồ được mọc rải rác hai bên bờ. Như trong tác phẩm Hương Giang hành nhà thơ đã từng nói về loài cây này: “Hương Giang phát nguyên từ hai nguồn tả, hữu trạch nguyên ở miền thượng lưu tỉnh Thừa Thiên, quanh co gàng bãi ruộng vườn, chảy lần qua kinh thành,… Hai bên bờ tả hữu trạch có giống Thạch xương bồ là một vị thuốc trường sanh, có mùi thơm, mọc hai bên bờ khe, nước khe lần hóa ra thơm.” Sông Hương trải dài từ núi Trường Sơn hùng vĩ, băng qua những lối vòng co, uốn khúc, gập ghềnh của núi rừng, thiên nhiên chằng chịt, chảy ô ả giữa lòng thành phố Huế, đến tận Tam Giang rồi lại đâm thẳng ra ngay trước cửa biển Thuận An xinh đẹp. Nhờ sự trải rộng băng qua bao địa hình hiểm trở, mang theo dư vị của cỏ cây hoa lá bên bờ, mà đến thành phố Huế sông Hương lại bát ngát sắc hương khiến rung động xao xuyến bao lòng người. Một hành trình vượt hơn 80km của sông Hương luôn là một đề tài hấp dẫn về nghiên cứu địa lý, thổ nhưỡng đối với các nhà khoa học, đặc biệt là đề tài ca ngợi của thi ca, họa sĩ. Đi dọc bờ sông Hương sẽ là nơi thờ phụng, chùa chiền, miếu vũ thiêng liêng, nơi du khách có thể ghé thăm hành hương cúng lễ, dòng sông mang trong mình nét đẹp của thiên nhiên, vừa mang sự tâm linh, huyền bí. Sông Hương gói trọn ôm lấy thành phố Huế, nơi nuôi dưỡng, cưu mang, đem đến giá trị cả về vật chất lẫn tinh thần cho người dân nơi đây. Bởi thế mà sông Hương luôn được mọi người ca tụng, trân trọng, gắn với nơi đây những truyền thuyết xa xưa về chùa Thiên Mụ, núi Ngọc Trản kì bí, nơi khai sinh ra chén ngọc của Nữ Thần hay ngày nay được biết đến với tên gọi là điện Hòn Chén. Đem đến giá trị tinh thần sâu sắc về đời sống tâm linh, kính trọng, biết ơn, mà nó còn đem đến giá trị về vật chất cho vùng đất này. Nguồn tài nguyên thủy sản phong phú, đa dạng phục vụ cho du lịch, nguồn nước trong xanh cung cấp cho các cư dân dọc hai bên bờ. Được tạo hóa ban tặng một vị thế vô cùng thuận tiện, là nơi bắt qua của 6 cây cầu, cầu Trường Tiền, cầu Dã Viên, Phú Xuân, cầu Đập Đá, cầu Kim Long. Không những thế dọc hai bên bờ sông là những công trình kiến trúc độc đáo, những địa danh nổi tiếng, mang đến nét đặc trưng thu hút khách du lịch từ trong và ngoài nước. Sông Hương trải qua bao năm tháng, dòng chảy của thời gian vẫn sừng sững đứng đó oai nghi, chứng kiến biết bao cuộc chiến đấu oanh liệt của nhân dân ta với kẻ thù. Với một bề dày lịch sử lâu đời, đến với sông Hương ta như ngắm nhìn về một thời đại xa xưa, hòa mình vào cảnh sắc non nước hữu tình thấm đượm tinh thần dân tộc, nuôi dưỡng tâm hồn con người. Ngồi trên thuyền đi dạo, thưởng ngoạn cảnh sắc trời ban, vừa nghe những giai điệu du dương, điệu hò xứ Huế thân thương khiến tâm hồn trở nên nhẹ nhàng, thư thái. Sông Hương như một người mẹ bao bọc chở che cho nhân dân từ xa xưa, cho những chiến sĩ cách mạng anh dung trên chiến trường. Đầu nguồn sông Hương là nơi nhập lưu hòa quyện giữa hai dòng Tả và Hữu Trạch, phía xa xa trên ngọn đồi Tứ Tượng là bức tượng đài thờ mẹ Quán Thế Âm bồ tát với ánh mắt từ bi dịu hiền của mẹ, xoa đi bao cay đắng, ngọt bùi của thế gian. Sáng sớm sương mờ ảo, tiếng chuông trên đồi Hà Khê vang vọng trong không gian, báo hiệu một ngày mới bắt đầu, người nông dân với công việc đồng áng quay trở về lại cuộc sống tất bật hằng ngày. Vào những ngày rằm hoặc 30 âm lịch sông Hương là nơi diễn ra các buổi phóng sanh, đặc biệt vào ngày lễ phật đản mặt sông lung linh huyền ảo bởi những ánh đèn hoa đăng, hòa cùng tiếng ca vang kinh kệ, trong giây phút ấy sông Hương trông thật trang nghiêm, lộng lẫy. Dòng sông mang theo một chiều sâu về tâm linh, tín ngưỡng của dân tộc, đem đến một cảm giác bình an, sâu lắng trong tâm hồn.
Với cảnh sắc trời ban tặng, sông Hương là niềm tự hào sâu sắc, là biểu tượng của người dân xứ Huế. Nhắc đến sông Hương là gợi nhắc về một chiều dày những năm tháng lịch sử , là nhân chứng sống chứng kiến sự đổi thay từng ngày của thành phố. Những nét đẹp, giá trị mà nó mang lại sẽ mãi mãi trường tồn với thời gian, giữ gìn và bảo vệ một tuyệt tác của tạo hóa, của con người Việt Nam.
Thuyết minh về dòng sông Hương – Mẫu 4
Đất nước ta là một đất nước nhiệt đới nổi tiếng với danh lam thắng cảnh hữu tình. Vì thế hầu hết ở nhiều nơi trên đất nước nơi nào cũng có danh lam thắng cảnh và sông núi hết sức hùng vĩ. Những nơi nổi tiếng như sông Mã núi Mường Hung ở Sơn La, sông Lam núi Hồng ở Nghệ An, sông Kỳ Cùng núi Mẫu Sơn ở Lạng Sơn hay sông Trà Khúc núi Thiên Ấn ở Quảng Nam,… Thế nhưng giữa vô vàn những danh lam thắng cảnh đó thì có thể nói sông Hương chính là một trong những con sông nổi tiếng và đẹp nhất.
Nghe cái tên sông Hương ngắn gọn như thế nhưng mang trong nó là cả một câu chuyện dài và mang những dư vị của lịch sử. Sông Hương còn được biết đến qua khá nhiều cái tên trong những tập sách, trong thơ văn. Như trong sách Dư địa chí (1435) của Nguyễn Trãi sông Hương có tên là sông Linh, sách Ô Châu cận lục (1555) tên là Kim Trà đại giang, sách Phủ biên tạp lục của Lê Quý Đôn ( 1776) tên là Hương Trà. Ngoài ra còn có những cái tên như sông Dinh, sông Yên Lục, Lô Dung,… Cái tên sông Hương không chỉ như vậy mà còn có khá nhiều cách lí giải được nhân gian tương truyền.
Theo như dã sử ghi lại rằng, vua Quang Trung khi đi qua đây và có hỏi tên con sông là gì. Người thấy những cái tên trước đó của con sông không có sự hữu hạn và không gợi sự trường tồn cho dòng sông nên nhà vua quyết định từ nay gọi tên Hương Giang. Cũng có tương truyền rằng bởi vì hai bên bờ sông có một loại cỏ thạch hương bồ tỏa ra hương thơm nên dòng sông có tên gọi là sông Hương. Ông Phan Thuận An, một nhà nghiên cứu văn hóa Huế cho rằng vì có nhiều giả thuyết khác nhau về sông Hương nên ông thiên về giả thuyết cái tên sông Hương bắt nguồn từ địa danh Hương Trà. Dòng sông nào cũng có một cái tên của vùng đất. Ngày xưa địa điểm của Phú Xuân-Huế thuột đất Hương Trà, là một lưu vùng có dòng sông chảy qua. Vì vậy người ta đã đặt tên cho dòng sông bằng cái tên huyện Hương Trà. Từ cái tên ban đầu là sông Hương Trà nhưng theo thời gian được biến đổi và gọi tắt là sông Hương. Trong tùy bút Ai đã đặt tên cho dòng sông của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường tên con sông lại được lí giải như một huyền thoại. Kể rằng bởi vì sự yêu quý con sông vô kể của người dân nên họ đã nấu nước muôn loài hoa đổ xuống sông để con sông tạo nên hương thơm ngát. Điều đó thể hiện sự gửi gắm mộng ước của nhân dân khi muốn đem tiếng thơm và cảnh đẹp để xây dựng lê văn hóa lịch sử lâu đời đẹp đẽ của ta.
Sông Hương có vị trí thuộc miền Trung Việt Nam. Hai dòng chính của dòng sông đều bắt nguồn từ dãy núi Trường Sơn huyền thoại. Cho đến khi về đến đồng bằng thì nó không như những dòng sông trước mà nằm gọn gàng chỉ trong một thành phố Thừa Thiên-Huế. Sông Hương có thủy trình 80km là điều hấp dẫn với nhiều nhà địa lý và cả những nghệ sĩ yêu thích cái đẹp. Sông Hương gồm có thượng nguồn Tả Trạch và Hữu Trạch. Hành trình chảy qua bắt đầu từ thượng nguồn này hết sức phong phú bởi vì nó chảy quanh các chân núi, qua các làng mạc, qua nhiều thác ghềnh và những cánh rừng rậm. Với hành trình phong phú như thế nên khi ngồi trên thuyền và xuôi theo sông Hương thì chúng ta cũng được thưởng ngoạn nhiều cảnh đẹp. Thủy trình của sông Hương sẽ cho bạn đi qua kinh thành Huế, đến thăm lăng Minh Mạnh, chùa Thiên Mụ, vượt qua cả cầu Dã Viên, Phú Xuân,… hay là xuôi cả về Thuận An để bạn có thể tận hưởng vẻ đẹp của biển cả đất trời.
Tuy nhiên điều mà dòng sông nổi tiếng này sở hữu và ý nghĩa hơn tất cả chính là giá trị văn hóa nghệ thuật của nó. Sông Hương là địa điểm quen thuộc được nhắc đến trong những bài văn, bài thơ nổi tiếng như Ai đã đặt tên cho dòng sông của Hoàng Phủ Ngọc Tường, Tiếng hát sông Hương của tác giả Tố Hữu,… Hình ảnh của sông Hương được nhắc đến trong tác phẩm này là hình ảnh êm đềm của dòng sông, sự ngọt ngào mà dòng chảy đem lại như những vần thơ văn được viết ra vậy. Sông Hương dễ dàng đem đến cho những người nghệ sĩ cảm hứng sáng tác từ hình dáng mềm mại, vẻ thanh bình của nó và màu sắc lung linh. Không chỉ có thơ văn mà sông Hương cũng xuất hiện nhiều trong những lời ca êm ái như bài Ai ra xứ Huế, Diễm xưa,… Dòng sông này còn chính là không gian diễn xướng của những loại hình âm nhạc cổ truyền. Từ câu hát dân gian, điệu hò hay âm nhạc bác học trong những khúc Nhã nhạc cung đình Huế.
Ai ra xứ Huế thì ra
Ai về là về núi Ngự
Ai về là về sông Hương
Nước sông Hương còn vương chưa cạn
Chim núi Ngự tìm bạn bay về
Người tình quê ơi người tình quê thương nhớ xin trở về…
Không chỉ mang trong mình nguồn cảm hứng vô tận của nghệ thuật mà sông Hương còn chính là một chứng nhân lịch sử trung thành. Giống như nguồn gốc lịch sử ngàn năm của đất nước ta, sông Hương cũng đã tồn tại trường tồn như thế. Nó xuất hiện nhiều trong ghi chép của người xưa. Nguyễn Trãi có viết ra quyển sách địa dư và sông Hương lúc này mang tên là Linh Giang. Dòng sông viên châu có công lớn góp phần bảo vệ biên giới phía nam của đất nước. Hay như Hoàng Phủ Ngọc Tường từng nói rằng: Hiển nhiên là sông Hương đã sống những thế kỉ quang vinh với nhiệm vụ lịch sử của nó, từ thuở nó còn là một dòng sông biên thuỳ xa xôi của đất nước các vua Hùng. Đến thế kỉ XVII dòng sông Hương lại phản chiếu trên mình Kinh thành Phú Xuân của Nguyễn Huệ.
Cứ như thế dòng sông Hương đã tồn tại và sống mãi với lịch sử hào hùng của dân tộc ta. Đến cả thời đại kháng chiến với những chuyến công rung chuyển của Cách mạng tháng Tám. Dòng sông này đã lưu giữ biết bao hương vị và nét đẹp của dân tộc ta. Nó đã trở thành biểu tượng trường tồn cho mảnh đất này và những người dân nơi đây. Sông Hương, hồn thơ của những con người xứ Huế.
